Jakość i stopień chemicznego skażenia mięsa i organów wewnętrznych testowych zwierząt rzeźnych z krakowskiej strefy ekologicznie zagrożonej

• Autorzy: Tadeusz Sikora

Warianty tytułu

Quality and Level of Chemical Pollution in Meat and Internal Organs of Slaughter Test Animals Originating from the Ecologically Menaced Region around Cracow

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Omówiono czynniki determinujące skażenie środowiska, degradację środowiska w krakowskiej strefie ekologicznej, wpływ zanieczyszczenia środowiska na jakość mięsa zwierząt rzeźnych. Przeprowadzono towaroznawczą charakterystykę królika hodowlanego i omówiono chemiczne skażenie środowiska chowu, a także wyniki badań własnych mięsa króliczego.

EN

Investigation results, concerning the chemical pollution in meat an liver of the rabbits fed in the ecologically menaced region around Cracow, have been presented in the paper. The follwing levels have been determinated: cadium, lead, zinc, iron, copper, manganese, magnesium and calcium, as well as residues of selected chloro-organic pesticides. The particularly high level has been determinated for cadmium; its admissible content has been exceeded in all investigated liver groups. In all analysed samples of both meat and liver the occurence of gamma-HCH has been proved, whereas a only sporadic appearance of DDT and its metabolites and also of DMDT has been detected. The determinated residue contents of the chloro-organic pesticides in both meat and liver were low. It has been confirmed, that the content of heavy metals in the rabbit liver is a reliable indicator of pollution of the animal-raising environment with those elements. The suitability of rabbits to be utilized in biological monitoring has been demonstrated. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Towaroznawstwo; Degradacja środowiska; Monitoring zanieczyszczeń środowiska; Jakość mięsa; Mięso królicze

EN

Commodity science; Degradation of the environment; Monitoring of environmental pollution; Meat quality; Rabbit meat

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie. Seria Specjalna, Monografie
• Rocznik: 1993
• Numer: nr 117
• Strony: 91

Twórcy

autor

Tadeusz Sikora

Bibliografia

• Bagdach J., Skażenie środowiska jako źródło zanieczyszczenia żywności, "Normalizacja" 1988, nr 4.
• Bandoła-Ciołczyk E., Czym oddychać w Krakowie, "Aura" 1985, nr 1.
• Baryłko-Pikielna N., Kierebiński C., Tyszkiewicz S., Chemiczne skażanie żywności jako skutek skażenia środowiska. Ekspertyza Wydziału Nauk Rolniczych i Leśnych PAN, Komitet Technologii i Chemii Żywności, Warszawa 1984.
• Baryłko-Pikielna N., Tyszkiewicz S., Chemiczna skażenie żywności. Stan i źródła. Ekspertyza Wydziału Nauk Rolniczych i Leśnych PAN, Komitet Technologii i Chemii Żywności, Warszawa 1991.
• Bednarz M., Wskaźniki użytkowania mięsnego królików, Hodowca Drobnego Inwentarza" 1974, nr 3.
• BN-78/8151-51: Elementy i mięsa drobne uzyskiwane z rozbioru tuszek królików.
• Bohasiewicz M., Jopek Z., Mikołajczyk B., Skażenie przemysłowe a zdrowie i produkcyjność zwierząt, "Medycyna Weterynaryjna" 1977, nr 9.
• Chmarzyński W., Trwałość mięsa króliczego, "Gospodarka Mięsna" 1983, nr 4.
• Curzydło J., Dąbrowski Z., Pacułt M., Wpływ Zakładów Azotowych w Tarnowie na gleby i rośliny uprawne, "Aura" 1990, nr 5.
• Ćwiertniewska R., Pestycydy i ich wpływ na składniki odżywcze produktów spożywczych, w: Wybrane zagadnienia higieny żywności, Ossolineum, Wrocław 1979.
• Domański C., Statystyczne testy nieparametryczne, PWE, Warszawa 1979.
• Dworak T., Jonak Z., Łukaszewska J., Stan środowiska przyrodniczego w województwie krakowskim, "Aura" 1986, nr 5.
• Dzierżyńska-Cybulko B., Bunik T., Sprada E., Gajewska-Szczerbal H., Technologiczna charakterystyka tuszek króliczych, "Zeszyty Naukowe" AR, Poznań 1982.
• Eichler W., Trucizny w naszym pożywieniu, PZWL, Warszawa 1989.
• Ernst W.H.D., Joosse van Oamme E.N.G., Zanieczyszczenie środowiska substancjami mineralnymi, PWRiL, Warszawa 1989.
• Falandysz J., Centkowska D., Falandysz J., Lorenc-Biała H., Zawartość metali i pestycydów polichlorowych w tkankach kaczek, gęsi i królików, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 1986, nr 3.
• Falandysz J., Centkowska D., Lorenc-Biała H., Metale (Cd, Pb, Cu, Zn, Fe, Mn 1 As) w mięśniach, wątrobie i nerkach zwierząt rzeźnych i zwierzyny łownej z rejonu Polski północnej, 1984, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 1987, nr 4-5.
• Falandysz J., Falandysz J., Pestycydy polichlorowe i polichlorowane dwufenyle w tłuszczu zwierząt rzeźnych i zwierzyny łownej z rejonu Polski północnej, 1984. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 1986, nr 6.
• Falandysz J., Lorenc-Biała H., Centkowska D., Metale w mięśniach, wątrobie i nerkach zwierząt rzeźnych z rejonu Polski północnej, 1985. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 1989, nr 4-6.
• Falandysz J., Lorenc-Biała H., Centkowska D., Zawartość Pb, Cd, As, Cu, Zn, Fe i Mg w mięśniach zwierząt rzeźnych, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 1984, nr 6.
• Falandysz J., Lorenc-Biała H., Metale w mięśniach, wątrobie i nerkach zwierząt rzeźnych z terenu Polski północnej, 1986. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 1989, nr 1.
• Firkowicz S., Statystyczne badanie wyrobów, WNT, Warszawa 1970.
• Frindt A., Chów królików rzeźnych, CZSR, Warszawa 1979.
• Frindt A., Właściwości mięsa króliczego, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1974, nr 5.
• Gorlach E., Metale ciężkie w glebach i roślinach, "Aura" 1991, nr 11.
• Gibaszewska A., Zagrożenie toksykologiczne w rejonach uprzemysłowionych, "Aura" 1989, nr 8.
• Grodzińska K., Godzik B., Metale ciężkie w jarzynach z krakowskich ogródków działkowych, "Aura" 1984, nr 4.
• Górska M., Kryński A., Biologiczne skutki skażenia środowiska i pasz związkami ołowiu, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1987, nr 6.
• Górska M., Kryński A., Problemy skażenia środowiska związkami kadmu, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1988, nr 11-12.
• Greń J., Statystyka matematyczna. Modele i zadania, PWN, Warszawa 1976.
• Herman W., Hodowla królików, PWRiL, Warszawa 1973.
• Herman W., Wpływ warunków chowu i żywienia na jakość mięsa króliczego, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1979, nr 7-8.
• Janicek G., Pokorny J., Davidek J., Chemia żywności, WNT, Warszawa 1977.
• Kabata-Pendias A., Wpływ zanieczyszczeń pierwiastkami śladowymi na przyrodnicze warunki w rolnictwie, Materiały I Krajowej Konferencji, Puławy 1978.
• Kabata-Pendias A., Pendias H., Pierwiastki śladowe w środowisku biologicznym, Wyd. Geologiczne, Warszawa 1979.
• Kamiński B., Aktualny stan i problemy ochrony środowiska i gospodarki wodnej województwa krakowskiego, "Zeszyty Naukowe" AGH, Seria: Sozolagia i Sozotechnika, Kraków 1985, z. 20.
• Karłowski K., Substancje dodatkowe w środkach spożywczych, "Przemysł Spożywczy" 1988, nr 8-9.
• Klewska A., Kobyłecka K., Różycka D., Strychowska M., Przygotowanie materiału biologicznego do oznaczania śladów metali, "Z zagadnień kryminalistyki" 1968, nr 3.
• Kopański R., Racjonalny chów królików, PWRiL, Warszawa 1980.
• Kossakowski S., Badania kliniczne i hematologiczne królików o ostrym zatruciu kadmem, "Medycyna Weterynaryjna" 1983, nr 3.
• Kossakowski S., Rozmieszczenie kadmu u zwierząt, "Medycyna Weterynaryjna" 1982, nr 1-3.
• Krełowska-Kułas M., Badania nad właściwościami mięsa królików w porównaniu z mięsem innych zwierząt rzeźnych, "Zeszyty Naukowe" AE, Kraków 1981, nr 114.
• Kryński A., Chemiczne środki ochrony roślin jako źródło zagrożeń dla roślinożernych zwierząt futerkowych, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1984, nr 9.
• Kryński A., Skażenia pochodzenia przemysłowego - ich wpływ na środowisko i zdrowie zwierząt, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1985, nr 1.
• Kryński A., Skażenie wód i ich wpływ na zdrowie zwierząt, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1985, nr 2-3.
• Kuźniewicz J., Wojsyk-Kuźniewicz A., Wartość rzeźna królików brojlerów, "Przemysł Spożywczy" 1978, nr 9.
• Kuźniewicz J., Wojsyk-Kuźniewicz A., Ocena rzeźna brojlerów króliczych przy zastosowaniu nowych technologii żywieniowych, "Przemysł Spożywczy" 1979, nr 5.
• Lamb S.J., Petrowski C., Organic Compounds in Urban Atmospheres. Journal of the Air Pollution Control Association 1980, 10.
• Łabęcka S., Niektóre właściwości fizykochemiczne mięsa królików. Roczniki Nauk Zootechnicznych 1990, t. 17, z. 1-2.
• Majdecka T., Łacic-Szozda E., Kryński A., Skład tkanek królika domowego z różnych rejonów kraju jako wskaźnik zaopatrzenia mineralnego, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1989, nr 10.
• Marchewczyk W., Zasoby i stan zieleni miasta Krakowa, "Zeszyty Naukowe" AGH, Seria: Sozologia i Sozotechnika, Kraków 1986, z. 22.
• Międzobrodzka A., Azotany i azotyny w środowisku człowieka, "Aura" 1990, nr 5.
• Monkiewicz J., Dynarowicz J., Jaczewski S., Madej J.A., Efekty długotrwałego podawania królikom związków metali ciężkich, "Medycyna Weterynaryjna" 1977, nr 8.
• Monkiewicz J., Jaczewski S., Pawlina E., Andrzejczak R., Wpływ zatruwania królic jonami Pb i CU na ich rozrodczość, "Medycyna Weterynaryjna" 1984, nr 5.
• Mskowitz P.D., Morris C.C., Albanese A., The Global Carbon Dioxine Problem, Journal of the Air Control Association 1980, No 4.
• Nauka o mięsie i produktach mięsnych, WPLiS, Warszawa 1966 (tłumacz. z j. ang. ).
• Niedźwiadek S., Możliwości wykorzystania królików do produkcji mięsa, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1984, nr 1.
• Niedźwiadek S., Zasady hodowli królików, PWRiL, Warszawa 1981.
• Niewiadomska U., Przestrzenna synteza zróżnicowania stanu środowiska w kraju. Biuletyn Instytutu Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego 1986, nr 5-6.
• Nikonorow M., Aktualne zagadnienia zdrowotne w związku z zanieczyszczeniem środowiska, cz. I. Zanieczyszczenie gleby, wody, powietrza atmosferycznego oraz roślin i pasz, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 1981, nr 5-6.
• Nikonorow M., Aktualne zagadnienia zdrowotne w związku z zanieczyszczeniem środowiska, cz. II. Zanieczyszczenie pasz i mieszanek' paszowych oraz żywności. Stan sanitarny kraju w zakresie nadzoru nad żywnością, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 1982, nr 1-2.
• Nikonorow M., Zanieczyszczenia chemiczne i biologiczne żywności. WNT, Warszawa 1976.
• Nikonorow M., Urbanek-Karłowska B., Toksykologia żywności, PZWL, Warszawa 1987.
• Pestycydy w środowisku, praca zbiorowa pod red. R. White-Stevensa, PWRiL, Warszawa 1979.
• Pestycydy w świetle toksykologii środowiska, praca zbiorowa pod red. M. Nikonornwa, PWRil, Warszawa 1979.
• Pinta N., Absorpcyjna spektrometria atomowa, Zastosowanie w analizie chemicznej, PWN, Warszawa 1971.
• Popak S., Sikora T., Study of correlation among physicochemical Parameters of rabbits meat, Materiały III Międzynarodowej Konferencji Naukowej nt. : "Quality - key to progress and welfare", Poznań 1990.
• Porc J., Widyk J., Wartość odżywcza i kaloryczna mięsa królików wybranych ras, "Gospodarka Mięsna" 1980, nr 3.
• Rafalski H., Świtoniak T., Zawartość składników mineralnych w wybranych produktach spożywczych, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 1984, nr 6.
• Sawicka-Kapusta K., Kozłowska J., Sokołowska T., Heavy metals in tits from poIluted forests in southern Poland, Environmental Pollution, Seria A, 1986, nr 42.
• Schiefer G., Scharner E., Vorschläge für vorlaugfige Grenzwerte zur ermittlung von objektive erfassbaren. IV Fleischqualitatsparametern, Fleichwirtschaft 1974, 28.
• Siegel S., Nonparametric Statistics for the Behavioral Scienses. MacGraw-Hill Book Company Inc., London 1956.
• Sikora T., Kadm i ołów w mięśniach i wątrobie królików z aglomeracji krakowskiej, "Przemysł Spożywczy" 1991, nr 8.
• Sikora T., Obecność pestycydów chloroorganicznych w mięsie i wątrobie królików z terenu aglomeracji krakowskiej, "Zeszyty Naukowe" AE, Kraków 1992, nr 386.
• Sikora T., Jakość mięsa królików hodowanych w strefie ekologicznie zagrożonej, Materiały Sesji Naukowej nt.: "Uwarunkowania jakości surowców i produktów spożywczych", Rzeszów 1992.
• Sikora T., Researches concerning quality of rabbits meat being in ecological pollution area, Materiały III Międzynarodowej Konferencji nt.: "Quality - key to progres and welfare", Poznań 1989.
• Sikora T., Popek S., Niektóre właściwości mięsa króliczego, "Zeszyty Naukowe" AE, Kraków 1991, nr 344.
• Sikora T., Popek S., Próba określenia współzależności pomiędzy wybranymi parametrami zoometrycznymi i fizykochemicznymi mięsa króliczego, "Zeszyty Naukowe" AE, Kraków 1992, nr 386.
• Sikora T., Gołębiowski T., Maroń J., Próba określenia niektórych cech sensorycznych mięsa króliczego, "Przegląd Gastronomiczny" 1987, nr 5.
• Sikora T., Gołębiowski T., Maroń J., Walory sensoryczne i kulinarne mięsa króliczego, "Przegląd Gastronomiczny" 1987, nr 4.
• Slavin S., Peterson G., Lindahl P., Determination of heavy metals in meats by Atomic Absorption Spectroscopy. Atomic Absorption Newsletter 1975, No. 3.
• Smoczyński S., Amarowicz R., Chemiczne skażenie żywności, WNT, Warszawa 1988.
• Smoczyński S., Damicz W., Amarowicz R., Chemiczne aspekty higieny żywności, PWN, Warszawa 1986.
• Sobociński M., Surowce zwierzęce. Elementy anatomii i fizjologii zwierząt użytkowych, PWN, Warszawa 1987.
• Steczkowski J., Zeliaś A., Analiza wariancyjna i kowariancyjna w badaniach ekonomicznych, PWN, Warszawa 1982.
• Steczkowski J., Zeliaś A., Statystyczne metody analizy cech jakościowych, PWN, Warszawa 1981.
• Szteke B., Pierwiastki śladowe w żywności, "Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny" 1987, nr 7.
• Szteke B., Zanieczyszczenia chemiczne żywności, "Przemysł Spożywczy" 1988, nr 8-9.
• Technologia mięsa, praca zbiorowa pod red. W. Pezackiego, WNT, Warszawa 1981.
• Towaroznawstwo. Produkty spożywcze, praca zbiorowa pod red. A. Lempki, PWE, Warszawa 1985.
• Zoliński Z., Budowa i funkcjonowanie przewodu pokarmowego królika, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1985, nr 6.
• Zawadzka T., Starska K., Metale ciężkie w przetworach owocowych i warzywnych, "Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny" 1988, nr 4.
• Zielonka E., Lewińska J., Wodzień M., Kasina S., Czy zagrażają nam metale ciężkie, "Aura" 1986, nr 9.
• Zin M., Widyk J., Ocena cech użytkowych mięsa króliczego, "Hodowca Drobnego Inwentarza"" 1980, nr 3.
• Żarski T., Kryński A., Składniki mineralne oraz ich biologiczne znaczenie w organizmach zwierząt, "Hodowca Drobnego Inwentarza" 1985, nr 8.
• Żegarska Z., Markiewicz K., Smoczyński S., Skład kwasów tłuszczowych tłuszczu mięśniowego oraz tłuszczu zapasowego królików, "Zeszyty Naukowe" ART, Olsztyn 1979, nr 15.
• Zarządzenie MZiOS z dnia 31 marca 1993 r. w sprawie wykazu substancji dodatkowych dozwolonych i zanieczyszczeń technicznych w środkach spożywczych i używkach, MP 1993. Nr 22. poz. 233.