Metoda i program badawczy historii myśli ekonomicznej

• Autorzy: Adam Glapiński

Warianty tytułu

The Method and Research Programme of History of Economic Thought

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule zaprezentowano fazy rozwoju historii myśli ekonomicznej. Wczesną fazą był model nominalistyczny, charakteryzujący się czysto idiograficznym podejściem badawczym. Drugą odmienną formą był model relacjonistyczny zapoczątkowany w pierwszej połowie XIX w., charakteryzujący się potrzebą interdyscyplinarnego podejścia do badania zjawisk ekonomicznych.

EN

The article analyses development of the history of economic thought methodology. Two major models of practicing this discipline are distinguished: a nominalist one and a relationist one. The nominalist model, which had a dominating position at the early stage of development of economic sciences, was characteristic of physiocrats and classicists, and is still continued nowadays. The relationist model developed within the framework of the Scottish Historical School, the German Older and Younger Historical Schools, Marxism and the Sociology of Knowledge. The dispute among those models found its culmination in the Methodenstreit of the late 19th century in polemics between the Austrian School and the Younger Historical School. It concerned the methodological status of the science of economics and, by the same token, its history. A nomothetic, deductive and synchronic approach was presented on the one hand, and an idiographic, inductive and diachronic approach on the other hand. On the one hand, a model was developed of practicing history of economics as an internal history of logical self-improvement of economic theory through creative effort of subsequent generations of economists. On the other hand, a model of the economic theory was proposed as an exogenous history covering development of the theory of economics in connection with social development and the history of other social sciences. The dispute over methodology in the history of economic thought has been wrapped up in writings by M. Weber and, especially, by J.A. Schumpeter. Then, the article analyses the way in which historians of economics make use of achievements of subsequent stages of development of contemporary philosophy of science and various theories of knowledge development. It examines possibilities for application of the K.R. Popper, T.S. Kuhn and I. Lakatos model in history of economics research. Reasons for popularity of the Lakatos model among economists and historians of

Słowa kluczowe

PL

Historia myśli ekonomicznej; Filozofia ekonomii; Teoria ekonomii

EN

History of economic thought; Philosophy of economics; Economic theory

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 11-12
• Strony: 1--17

Twórcy

autor

Adam Glapiński

Bibliografia

• Amsterdamski S., [1973], Między doświadczeniem a metafizyką. Z filozoficznych zagadnień rozwoju nauki, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Amsterdamski S., [1983], Między historią a metodą. Spory o racjonalność nauki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Blaug M., [1994], Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Blaug M., [1995], Metodologia ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Boland L.A., [1989], The Methodology of Economic Model Building. Methodology After Samuel-son, Routledge, London.
• Boland L.A., [2003], The Foundations of Economic Method. A Popperian Perspective, Routledge, London.
• Chmielecka E., [2002], Dwa przełomy. Zadania filozofii nauki w ujęciu wybranych stanowisk, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Feyerabend P.K., [1979], Jak być dobrym empirystą, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Feyerabend P.K., [1996], Przeciw metodzie, Siedmioróg, Wrocław.
• Feyerabend P.K., [1999], Dialogi o wiedzy, Aletheia, Warszawa.
• Friedman M., [1953], The Methodology of Positive Economics, [w:] Friedman M., Essays in Positive Economics, University of Chicago Press, Chicago.
• Glapiński A., [1982], Metodologiczne problemy historii ekonomii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Glapiński A., [2004], Kapitalizm, demokracja i kryzys państwa podatków. Wokół teorii Josepha Aloisa Schumpetera, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Habermas J., [1992], Przeciwko pozytywistycznie przepołowionemu racjonalizmowi, [w:] Mokrzycki E. (red.), Racjonalność a styl myślenia, Instytut Filozofii i Socjologii, Warszawa.
• Habermas J., [1996], Modemizm-niedokończony projekt, [w:] Nycz R. (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Baran i Suszczyński, Kraków.
• Hanson N.R., [1965], Patterns of Discovery. An Inquiry Into the Conceptual Foundations of Science, Cambridge University Press, Cambridge.
• Helburn S.W., [1986], Schumpeter's Research Program, [w:] Helburn S.W., Bramhall D.F. (red.), Marx, Schumpeter, and Keynes. A Centenary Celebration of Dissent, M.E. Sharpe, Armong, New York.
• Helburn S.W., [1986a], Evaluation of Scientific Research Programs in Economics, [w:] Helburn S.W., Bramhall D.F. (red.), Marx, Schumpeter, and Keynes. A Centenary Celebration of Dissent, M.E. Sharpe, Armong, New York.
• Koslowski P., (red.), [1997], The Theory of Ethical Economy in the Historical School. Wilhelm Roscher, Lorenz von Stein, Gustav von Schmoller, Wilhelm Dilthey and Contemporary Theory, Springer, Berlin.
• Kuhn X, [1966], Przewrót Kopernikański, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Kuhn T., [1968], Struktura rewolucji naukowych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kuhn T., [1985], Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Kurz H.D., Salvadori N., [2003], Understanding "Classical" Economics: a Reply to Mark Blaug, [w:] Kurz H.D., Salvadori N., Classical Economics and Modem Theory. Studies in Long-period Analysis, Routledge, New York.
• Lakatos I., [1978], The Methodology of Scientific Research Programmes. Philosophical Papers, t. 1, Cambridge University Press, New York.
• Lakatos I., [1995], Pisma z filozofii nauk empirycznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Legowicz J., [1964], Zarys historii filozofii. Elementy doksografii, PW "Wiedza Powszechna", Warszawa.
• Lewiński J.S., [1920], Twórcy ekonomii politycznej, Nakładem Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Mannheim K., [1972], Ideology and Utopia. An Introduction to the Sociology of Knowledge, Routledge and Kegan Paul, London.
• Marks K., [1959], Teorie wartości dodatkowej, cz. I, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Marks K., [1965], Teorie wartości dodatkowej, cz. II, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Marks K., [1966], Teorie wartości dodatkowej, cz. III, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Marks K., Engels F., [1961], Ideologia niemiecka, [w:] Marks K,, Engels R, Dzieła, t. 3, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Mayer T., [1966], Prawda kontra precyzja w ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Mokrzycki E., [1980], Filozofia nauki a socjologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Motycka A., [1980], Relatywistyczna wizja nauki, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Niżnik J., [1979], Przedmiot poznania w naukach społecznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Oakley A., [2002], Reconstructing Economic Theory. The Problem of Human Agency, Edward Elgar, Cheltenham, Northampton.
• Pheby J., [1988], Methodology of Economics. A Critical Introduction, Macmillan, London.
• Pietruska-Madej E., [1980], W poszukiwaniu praw rozwoju nauki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Popper K.R., [1999], Droga do wiedzy. Domysły i refutacje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Popper K.R., [2002], Logika odkrycia naukowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Popper K.R., [2002a], Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Redman D.A., [1993], Economics and the Philosophy of Science, Oxford University Press, New York.
• Rorty R., [1999], Obiektywność, relatywizm i prawda, Aletheia, Warszawa.
• Roscher W.G., [1878], Principles of Political Economy, H. Holt, New York.
• Samuelson P.A., [1959], Zasady analizy ekonomicznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Say J.B., [1960], Traktat o ekonomii politycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Schumpeter J.A., [1954], History of Economic Analysis, Oxford University Press, New York.
• Sorman G., [1993], Prawdziwi myśliciele naszych czasów, Czytelnik, Warszawa.
• Stark W., [1944], The History of Economics in its Relation to Social Development, Routledge & Kegan Paul, London.
• Stark W., [1994], History and Historians of Political Economy, ed. by Ch..M..A. Clark, Transaction Publishers, New Brunswick, NJ.
• Ward B., [1972], What's Wrong with Economics?, Basic Books, New York.
• Weber M., [1975], Roscher and Knies. The Logical Problems of Historical Economics, The Free Press, New York.