Instytucjonalne uwarunkowania reformy samorządu terytorialnego w Polsce

• Autorzy: Łukasz Hardt

Warianty tytułu

Institutional Conditions of the Local Self-government Reform in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł podnosi problematykę roli instytucji w kształtowaniu i wdrażaniu reformy samorządu terytorialnego w 1998 roku. Autor kwestionuje sprawność i efektywność nowej struktury administracyjnej, głównie fakt że decentralizacja finansów publicznych nie nadąża za decentralizacją zadań i kompetencji. Zdaniem autora niska efektywność nowego systemu jest konsekwencją psychospołecznej spuścizny państwa postkomunistycznego oraz braku przystawania nowych instytucji formalnych do istniejących wcześniej mechanizmów nieformalnych. Analiza reformy samorządu terytorialnego przeprowadzana jest dalej narzędziami Nowej Ekonomii Instytucjonalnej.

EN

The article raises the issue of the role of institutions in drafting and implementing of the 1998 local self-government reform in Poland. The author assumes that for the smooth operation of new formal institutions, e.g. those regulating the functioning of poviats, it is required to be complementary to the already existing informal institutions, e.g. self-governing traditions or mental models. In a post-communist state, the population cannot see the need for participation in the process of managing a local self-government unit. Consequently, statutory provisions providing for such a co-operation remain inapplicable. Without a grass-root level public involvement a self-government is unable to operate effectively. Hence, there is an institutional imbalance between formal mechanisms which promote self-governing and informal institutions opposed to it. Institutions are seen as the rules of the game. In addition, the problem of law-making was addressed from the point of view of effective functioning of the socio-economic system. The Author claims that for the law to be effective it must be enacted by way of formalisation of customs, traditions and behaviour patterns existing in the society. Then, on example of the poviat and voivodship level of local self-government the Author analyses the institutions opposed to their sovereignty including, inter alia, the system of financing new self-government units. The article concludes with recommendations concerning provision of effective institutions constituting the local self-government system.

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia instytucjonalna; Reforma samorządowa; Samorząd terytorialny

EN

Institutional economics; Local government reform; Local government

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2003
• Numer: nr 9
• Strony: 89--106

Twórcy

autor

Łukasz Hardt

Bibliografia

• Ahmad J., Bird R., Litvack J., [1998], Rethinking Decentralization in Developing Countries, The World Bank, Washington D.C.
• Alchian A., [1950], Uncertainty, Evolution, and Economic Theory, Journal of Political Economy 58:211-222.
• Balcerowicz L., [1995], Socialism, Capitalism, Transformation, CEU Press, Budapest, London, New York.
• Berkowitz D., Pistor K., Richard J.F., [1999], Economic Development, Legality, and the Transplant Effect, Department of Economics, Univ. of Pittsburgh, working paper.
• Coase R.H., [1960], The Problem of Social Cost, Journal of Law and Economics, 3: 1-44.
• Denzau A.T., North D.C., [1994], Shared Mental Models: Ideologies and Institutions, Center for the Study of Political Economy, Washington University, working paper.
• Filipiak-Dylewska B., [2000], Mechanizm finansowania zadań zleconych - dysfunkcje Systemowe na przykładzie samorządu powiatowego, [w:] Dolata S., (ed), Prawne i finansowe aspekty finansowania samorządu terytorialnego, tom II, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiej.
• Fukuyama F., [1997], Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Wrocław.
• Furubotn E.G., Richter R., [2000], Institutions and Economic Theory, The University of Michigan Press.
• Gęciarz B., Pańków W., [2002], Proces tworzenia i funkcjonowania instytucji samorządu regionalnego i lokalnego w Polsce w opinii radnych sejmików wojewódzkich i rad powiatów, Warszawa, Stowarzyszenie Studiów i Inicjatyw Europejskich.
• Gorzelak G., Jałowiecki B., [2001], Analiza procesu wdrażania i skutków reformy terytorialnej organizacji kraju - raport końcowy, Warszawa, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego.
• Granovetter M., [1985], Economic action and social structure: the problem of embeddedness, American Journal of Sociology, 91, 481-510.
• Greif A., [1989], Genoa and the Maghribi Traders - Historical and Comparative Institutional Analysis, Cambridge.
• Hayek F., [1998], Wykorzystanie wiedzy w społeczeństwie, [w:] Indywidualizm i porządek ekonomiczny, Kraków, Wydawnictwo Znak, 1998.
• Hardt Ł., [2002], Reforma samorządowa jako zmiana instytucjonalna. Przykład powiatu grodziskiego, WNE UW, niepublikowana praca magisterska.
• Hockuba Z., [2000], Nowa Ekonomia Instytucjonalna - czy zdominuje nasze myślenie w rozpoczynającym się stuleciu, Warszawa.
• Kieżun W., [2001], Powiaty - fikcja samorządności, Rzeczpospolita z dnia 11.05.2001.
• Kornberger-Sokołowska E., [2001], Decentralizacja finansów publicznych a samodzielność jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa, Liber.
• Kulesza M., [1998], Powrót do Polski prawdziwej, Rzeczpospolita z dnia 12.03.1998.
• Lazzarini G.S., Poppo L., Zenger R.T., [2001], Informal and Formal Organization in New Institutional Economics, Washington University, working paper.
• Le Doux J., [1998], Mózgowe, reakcje poznawczo-emocjonalne, [w:] Ekman P., Davidson RJ. (red.) Natura emocji (s. 190-197), Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• McNutt P., [2000], Public Goods and Club Goods, Encyclopedia of Law and Economics. The History and Methodology of Law and Economics, Vol. I, s. 927-951, Cheltenham, Edward Elgar.
• North D.C., [1990], Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge, Cam bridge University Press, Cambridge.
• North D.C., Weingast B.R., [1989], Constitutions and Commitment: The Evolution of Institution. Governing Public Choice in Seventeenth - Century England, The Journal of Economic History, Vol. XLIX, No 4, s. 803-832.
• Pistor K., [2000], The evolution of Legal Institutions and Economic Regime Change, Paper pre pared for the Annual World Bank Conference on Development Economics in Europe on Governance, Equity and Global Markets, 21-23.06.2000 Paryż, tekst niepublikowany.
• Platteau J.P., [2000], Market Order, the Rule of Law and Moral Norms, Paper prepared for the High-Level Round Table at the UNCTAD X, Bangkok.
• Putnam R.D., [1993], Making Democracy Work - Civic Traditions in Modem Italy, Princeton University Press, Princeton.
• Staniszkis J., [1998], Władza bez polityki, Rzeczpospolita z dnia 11.12.1998.
• Stiglitz J.E., [1999], Whither Reform? Ten Years of the Transition, [w:] Keynote Address at the World Bank Annual Bank Conference On Development Economics, Washington D.C., World Bank.
• Wane W., [2000], Tax Evasion, Corruption, and the Remuneration of Heterogeneous Inspectors, World Bank Policy Research Working Paper 2394, Washington, D.C.
• WDR, [2002], World Development Report - Building Institutions for Markets, World Bank, Washington.
• Williamson O.E., [2000], The New Institutional Economics: Taking Stock, Looking ahead, Journal of Economic Literature, Vol. 38.
• Władyka A., Zawicki M., [1998], Finanse powiatu, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków.