Statystyczna interpretacja wyników oceny sensorycznej dokonanej na skali porządkowej - test Kramera

• Autorzy: Tadeusz Jędryka

Warianty tytułu

Statistical Interpretation of the Results of a Sensory Analysis Made on an Ordering Seale - Kramer's Test

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ocena sensoryczna dokonywana na skali porządkowej jest najlepiej przystosowana do możliwości człowieka, szczególnie gdy osoba mająca brać udział w ocenie nie jest do niej w specjalny sposób przygotowana. Osobie takiej o wiele łatwiej jest stwierdzić, czy porównane obiekty różnią się między sobą, niż dokonać oceny wielkości tej różnicy. Wydaje się zatem, iż jeśli nie w ocenach laboratoryjnych, to w ocenach konsumenckich, szczególnie w badaniu preferencji, skala porządkowa i oparta na niej metoda szeregowania (ranking) powinny być narzędziem często stosowanym. Wśród wielu testów nieparametrycznych, które dają odpowiedź na pytanie: czy badane obiekty różnią się między sobą, które różnią się między sobą i czy obiekt nas interesujący różni się od pozostałych, wyjątkową popularnością cieszy się kontrowersyjny test Kramera.

EN

From among lots of nonparametric tests, Kramer's test has gained especially great popularity with food technologists and analysts, and scientists dealing with sensory analyses. The task to show the mistakes made by Kramer was taken on by Joannes, who demonstrated that Kramer's mistake was to treat group sums of ranks given to individual objects as mutually independent. However, Joannes himself made an unfortunate mistake in his calculations, which can raise doubts about the correctness of his reasoning. In the paper it has been shown that Joannes is right (in spite of the mistake), that Kramer's method is based on a false assumption and, in this connection, it cannot be used (while it is used) for the interpretation of the results of sensory analyses made on an ordering scale. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Towaroznawstwo; Towaroznawstwo przemysłowe; Analiza sensoryczna

EN

Commodity science; Industrial commodities; Sensory analysis

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie
• Rocznik: 2002
• Numer: nr 590
• Strony: 5--12

Twórcy

autor

Tadeusz Jędryka

Bibliografia

• Amerine M.A., Pangborn KM., Roessler E.B., Principles of Sensory Evaluation of Food, Academic Press, New York 1965.
• Baryłko-Pikielna N., Zarys analizy sensorycznej żywności, WNT, Warszawa 1975.
• Bradley R.A., Kramer A., Addenda to a Quick Rank Test for Significance of Differences in Multiple Comparisons, "Food Technology" 1965, nr 7.
• DIN 10 963. Sensorische Prufverfahren. Rangordnungsprufung, November 1982.
• DIN – Katalog für technische Regelen, Beuth Verlag, Berlin-Köln 1993.
• Expanded Tables for Determining Significance of Differences for Ranked Data, G. Kahan, D. Cooper, A. Papavasiliou, A. Kramer, "Food Technology" 1973, nr 5.
• Feller W., An Introduction to Probability Theory and its Applications, John Wiley, New York 1961.
• Friedman M., The Use of Ranks to Avoid the Assumption of Normality Implicit in the Analysis of Variance, "Journal of the American Statistical Association" 1937, nr 32.
• Hollander M., Wolfe D.A., Nonparametic Statistical Methods, John Wiley, New York 1973.
• ISO 8587. Sensory Analysis - Methodology - Ranking.
• Jellinek G., Sensory Evaluation of Food. Theory and Practice, Ellis Horwood, Chichester 1985.
• Joanes D.N., On a Rank Sum Test Due to Kramer, "Journal of Food Science" 1985, nr 50.
• Kramer A., A Quick Rank Test for Significance of Differences in Multiple Comparisons, "Food Technology" 1956, nr 8.
• Kramer A., A Rapid Method for Determining Significance of Differences from Rank Sums, "Food Technology" 1960, nr 11.
• Kramer A., Revised Tables for Determining Significance of Differences, "Food Technology" 1963, nr 12.
• Land D.G., Shepherd R., Scaling and Ranking Methods [w:] J. R. Piggott, Sensory Analysis of Foods, Elsevier, London 1988.
• Meilgaard M., Civille GY, Carr BT., Sensory Evaluation Techniques, CRC Press, Boca Raton 1987.
• O'Mahony M., Sensory Evaluation of Food. Statistical Methods and Procedures, Marcel Dekker, New York 1986.
• Steczkowski J., Zeliaś A., Statystyczne metody analizy cech jakościowych, PWN, Warszawa 1981.
• Stone H., Sidel J. L., Sensory Evaluation Practices, Academic Press, London 1985.