Rachunek kosztów działań i system kosztów docelowych jako instrumenty strategicznej rachunkowości zarządczej w warunkach globalizacji

• Autorzy: Anna Szychta

Warianty tytułu

Activity-Based Costing and Target Costing as strategic management accounting instruments in the context of globalisation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest ukazanie rachunku kosztów działań (ABC) i systemu Target costing (TC) jako podstawowych metod strategicznej rachunkowości zarządczej, których integracja w przedsiębiorstwie umożliwia realizację celów strategicznego zarządzania kosztami zasobów, procesów i produktów. Łączenie różnych metod rachunkowości zarządczej, w tym ABC i TC, opracowanych i najpierw zastosowanych w odmiennym kulturowo, organizacyjnie i produkcyjnie środowisku, jest przejawem ksztatowania się kompleksowego modelu rachunkowości zarządczej w przedsiębiorstwach epoki globalizacji. Przedmiotem szczegółowych rozważań w artykule są następujące zagadnienia: strategiczna rachunkowość zarządcza a zarządzanie kosztami, cele i struktura rachunku kosztów działań, w tym prezentacja modelu ABC uwzględniającego trzy ukady pomiaru i ewidencji kosztów: wedug rodzaju, procesowego i przedmiotowego, rola Target costing w strategicznym zarządzaniu kosztami, powiązania rachunku kosztów działań z systemem kosztów docelowych.

EN

The aim of this artic1e is to highlight Activity-Based Costing (ABC) and Target Costing (TC) as principal methods in strategic management accounting, whose integration in an enterprise facilitates strategic management of resource, process and product costs. Combination of various methods of management accounting, including ABC and TC, developed and first employed in culturally, economically and organisationally different environments, reflects the trend towards a comprehensive integrated model of management accounting in globalizing business. The paper discusses the following issues: strategic management accounting and cost accounting, the objectives and structure of Activity-Based Costing, including presentation of ABC model incorporating three types of cost c1assification: by nature, process and object, the role of Target Costing in strategic cost management, links between Activity-Based Costing and Target Costing.

Słowa kluczowe

PL

Rachunek kosztów działań; Rachunkowość zarządcza; Zarządzanie kosztami

EN

Activity Based Costing (ABC); Management accounting; Costs management

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2004
• Tom: 18
• Numer: nr 74
• Strony: 133--157

Twórcy

autor

Anna Szychta

Bibliografia

• 1. Bescos P.L., E.Cauvin, M.Gossel.in, T.Yoshikawa, The implementation o/ ABCM in Canada, France and Japan: A cross-national study, 24th Congress of EAA, Athens, 18-20 Apri1, maszynopis powielony, s.24.
• 2. Bhimani A., M.Gosselin, A Cross National Investigation fctions in Management Accounting: Innovations in Practice and Research, Brusseles, December 2000, maszynopis powielony, s.39.
• 3. Cooper R., The Rise of Activity-Based Costing - Part One: What is an Activity-Based Cost System?, "Journal of Cost Management", Summer 1988(a).
• 4. Cooper R, The Rise of Activity-Based Costing - Part Two: When Do I Need an Activity-Based Cost System?, ,,1ournal of Cost Management", Fall 1988(b).
• 5. Cooper R., The Two-Stage Procedure in Cost Accounting: Part One, ,,1ournal of Cost Management", 1987, s. 43-5l.
• 6. Cooper R, R.S.Kaplan, Measure Cost Right: Make the Right Decision, "Harvard Business Review", wrzesień - październik 1988.
• 7. Cooper R, RS.Kaplan, The Design of Cost Management System, Text, Cases and Readings, Prentice -Hall International Editions, Englewood Cliffs, 1991.
• 8. Collier P.M., Accountingfor Managers: Interpreting accounting information for decision making, Wiley, Chichester 2003.
• 9. Flejterski S., P.T.Wahl, Ekonomia globalna. Synteza, Difin, Warszawa 2003.
• 10. Horvath P., S.Niemand, M.Wolbold, Target Costing. A State-of-the Art Review, IFS International Ltd., Bedford 1993.
• 11. Jaruga A., Rachunkowość zarządcza u progu XX! wieku, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", tom 47, SKwP, Warszawa 1998, s. 140-162.
• 12. Jaruga' A., W.A.Nowak, A. Szychta, Rachunkowość zarządcza, Koncepcje i zastosowania, SWSPiZ, Absolwent, Łódź 1999, wyd. II, 2001.
• 13. Jarugowa A., W. A. Nowak, A. Szychta, Zarządzanie kosztami w praktyce światowej, Oddk, Gdańsk 1997.
• 14. Jarugowa A., A. Szychta, Rozwój rachunku kosztów działań, "Rachunkowość", 1994, nr 10, s.429-437.
• 15. Kaplan R. S., R Cooper, Cost & Effect, Using Integrated Cost Systems to Drive Profitability Harvard School Press, Boston 1998.
• 16. Kaplan R. S., R Cooper, Zarządzanie kosztami i efektywnością, Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2000.
• 17. Kołodko G. W., Globalizacja a perspektywy rozwoju krajów posocjalistycznych, Dom Organizatora, Toruń 2001.
• 18. Mayer R., Target Costing und Prozefikostenrechnung, [w:] Peter Horvath (Hrsg.), Target Costing. Marktorientierte Zielkosten in der deutschen Praxis, Schaffer-Poeschel Verlag, Stuttgart 1993, s. 75-92.
• 19. Michalak J., Proces kształtowania się strategicznej rachunkowości zarządczej, [w:] Rozwój gospodarki rynkowej a rachunkowość w XXI wieku - wybrane zagadnienia, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 159, Wydawnictwo UŁ, Łódź, 2002, s. 117.
• 20. Monden Y., K.Hamada, Target Costing and Kaizen Costing in Japanese Automobile Companies, "Journal ofManagement Accounting Research", Fali 1991, s. 16c34.
• 21. Prewysz-Kwinto P., Metody i techniki stosowane w rachunku kosztów docelowych, "Controlling i Rachunkowość Zarządcza", 2002, nr 5, s. 38-44.
• 22. Sakurai M., Integratives Kostenmanagement, Verlag Vahlen, Miinchen 1997.
• 23. Sakurai M., Past und Future of Japanese Management Accounting, "Journal of Cost Management", Fali 1995, nr 3, s.21-30.
• 24. Sobańska I. (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2003.
• 25. Sobańska 1., Rachunkowość zarządcza konwencjonalna i strategiczna, "Controlling i Rachunkowość Zarządcza w Firmie", 1999, numer promocyjny, s. 11-13.
• 26. Stróżyński B., Strategiczna rachunkowość zarządcza, [w:] Historia, współczesność i perspektywy rachunkowości w Polsce, UMK, Toruń 2003, s. 715-724.
• 27. Szychta A., Historyczne i metodologiczne aspekty rachunku kosztów działań, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 10 (66), SKwP, Warszawa 2002a,s. 151-174.
• 28. Szychta A., Koszty docelowe, "Rachunkowość" nr 8, 1997a, s. 382-390.
• 29. Szychta A., Paradygmaty rachunkowości zarządczej, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", nr 41, SKwP, Warszawa 1997b, s. 50-68.
• 30. Szychta A., Rozwój i uwarunkowania implementacji systemu kosztów docelowych. "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 12 (68), SKwP, Warszawa 2003, s. 66-93.
• 31. Szychta A., W kierunku nowych generacji rachunku kosztów działań, [w:] Rachunkowość u progu XXI w., Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1998, s. 361-382.
• 32. Szychta A., Zastosowanie rachunku kosztów działań w praktyce światowej, [w:] Rachunkowość polska na tle regulacji międzynarodowych, red. M. Walczak, Katedra Rachunkowości UŁ, SKwP, Oddział Okręgowy w Łodzi, Łódź 2002b, s. 237-257.
• 33. Tani T., H.Miya, T.Kajiwara, Y.Kubota, E.Yoshida, The impact oj objectives, task environment and process jactors on ABC implementation: Empirical evidence from Japanese companies, maszynopis powielany, referat na 26. Kongres EAA, Sevilla, Hiszpania 2003.
• 34. Toffler A., Trzeciajala, przełożyła Ewa Woyilyłło, PIW, Warszawa 1997.
• 35. Ward K., Strategie management Accounting, Butterworth-Heinemann Ltd, Oxford 1992.
• 36. Wilson R.M.S., Strategie Management Accounting, [w:] Issues in Management Accounting, ed. D. Ashton, T.Hopper, R. W. Scapens, Prentice Hall, London 1995, s. 159-190.