Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych

• Autorzy: Piotr Błędowski

Warianty tytułu

Local Social Policy Towards Old People.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rozwiązywanie problemów społecznych ludzi starych wymaga ze strony polityki społecznej planowych, długoterminowych, realizowanych zwłaszcza na szczeblu lokalnym, działań, uwzględniających postępujące wewnętrzne zróżnicowanie kategorii ludzi starszych. W pracy zaprezentowano poglądy na zagadnienie lokalności i samorządu terytorialnego jako podmiotu władzy i polityki społecznej. Scharakteryzowano problem starości i jego znaczenie dla polityki społecznej - kluczowym zagadnieniem jest w tym przypadku starość traktowana jako kwestia społeczna. Przedstawiono problemy związane z potrzebami ludzi starych, diagnozowaniem tych potrzeb i pozycją osób starych w całym społeczeństwie. Omówiono najistotniejsze przesłanki przemawiające za wyodrębnieniem polityki społecznej wobec ludzi starych, a zarazem za potrzebą prowadzenia tej polityki w skali lokalnej. Wskazano na wzajemne powiązania między polityką wobec starości i polityką wobec starszych osób. Omówiono cele lokalnej polityki społecznej wobec ludzi starych i na tym tle sformułowano podstawowe zadania organów administracji samorządowej i pozostałych podmiotów tej polityki, określając skalę jej lokalności. Na podstawie wyróżnionych w pracy kryteriów scharakteryzowano dwa idealne typy lokalnej polityki społecznej wobec ludzi starych - interwencyjny oraz optymalizujący zaspokojenie potrzeb. Pracę zamyka przykładowy katalog zadań, jakie powinny być realizowane w skali gminy i powiatu z myślą o poprawie sytuacji starych ludzi.

EN

The aim of the book is to formulate theoretical basis of local social policy towards old people. The local area is considered to be the most appropriate for resolving old people's problems and creating conditions for social activization. The main thesis of this work is that resolving old people's social problems requires planned actions particularly at the local level which would take into account progressive inner diversity of old people's category and programmers creating conditions to allow maintaining the necessary level of independence according to health condition and necessity of providing them with social integration within both local community and the whole society. Meeting old people's needs at the local level gives chances of effective use of local communities potential by adjusting overall aims of social policy to local character. Empirical research shows a wide inner diversity within the group of old people. It marks not only health condition, the level of being agile and favourite pastimes but also the structure and the rate of incomes and expenditure and the range of social contacts - we witness a change of old age paradigm. Demographic, economic and health premises highlight a weaker position of old people in comparison to the rest of society. Social, cultural and lego-institutional premises draw attention at the tasks of local communities and institutions of social policy towards different groups that form old people community. They point out a diverse position of old people in their environment depending on family situation, the level of education and attitude of local community towards old people. They also express opinion of the whole society towards old people. The main proposed premises of social policy towards old people have been completed with suitable tasks. On the basis of demographic qualities the weakest groups can be pointed out. The tasks permitting social integration should be targeted on old people's groups as a whole. There is a real danger that policy's tasks towards old people will be formulated double - tracked: addressed to more and more dependent on other people "old old" will aim at fulfilling the basic needs and possibly care benefits, while targeted on socially mobile, active "young old" will refer to maintaining independence and creating conditions to put their own needs into practice. Social policy towards elderly people can be defined as a system of actions targeted on people in their unproductive age and their families. These actions aim at versatile compensation of decreasing with aging possibilities of independent responding to the needs and integration with local community. Local social policy is a chance for social policy system of expenditure rationalization and better meeting people's needs. It should be treated as a supplement and natural consequence of actions at the domestic level. If central institutions have a task to formulate the main aims and set the framework for their implementation, the tasks of local level institutions is materialization of the aims, adjusting them to local character and such modification which allows efficient resolving of these problems. Depending on chosen model of social policy towards old people in local scale it may be closer to an ideal type of intervention towards economically weaker older people or a type optimizing meeting needs of the whole local old people community. The first mentioned type focuses on giving services in order to fulfill the basic needs that determine the existence of the individual. The other seeks to create possibilities of independent, active life in an integrated local community. Actually, the model which is put into effect depends on economic situation of a country, the integration level of the population and democratically set priorities of local authorities. The greater part of benefits within policy towards old people is in the form of services. To widen the scope of services and increase the number of people using them it is urgent to work out the mechanism of financing this policy. A chance to resolve this problem is introducing a social system of care insurance that would finance services, while supplying them would be the domain of local social policy institutions. This solution creates actual opportunities of social integration of old people, maintaining the necessary level of independence, providing them with the right of decision making and giving support for families that look after senior citizens. Implementation of social policy towards old people is carried out on at least two levels: domestic and local. At the local level it is essential to detail the aims so that being coherent with the aims at the domestic level would also take into account local diversity: socio-demographic situation of older people, commonly acceptable norms and customs, typical forms of family relations and local social ties. The actions coordinated by local authorities attempt at fulfilling needs at the local level by using local network of social infrastructure. The proposed aims of social policy towards old people at the domestic and local level enable a changeover in traditional understanding of benefits for old people as benefits for less and less agile and dependent persons. Social policy towards old people cannot be exclusively policy in aid of old people but should be a policy of assistance in organizing their lives. This policy in the highest position in the hierarchy of the aims should place maintaining by elderly persons such large area of independence that is possible in circumstances connected with their health condition and physical fitness.. The highlighted premises of social policy towards old people aim at drawing attention to strong connections between their needs and standard of living in previous periods There are four addressees of social policy's benefits towards an old man: directly he himself, his closest environment (first of all family), non-government organizations (above all mutual aid groups) and groups of people reaching retirement age (preparation for old age). Local social policy can be a factor facilitating integration processes in local scale, democratization of social relations and can create favourable conditions for local development. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka społeczna; Przemiany demograficzne; Społeczności lokalne; Ludzie starsi; Proces starzenia się ludności; Aktywność zawodowa ludności; Czas wolny; Analiza piśmiennictwa ekonomicznego

EN

Societal policy; Demographic transformation; Local community; Elderly people; Process of people ageing; Activity rate of population; Leisure time; Economic literature analysis

• Czasopismo: Monografie i Opracowania / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2002
• Numer: nr 510
• Strony: 263

Twórcy

autor

Piotr Błędowski

Bibliografia

• Abts W., Krick R., II. Neuorganisation der Mobilen Dienste in Mainz. Umfassendste Umgestaltung der ambulanten Hilfen seit Einführung der Sozialstationen vor 20 Jahren, "Neue Praxis" 1993, Nr. 3.
• Achinger H., Sozialpolitik als Gesellschaftspolitik, Hamburg 1958.
• Ageing and Life Course Transitions. An Interdisciplinary Perspective, Т.К. Hareven, K.J. Adams (red.), Tavistock Publikations, London, New York 1982.
• Ageing and Social Policy. A Critical Assessment, С. Philipson, A. Walker (red.), Gower, London 1986.
• Ageing and Society. An Inventary of Research Findings, M. W. Riley, A. Foner (red.), Rüssel SAGE Foundation, New York 1968.
• Ageing in Society. An Introduction to Social Gerontology, J. Bond, P. Coleman, S. Peace (red.), SAGE Publications, London 1993.
• Aging and Generational Relations over the Life Course. A Historical and Cross-Cultural Perspective, Т.К. Hareven (red.), Verlag de Gruyter, Berlin 1996.
• Aging and Modernization, D.O. Cowgill, L.D. Holmes (red.), New York 1972.
• Aging, Health and Competence, J.J. Schroots (red.), Elsevier Science Publishers B.V. 1993.
• Aging, Health and Family, Т.Н. Brubaker (red.), SAGE Publications, Newbury Park 1987.
• Aiken L.R., Later Life, Lawrence Erlbaum Ass. Publischers, Hillsdale, New Jersey 1989.
• Allmendinger J., Lebensverlauf und Sozialpolitik. Die Ungleichheit von Mann und Frau und ihr öffentlicher Ertrag, Campus Verlag, Frankfurt/M. 1994.
• Alte Menschen in der Stadt und auf dem Lande, Deutsches Zentrum für Altersfragen, Berlin 1991.
• Altenhilfe in Europa. Länderberichte, BMfFSFuJ, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1996.
• Alter als Stigma oder Wie man alt gemacht wird, J. Hohmeier, H.-J. Pohl (red.), Suhrkamp, Frankfurt 1978.
• Alter und Pflege. Argumente für eine soziale Absicherung des Pflegerisikos, R. Münz, J. Kytir (red.), Blackwell Wissenschafts-Verlag, Berlin 1992.
• Ältere Menschen in Baden-Württemberg, Statistisches Landesamt, Stuttgart 1988.
• Ältere Menschen in Rheinland-Pfalz, Ministerium für Soziales, Gesundheit und Umwelt, Mainz 1982.
• Altern - Ein lebenslanger Prozeß der sozialen Interaktion, R. Schmitz-Scherzer, A. Krause, E. Olbrich (red.), Steinkopff Verlag, Darmstadt 1990.
• Altern - Tatsachen und Perspektivenn. Ergebnisse interdisziplinärer gerontologischer Forschung, U. Lehr (red.), Bouvier Verlag, Bonn 1983.
• Altweiber-Sommer, M. Bracker, U. Dallinger, M. Middeke (red.), ASG GH-Kassel, Kassel 1987.
• Altwerden in der Bundesrepublik Deutschland. Geschichte - Situationen - Perspektiven, Deutsches Zentrum für Altersfragen, Berlin 1982.
• Altwerden in einer alternden Gesellschaft. Kontinuität und Krisen in biographischen Verläufen, W. Mader (red.), Leske + Budrich, Opladen 1995.
• Améry J., Über das Altern - Revolte und Resignation, Klett-Cotta Verlag, Stuttgart 1991.
• Armut im Alter: Untersuchung zur Lebenslage ökonomisch unterversorgter älterer Frauen in Nordrhein-Westfalen, G. Naegele. (red.), Institut für Gerontologie, Ministerium für Arbeit, Gesundheit und Soziales des Landes Nordrhein-Westfalen, Düsseldorf 1992.
• Asam W.H., Altmann U., Vogt W., Altsein im ländlichen Raum. Ein Datenreport, Minerva Publikation, München 1990.
• Asset and Health Dynamics Among the Oldest Old (AHEAD). Initial results from the longitudinal study, G.C. Myers (red.), "The Journals of Gerontology", Series B: "Psychological and Social Sciences" 1997, No 5.
• Atchley R.C., The Social Forces in Later Life. An Introduktion to Social Gerontology, Wadsworth Publishing Co., Belmont, California 1972.
• Auleytner J., Polityka społeczna. Teoria i praktyka, WSP TWP, Warszawa 1997.
• Auleytner J., Głąbicka K., Polityka społeczna między opiekuńczością a pomocniczością, WSP TWP, Warszawa 2000.
• Ausgangspunkte und Handlungsrahmen für eine örtliche und regionale Familienpolitik, BMfFuS, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1992.
• Bäcker G., Dieck M., Naegele G., Tews H.P., Ältere Menschen in Nordrhein-Westfalen. Gutachten zur Lage der älteren Menschen und zur Altenpolitik in NRW, Düsseldorf 1989.
• Backes G., Frauen im Alter - ihre besondere Benachteiligung als Resultat lebenslanger Unterprivilegierung, AJZ Verlag, Bielefeld 1981.
• Backes G., Neumann E.-M., Ältere und alte Frauen in Berlin (West), Kasseler Gerontologische Schriften, Kassel 1991.
• Badania IGS w latach 1957-1987, Monografie i Opracowania nr 316, SGH, Warszawa 1991.
• Baltes M., Mayr U., Borchelt M., Maas L, Wilms H.-U., Everyday competence in old and very old age. An inter-disciplinary perspective, "Ageing and Society" 1993, No 13.
• Baltes M., Schaie K.W., Life-Span Developmental Psychology. Personality and Socialization, Academic Press, New York 1973.
• Baltes P.B., Mayer K.-U., Helmchen H., Steinhagen-Thiessen E., The Berlin Aging Study (BASE): Overview and design, "Ageing and Society" 1993, No 13.
• Barberger-Gateau P., Chasllerie A., Dartigues J.-F., Commenges D., Gagnon M., Salamon R., Health Measures Correlates in a French Elderly Community Population: The PAQUID Study, "Journal of Gerontology: Social Sciences" 1992, No 47.
• Barratt J., Downs J., Organising for Local Government. A Local Political Responsibility, Longman, Harlow 1988.
• Becoming and Being Old. Sociological Approach to Later Life, B. Bytheway, T. Keil, P. Allatt, A. Bryman (red.), SAGE Publications, London 1989.
• Bell D., The Coming of Post-Industrial Society. A Venture in Social Forecasting, Heinemann, London 1974.
• Bevölkerung und Wirtschaft, B. Felderer (red.), Verein für Socialpolitik, Berlin 1986.
• Biderbost S., Hilfe als Problem, Eine empirische Untersuchung zur Situation alleinstehender Männer in der Stadt Zürich, die von der öffentlichen Sozialhilfe betreut werden, Limnat Verlag, Zürich 1983.
• Bień В., Wpływ pozaontogenetycznych uwarunkowań starzenia na zdrowotną i psychosocjalną sytuację ludzi starych: 15-letnie przekrojowo-sekwencyjne badania kohortowe ludzi starych w Białymstoku, AM, Białystok 1996.
• Bień B., Wojszel Z.B., Polityńska B., Wilmańska J., Opieka zdrowotna i społeczna nad ludźmi starszymi w okresie reform systemowych, "Gerontologia Polska" 1999, nr 3-4.
• Bień B., Wojszel Z.B., Wilmańska J., Polityńska B., Kwestionariusz EASY- Care: założenia i metodologia badań, "Gerontologia Polska" 1999, nr 2.
• Bień B., Wojszel Z.B., Wilmańska J., Sienkiewicz J., Starość pod ochroną. Opiekunowie rodzinni niesprawnych osób w Polsce. Porównawcze studium środowiska miejskiego i wiejskiego, Text, Kraków 2001.
• Bilanz qualitativer Forschung. Grundlagen qualitativer Forschung, Koenig E., Zedler P. (red.), Deutscher Studien Verlag, Weinheim 1995.
• Błędowski P., Pomoc społeczna i opieka nad osobami starszymi w RFN, Biblioteka Pracownika Socjalnego, Interart, Warszawa 1996.
• Błędowski P., Samodzielność osób starszych jako zadanie polityki społecznej, "Gerontologia Polska" 1998, nr 6.
• Błędowski P., Społeczne ubezpieczenie pielęgnacyjne w RFN, "Polityka Społeczna" 1998, nr 4.
• Błędowski P., Udział pomocy społecznej w zaspokajaniu potrzeb starszych osób w środowisku wiejskim, "Praca Socjalna" 1988, nr 2.
• Boczoń J., Toczyski W., Zielińska A., Natura i kwestia ubóstwa, OBS, Gdańsk - Warszawa 1991.
• Bois J.-P., Historia starości. Od Montaigne'a do pierwszych emerytur, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1996.
• Bracker M., Dallinger U., Karden G., Tegethoff U., Die Pflegebereitschaft der Töchter: zwischen Pflichterfüllung und eigenen Lebensansprüchen. Voraussetzungen, Belastungen und sozialpolitische Schlußfolgerungen, Hessische Landesregierung, Wiesbaden 1988.
• Braun F., Lokale Politik gegen Jugendarbeitslosigkeit, DJI Verlag, München 1996.
• Breyer F., Ökonomische Grundlagen der gesetzlichen Pflegeversicherung, Universität Konstanz, Konstanz 1995.
• Bromley B.D., Psychologia starzenia się, PWN, Warszawa 1969.
• Broschen E., Die Lebenslage älterer Menschen im ländlichen Raum: eine empirische Untersuchung als Grundlage zur Planung von sozialen Diensten, BMfJFG, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1983.
• Bürgernahe Sozialpolitik. Planung, Organisation und Vermittlung sozialer Leistungen auf lokaler Ebene, F.X. Kaufmann (red.), Campus Verlag, Frankfurt/M. 1979.
• Busse E. W., The Duke Longitudinal Studies of Normal Aging 1955-1980. Overview of History, Disign and Findings, Springer, New York 1986.
• Buttler G., Herder-Dornreich Ph. i in., Die Jungen Alten, Nomos, Baden--Baden 1988.
• Caring for Frail Elderly People. Policies in Evolution, OECD, Paris 1996.
• Challenges for Work and Family in the Twenty-first Century, D. Vannoy, P.J. Dubeck (red.), de Gruyter, New York 1998.
• Cichoń J., Wyludnianie się obszarów wiejskich a rozwój rolnictwa indywidualnego w latach 1978-1987 (przykład woj. białostockiego), Monografie i Opracowania nr 335, SGH, Warszawa 1991.
• Collot C., Florea A., Janile Bries H., Naegele G., Plum W., Ridoux A., Turrin A., Die soziale Lage alleinstehender älterer Frauen in Großstädten aus drei westeuropäischen Ländern. Ergebnisse einer internationalen Vergleichstudie aus der Bundesrepublik Deutschland, Frankreich und Italien, Lang-Verlag, Frankfurt/M. 1982.
• Comfort A., Dlaczego się starzejemy? WP, Warszawa 1968.
• Contemporary Social Gerontology, B.D. Beel (red.), Publisher Springfield, Illinois 1976.
• Critical Issues in Aging Policy. Linking Research and Values, E.F. Borgetta, R.J.V. Montgomery (red.), SAGE Publications, Newbury Park, Beverly Hills 1987.
• Czynniki warunkujące stan zdrowia ludności, L. Frąckiewicz (red.), SIN, Katowice 1989.
• Daily Life in Later Life. Comparative Perspectives, K. Altergott (red.), SAGE Publikations, Newbury Park, Beverly Hills 1988.
• Danecki J., Uwagi o kwestiach społecznych, "Polityka Społeczna" 1998, nr 3.
• Das Alter, H. Reimann, H. Reimann (red.), Goldmann Verlag, München 1974.
• Decker D.L., Social Gerontology. An Introduction to Dynamic of Aging, Little, Brown and Co., Boston, Toronto 1980.
• Demograficzno-społeczne uwarunkowania ochrony zdrowia i opieki społecznej, L. Frąckiewicz (red.), AE, Katowice 1989.
• Dependency and Interdependency in Old Age. Theoretical Perspectives and Policy Alternatives, C. Phillipson, M. Bernard, P. Strang (red.), Croom Helm, London 1986.
• Der alte Mensch in der Geschichte, H. Konrad (red.), Verlag für Gesellschaftskritik, Wien 1982.
• Determinanty umieralności w świetle teorii i badań empirycznych, M. Okólski (red.), Monografie i Opracowania nr 308, SGPiS, Warszawa 1990.
• Developments and Research on Aging: An International Handbook, Palmore E.B. (red.), Greenwood Press, Westport 1993.
• Die ergraute Gesellschaft, Deutsches Zentrum für Altersfragen, Berlin 1987.
• Die Zukunft des Alters. Sozialpolitik für das Dritte Lebensalter, A. Evers, K. Lichsenring, B. Martin (red.), BMAS, Wien 1994.
• Die Zweite Stadt. Neue Formen lokaler Arbeits- und Sozialpolitik, B. Blanke, A. Evers, H. Wollman (red.), "Leviathan" 1986, Nr. 7 (zeszyt specjalny).
• Dieck M., Frauen als Zielgruppe der Alterssozialpolitik. Gleichbehandlung, Chancengleichheit, Risikoausgleich?, "Zeitschrift für Gerontologie" 1994, Nr. 27.
• Dieck M., Heinemann-Knoch M., de Rijke J., Alte Menschen in Pflegeverhältnissen. Materialien zum Vierten Familienbericht, tom III, Verlag Deutsches Jugendinstitut, Weinheim und München 1987.
• Dietz B., Soziologie der Armut. Eine Einführung, Campus Verlag, Frankfurt/M. 1997.
• Dobrowolska D., Przebieg życia - fazy - wydarzenia, "Kultura i Społeczeństwo" 1992, nr 2.
• Doering D., Old-Age Security of Women in the Twelve EC-countries, Goethe Universität Verlag, Frankfurt/M. 1992.
• Domański H., Witkowski J., Struktura społeczno-zawodowa a ruchliwość społeczna i przestrzenna ludności w Polsce, Monografie i Opracowania 283, SGPiS, Warszawa 1989.
• Dritter Bericht zur Lage der älteren Generation in der Bundesrepublik Deutschland: Alter und Gesellschaft, Bundesregierung der Bundesrepublik Deutschland, Berlin 2001.
• Duvall E., Family Development, LB. Lippincott, Fildelfia 1967.
• Dyczewski L., Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze, KUL, Lublin 1994.
• Dylus A., Między wolnością a sprawiedliwością, "Polityka Społeczna" 1992, nr 3.
• Elderly People in Industrial Societies. Social Integration in Old Age by or Despite Technology?, H. Mollenkopf (red.), Edition Sigma, Berlin 1996.
• Encyklopedia seniora, WP, Warszawa 1986.
• Encyklopedia socjologii, Komitet Socjologii PAN, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1999.
• Erfolgreiches Altem. Bedingungen und Variationen, M. Baltes, M. Kohli, K. Sames (red.), Huber Verlag, Bern, Stuttgart 1989.
• Familien- und Jugendpolitik in den Gemeinden, Schwartz Verlag, Göttingen 1982.
• Family Demography. Methods and their Applications, J. Bongarts, T. Burch, K. Wächter (red.), Clarendon Press, Oxford 1987.
• Fazy rozwoju rodziny a jej potrzeby, A. Kurzynowski (red.), SGH, GUS, Warszawa 1991.
• Fennel G., Phillipson Gh., Evers H., The Sociology of Old Age, Open University Press, Milton Keyness, Philadelphia 1988.
• Formen seelischen Alterns. Ergebnisse der Bonner gerontologischen Längsschnittstudie (BOLSA), U. Lehr (red.), Enke-Verlag, Stuttgart 1987.
• Forner N., The Caregiving Dilemma. Work in an American Nursing Home, University of California Press, Berkeley, Los Angeles 1994.
• Frauen-Alterssicherung: Lebensläufe von Frauen und ihre Benachteiligung im Alter, Gather С. (red.), Edition Sigma Bohn, Berlin 1993.
• Frąckiewicz L., Karta praw człowieka starego, IWZZ, Warszawa 1985.
• Frąckiewicz L., Starzenie się ludności Polski i jego konsekwencje, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny" 1999, z. 1.
• Frątczak E., Droga życiowa (biografia rodzinna, zawodowa i migracyjna), GUS, SGPiS, Warszawa 1989.
• Frątczak E., Proces starzenia się ludności Polski a proces urbanizacji, Monografie i Opracowania nr 149, SGPiS, Warszawa 1984.
• Frątczak E., Guraj-Kaczmarek K., Zarzycka Z., Bartczak S., Czajkowski A., Suchecka J., Wybrane uwarunkowania i konsekwencje procesu starzenia się ludności Polski, Monografie i Opracowania nr 223, SGPiS, Warszawa 1987.
• Frątczak E., Jóźwiak J., Paszek B., Metodyka badań cyklu życia jednostki i rodziny - wybrane aspekty, Monografie i Opracowania nr 341, SGH, Warszawa 1991.
• Friedan B., Mythos Alter, Reinbek bei Hamburg 1992 Carewicz J., Pokolenie jako kategoria socjofilozoficzna, "Studia Socjologiczne" 1983, nr 1.
• Garrett G., Potrzeby zdrowotne ludzi starszych, PZWL. Warszawa 1990.
• Geiser M., Alterssozialpolitik. Fragmentierung überwinden - Lebenslagen verbessern, Vincentz Verlag, Hannover 1996.
• Geissler H., Die Neue Soziale Frage, Verlag Herder, Freiburg im Breisgau 1976.
• Geriatria w aspekcie klinicznym i społecznym, J. Rutkiewicz (red.), PZWL, Warszawa 1970.
• Geriatrie Care at Primary Level, G. Dooghe (red.), Ministry of Flemish Community in Belgium, Brussels 1990.
• Gerontologia dla pracowników socjalnych, K. Wiśniewska-Roszkowska (red.), PZWL, Warszawa 1982.
• Gerontologie, W. D. Oswald, W. M. Herrmann, S. Kanowski, U. Lehr, H. Thomae (red.), Verlag Kohlhammer Stuttgart 1984.
• Gerontologie und Gesellschaftspolitik. Bericht über eine Arbeitstagung, Deutsches Zentrum für Altersfragen, Berlin 1979.
• Gitschmann P., Alterssozialpolitik auf kommunaler Ebene - Rahmenbedingungen und Strukturen, Deutsches Zentrum für Altersfragen, Berlin 1989.
• Gitschmann P., Innovative Altenhilfeplanung und kommunalpolitische Praxis. Rahmenbedingungen kommunaler Sozial- und Altenhilfeplanung, Kasseler Gerontologische Schriften 9, GH - Universität Kassel, Kassel 1990.
• Gleichstellung von Mann und Frau in der Alterssicherung. Ergebnisse eines Colloqiums zu den Alternativen der Rentenreform '84, Ch. Helberger, G. Rolf (red.), Campus Verlag, Frankfurt/M. 1982.
• Glick P.C., The Family Cycle, "American Sociological Review" 1947, No 12.
• Globalna gospodarka - lokalne społeczeństwa. Świat na progu XXI wieku, J. Osiński (red.), SGH, Warszawa 2001.
• Gminy prowadzą szkoły podstawowe. Z doświadczeń polskich samorządów, A. Jeżowski (red.), AVIS, Bolków.
• Golinowska S., Polityka Społeczna. Koncepcje - instytucje - koszty, Poltext, Warszawa 2000.
• Gordon M.S., Social Security Policies in Industrial Countries. A Comparative Analysis, Cambridge University Press, Cambridge, New York 1988.
• Gorzelak G., Szansę polskich regionów. Założenia długofalowej strategii rozwoju regionalnego Polski, VII Kongres Ekonomistów Polskich, Warszawa 2001.
• Goulet R.L., Baltes P.B., Life-Span Developmental Psychology. Research and Theory, Academic Press, New York 1970.
• Graniewska D., Warunki życia emerytów i rencistów w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych, IPiSS, Warszawa 1996.
• Grundlagen lokaler Sozialpolitik. Sozioökologische Beiträge zur Entwicklung von Alternativen, J.W. Mundt (red.), Beltz Verlag, Weinheim und Basel 1983.
• Grunow D., Bürgernahe Verwaltung. Theorie, Empirie, Praxismodelle, Campus, Frankfurt/M. 1988.
• Guralnik J.M., Fried L.P., Simonsick E.M., Kasper J.D., Lafferty M.E., The Women's Health and Aging Study. Health and social charakteristics of older women with disability, National Institutes of Health Publishers 1995, 4009, Bethesda MD, National Institute on Aging.
• Halicka M., Pędich W., Działania samopomocowe ludzi starszych, AM, Białystok 1997.
• Handbook of Aging and the Social Sciences, R.H. Binstock, L.K. George. (red.), Academic Press, New York 1996.
• Handbook of Developmental Psychology, Englewood Cliffs, New York 1982.
• Handbuch der Soziologie, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1955.
• Handbuch zur örtlichen und regionalen Familienpolitik, BMfFuS, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1992.
• Hanke W., Szadkowska-Stańczyk L, Tabeau E., Przyczyny wysokiej umieralności mężczyzn w wieku produkcyjnym w Polsce - badania ankietowe 1987-1989, Monografie i Opracowania nr 346, SGH, Warszawa 1992.
• Healthy Public Policy at the Local Level, A. Evers (red.), Campus, Frankfurt/M. 1990.
• Heinemann-Knoch, M., de Rijke J., Schachtner Ch., Alltag im Alter. Über Hilfsbedürftigkeit und Sozialstationen, Campus Verlag, Frankfurt/M. 1985.
• Hochschild A., Disengagement Theory. A critique and proposal, "American Sociological Review" 1975, No 40.
• Höhn Ch., Der Familienzyklus. Zur Notwendigkeit einer Konzepterweiterung, Bundesinstitut für Bevölkerungswissenschaft, Bold Verlag, Wiesbaden 1982.
• Holzer J.Z., Perspektywy demograficzne Polski do roku 2030. Projekcje studialne - założenia, wyniki liczbowe, wnioski, Monografie i Opracowania nr 300, SGPiS, Warszawa 1990.
• Hörl J., Lebensführung im Alter. Zwischen Familie und sozialen Dienstleistungen, Quelle & Meyer, Wiesbaden 1992.
• Human Aging Research. Concepts and Technics, B. Kent, R.N. Butler (red.), Raven Press, New York 1988.
• Huttman E.D., Housing and Social Services for the Elderly. Social Policy Trends, Praeger Publishers, New York 1977.
• Infrastruktura społeczna w Polsce. Stan i perspektywy, K. Podoski (red.), PWE, Warszawa 1978.
• International Handbook on Servicies for the Elderly, J.I. Kosberg (red.), Greenwood Press, Westport 1995.
• Jahrbuch zur Staats- und Verwaltungswissenschaft, Nomos Verlag, Baden-Baden 1988.
• Jałowiecki В., Lokalność jako czynnik rozwoju społecznego, "Wieś i Rolnictwo" 1987, nr 4.
• Jałowiecki В., Rozwój lokalny, IGP UW, Warszawa 1989.
• Jałowiecki B., Społeczna przestrzeń metropolii, EIRRiL UW, Wyd. Scholar, Warszawa 2000.
• Jałowiecki B., Społeczne wytwarzanie przestrzeni, KiW, Warszawa 1988.
• Jung K., Durchgesetzt gegen alle Wiederstände, "Bundesarbeitsblatt" 1994, Nr. 7.
• Kardas P., Ratajczak-Pakalska E., Hospitalizacje starszych mieszkańców Łodzi. Częstość, przyczyny, możliwości zapobiegania, AM Łódź, Łódź 2001.
• Klonowicz S., Oblicza starości, WP, Warszawa 1979.
• Kocowski T., Potrzeby człowieka. Koncepcja systemowa, Ossolineum, Wrocław 1982.
• Kohli M., Soziologie des Lebenslaufs, Verlag Luchterhand, Darmstadt -Neuwied 1978.
• Korzeniowski K., Poczucie podmiotowości - alienacji politycznej: uwarunkowania psychospołeczne, Wyd. Nakom, Poznań 1991.
• Krüger J., Pojana M., Richter R., Lokale Handlungsebene und Jugendarbeitslosigkeit, Oldenbourg, München 1990.
• Krzywicki L., Wstęp do historii ruchów społecznych, Warszawa 1926.
• Ku godnej aktywnej starości. Raport o rozwoju społecznym Polska 1999, S. Golinowska (red.), UNDP, CASE, Warszawa 1999.
• Kühn D., Kommunale Sozialplanung, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1975.
• Kwestie bezrobocia i ubóstwa w świetle badań w wybranych środowiskach lokalnych 1992-1997. Zadania dla polityki społecznej, A. Kurzynowski (red.), SGH, Warszawa 1998.
• Kwestie społeczne i krytyczne sytuacje życiowe u progu lat dziewięćdziesiątych, J. Danecki, B. Rysz-Kowalczyk (red.), UW, Warszawa 1994.
• Kwestie społeczne regionu wysoko uprzemysłowionego, SIN, Katowice 1989.
• Kwestie społeczne w doświadczeniu lokalnym, J. Danecki (red.), UW, Wyd. Elipsa, Warszawa 1997.
• Labour Market and Social Security. Wage Costs, Social Security Financing and Labor Market Reforms in Europe, Springer Verlag, Berlin 1998.
• Ladner A., Politische Gemeinde, kommunale Parteien und lokale Politik. Eine empirische Untersuchung in den Gemeinden der Schweiz, Seismo Verlag, Zürich 1991.
• Laienpotential, Patientenaktivierung und Gesundheitsselbsthilfe, Ch. v. Faber, B. Badura (red.), Oldenbourg 1983.
• Lambrecht P., Bracker M., Die Pflegebereitschaft von Männern. 50 Jahre kann man nicht einfach beiseite schieben, ASG, Kassel 1992.
• Late Life. Communities and Environmental Policy, J.F. Gubrium (red.), Publisher Springfield, Illinois 1974.
• Later Phase of the Family Cycle. Demographic Aspects, E. Grebenick, Ch. Höhn, R. Mackensen (red.), Clarendon Press, Oxford 1989.
• Latuch M., Migracje wewnętrzne w Polsce na tle industrializacji, PWE, Warszawa 1974.
• Lebenslagen im Strukturwandel des Alters. Alternde Gesellschaft - Folgen für die Politik, G. Naegele, H.P. Tews (red.), Westdeutscher Verlag, Opladen 1993.
• Lebenslagen, Lebensläufe, Lebensstile, P.A. Ber ger, S. Hradil (red.), "Soziale Welt" Nr. 8 (zeszyt specjalny) Schwartz Verlag, Göttingen 1990.
• Lebenssituationen älterer Menschen. Beschreibung und Prognose aus interdisziplinärer Sicht, D. Farny, P. Lütke-Bornefeld, G. Zellenberg (red.), Duncker & Humblot, Berlin 1996.
• Lebensverläufe und sozialer Wandel, K.U. Mayer (red.), Kölner Zeitschrift für Soziologie und Sozialpsychologie, Sonderheft 31, Westdeutscher Verlag, Opladen 1990.
• Lehr U., Psychologie des Alterns, Quelle & Meyer, Heidelberg 1972.
• Lehr U., Zur Situation der älterwerdenden Frau. Bestandsaufnahme und Perspektiven bis zum Jahre 2000, Beck Verlag, München 1987.
• Leksykon polityki społecznej, B. Rysz-Kowalczyk (red.), IPS UW, ASPRA-JR, Warszawa 2001.
• Leś E., Od filantropii do pomocniczości. Studium porównawcze rozwoju i działalności organizacji społecznych, Elipsa, Warszawa 2000.
• Lewin M.E., Sullivan, S., The Care of Tomorrow's Elderly, American Enterprise Institute for Public Policy Research, Washington 1989.
• Lexikon des Sozial- und Gesundheitswesens, R. Bauer (red.), Oldenbourg, München 1992.
• Lisowski A., Badanie potrzeb społecznych, Biblioteka Pracownika Socjalnego, Interart, Warszawa 1996.
• Litwak E., Helping the Elderly. The Complementary Roles of Informal Networks and Formal Systems, The Guilford Press, New York 1985.
• Lokale Arbeitsmarktpolitik, P. Hurler (red.), Duncker & Humblot, Berlin 1987.
• Lokale Sozialpolitik und Selbsthilfe, T. Oik (red.), Luchterhand, Neuwied 1989.
• Long Term Care of the Elderly. Public Policy Issues, Ch. Harrington, RJ. Newcomer, C.L. Estes (red.), SAGE Publications, Beverly Hills 1985.
• Longitudinal Research on Individual Development. Present Status and Future Perspectives, D. Magnusson, P. Casaer (red.), University Press, Cambridge 1993.
• Ludzie starzy w Polsce - ich warunki i potrzeby, "Studia i Materiały" IPiSS 1982, z. 16.
• Mabileau A., Local Politics and Participation in Britain and France, Cambridge University Press, Cambridge 1989.
• Manton K.G., Longitudinal study of functional change and mortality in the United States, "Journal of Gerontology" 1988, No 41.
• Marsiske M., Willis S.L., Dimensionality of everyday problem solving in older adults, "Psychology and Aging" 1995, No 10.
• Marzi H., Status im Alter - eine Auseinandersetzung mit der ethno-soziologischen Altersforschung, "Zeitschrift für Gerontologie" 1991, H. 24.
• Mayer K.-U., Wagner M., Socio-economic resources and differential ageing, "Ageing and Society" 1993, Nr. 13.
• McAuley W.J., Blieszner R., Selection of long-term care arrangements by older community residents, "The Gerontologist" 1985, No 25.
• Meier V., Theorie der Pflegeversichrung, Physica-Verlag, Heidelberg 1998.
• Miller M., Gębska-Kuczerowska A., Ocena stanu zdrowia ludzi w starszym wieku w Polsce, "Gerontologia Polska" 1998, nr 3-4.
• Minkiewicz A., Więź społeczna jako szczególna kategoria polityki społecznej, SGH, Warszawa 1991.
• Mlonek K., Podstawy polityki społecznej wobec młodzieży w Polsce, Monografie i Opracowania nr 250, SGPiS, Warszawa 1988.
• Müller K., The Political Economy of Pension Reform in Central--Eastern Europe, Elgar, Caltenham 1999.
• Naegele G., Sind die 'jungen' Alten gesünder worden?, "Die Mitbestimmung" 1989,H. 3.
• Naegele G., Soziale Ungleichheit im Alter. Sozialpolitische und sozialge-rontologische Aspekte der Einkommenserziehung und Verwendung älterer Menschen, Hanstein Verlag, Köln 1978.
• Naegele G., Beck В., Reichert M., Dallinger U., Vereinbarkeit von Erwerbstätigkeit und Pflege, BMfFSFuJ, Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 1997.
• Narr H., Soziale Probleme des Alters. Altenhilfe - Altenheim, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1976.
• Nedeljkovic Y, Old People in Yugoslavia, Institut za Socijalnu Politiku, Beograd 1970-1972.
• Neubauer G., Moos G., Differenzierung des Pflegebedarfs in der stationären Langzeitpflege, "Arbeit und Sozialpolitik" 1995, Nr. 5-6.
• Neumann L.F., Schaper K., Die Sozialordnung der Bundesrepublik Deutschland, Bundeszentrale für politische Bildung, Bonn 1990.
• New Perspectives on Old Age, H. Thomae, G. Maddox (red.), Springer, New York 1982.
• Nock S.L., The Family Life Cycle. Empirical or conceptual tool? "Journal of Marriage and the Family" 1979, No 1.
• Normal Aging. Reports from the Duke Longitudinal Study 1955-1969, E. Palmore (red.), Duke University Press, Durham 1970.
• Nowak L., Model ekonomiczny. Studium z metodologii ekonomii politycznej, PWE, Warszawa 1972.
• Nowak S., Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 1985.
• Nowakowska B., Obraniak W., Nowak-Sapota K., ZarzyckaZ., Terytorialne zróżnicowanie procesu starzenia się ludności Polski, Monografie i Opracowania nr 333, SGH, Warszawa 1991.
• O człowieku, moralności i nauce, PWN, Warszawa 1983.
• Oblicza polskich regionów, B. Jałowiecki (red.), Euroreg, Warszawa 1996.
• Olbrich E., Möglichkeiten und Grenzen selbständiger Lebensführung im Alter. Einführung und Überblick, "Zeitschrift für Gerontopsychologie und -psychiatrie" 1995, Nr. 8.
• Olechnicki K., Załęcki P., Słownik Socjologiczny, Graffiti ВС, Toruń 1997.
• Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim, M. Załuska, J. Boczoń (red.), Biblioteka Pracownika Socjalnego, Interart, Warszawa 1996.
• Osoby korzystające z zasiłków dla bezrobotnych oraz z zasiłków pomocy społecznej. Raport z badań przeprowadzonych w Bełchatowie, Koninie, Końskich, Leżajsku i Suwałkach w maju 1991 r., A. Kurzynowski (red.), IGS SGH, Warszawa 1991.
• Ossowska M., Pojęcie pokolenia, "Studia Socjologiczne" 1963, nr 2.
• Ossowski S., O osobliwościach nauk społecznych, PWN, Warszawa 1983.
• Parsons T., Szkice z teorii socjologicznej, PWN, Warszawa 1972.
• Patterns of Aging. Findings from the Bonn Longitudinal Study of Aging, H. Thomae (red.), Karger Verlag, Basel 1976.
• Pendulum - Health and Quality of Life in Older Europeans, L. Ferruci, E. Heikkinen, E. Walters, A. Baroni (red.), WHO, I.N.R.C.A., Florence 1995.
• Pędich W., Badania nad stanem zdrowia i warunkami życiowymi ludzi starych miasta Opola, PWN, Opole 1965.
• Pędich W., Uwagi dotyczące specyfiki badań populacji ludzi starszych, "Gerontologia Polska" 1998, nr 6.
• Pędich W., Jakubowska D., Kundt T., Pielęgniarstwo geriatryczne, PZWL, Warszawa 1979.
• Piekara A., Samorządność. Samorząd. Rozwój, CSSTiRL UW, Warszawa 2000.
• Piekara A., Społeczność lokalna i samorząd, KAW, Warszawa 1986.
• Piotrowski J., Ludzie starzy w Polsce i ich sprawność życiowa. Sprawozdanie końcowe z badań (1965-1969) pt. "Potrzeby ludzi starych i związane z tym potrzeby urządzeń społecznych", SGPiS, Warszawa 1970.
• Piotrowski J., Miejsce człowieka starego w rodzinie i społeczeństwie, PWN, Warszawa 1973.
• Piotrowski J., Warunki życiowe i podstawowe potrzeby ludzi starych, "Biuletyn IGS" 1973, nr 2.
• Podmiotowość społeczności lokalnych. Praktyczne programy wspomagania rozwoju, R. Cichocki (red.), Media-G.T., Poznań 1996.
• Polityka społeczna, A. Kurzynowski (red.), SGH, Warszawa 2001.
• Polityka społeczna, A. Rajkiewicz (red.), PWE, Warszawa 1979.
• Polityka społeczna globalna i lokalna, A. Kurzynowski (red.), SGH, Warszawa 1999.
• Polityka społeczna, służby socjalne i kształcenie pracowników socjalnych w Europie, M. Kolankiewicz, A. Zielińska (red.), Wyd. Akademickie Żak, Warszawa 1998.
• Polityka społeczna w okresie przemian, A. Piekara, J. Supińska (red.), PWE, Warszawa 1985.
• Polityka społeczna w Polsce w okresie transformacji, U. Grzelońska, (red.) SGH, Warszawa 1994.
• Polityka społeczna w Polsce. Synteza badań, J. Auleytner, M. Księżopolski (red.), OBS, Warszawa 1990.
• Polityka społeczna. Stan i perspektywy, J. Auleytner (red.), WSP, Warszawa 1995.
• Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, S. Golinowska (red.), IPiSS, Warszawa 1997.
• Polska lokalna wobec integracji europejskiej, Z. Mach, D. Niedźwiecki (red.), Uniwersitas, Kraków 2001.
• Polska starość, B. Synak (red.), UG, Gdańsk 2002.
• Postępy gerontologii, B. Synak, T. Wróblewski (red.), PZWL, Warszawa 1988.
• Potrzeby socjalno-medyczne ludności w wybranych środowiskach lokalnych, A. Kurzynowski (red.), SGH, Warszawa 2002.
• Praca ze społecznościami lokalnymi. Podstawowe materiały z Polski, Holandii i Wielkiej Brytanii, W. Blok, P. Czekanowski (red.), Gdańsk, Leeuwarden 2001.
• Prinz A., Was taugt das Pflege-Versicherungsgesetz? Versuch einer Bewertung aus ökonomischer und sozialpolitischer Sicht, "Forschungsmagazin der Johannes Gutenberg-Universität Mainz" 1995, Nr. 2.
• Problemy ludzi starych w Polsce, P WE, Warszawa 1974.
• Produktives Leben im Alter, M. Baltes, L. Montada (red.), Campus, Frankfurt/M. 1996.
• Prognozy rozwoju demograficznego Polski, "Polska 2000" 1971, nr 3.
• Prospective Longitudinal Research, S.A. Mednick, A.E. Baert (red.), Oxford University Press, Oxford 1981.
• Przełom i Wyzwanie. Pamiętnik VIII Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, PTS, UMK Warszawa - Toruń 1991.
• Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90. w świetle koncepcji drugiego przejścia demograficznego, I.E. Kotowska (red.), SGH, Warszawa 1999.
• Przemiany polskiej przestrzeni, G. Gorzelak (red.), UW, Warszawa 1997.
• Przestrzeń życiowa i społeczna ludzi starszych, M. Dzięgielewska (red.), UL, Łódź 2000.
• Przygotowanie do starości. Materiały z konferencji gerontologicznej, M. Dzięgielewska (red.), UL, Łódź 1997.
• Pukniel W., Polityka społeczna w skali lokalnej (próba ujęcia systemowego), UW, Białystok 1983.
• Radebold H., Prinzing L., Sohm C., Pleichinger J., Altentreff Ulm / Neu--Ulm. Dienstleistungszentrum für Ältere: Entwicklung, Struktur, Angebote und Nutzung 1973-1983, BMfJFG, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1985.
• Radwan-Pragłowski J., Frysztacki K., Społeczne dzieje pomocy człowiekowi: od filantropii greckiej do pracy socjalnej, Biblioteka Pracownika Socjalnego, Interart, Warszawa 1996.
• Rajkiewicz A., Polityka społeczna w skali lokalnej, "Polityka Społeczna" 1985, nr 4.
• Region - Miasto - Osiedle, B. Jałowiecki (red.), UW, Warszawa 1990.
• Regionalne aspekty reform społecznych, G. Firlit-Fesnak (red.), IPS UW, Warszawa 2001.
• Regulski J., Kocon W., Ptaszyńska-Wołoczkowicz M., Władze lokalne a rozwój gospodarczy, PWE, Warszawa 1988.
• Research and the Ageing Population, D.E. Evered, J. Whelan (red.), John Wiley & Sons, Chichester 1988.
• Retirement in Industrialized Sociétés. Social, Psychological and Health Factors, K.S. Markides, C.L. Cooper (red.), John Wiley & Sons, Chichester 1987.
• Roether D., Kunze H., Lebenssituation alter Menschen - Ein Ost-West-Vergleich, "Zeitschrift für Gerontopsychologie und -psychiatrie" 1995, Nr. 8.
• Rohner R., Altern im sozialen Kontext. Eine empirische Untersuchung sozialer Netzwerke und sozialer Unterstützungssysteme alter Menschen in der Großstadt Berlin, Technische Univ., Berlin 1992.
• Roos J.P., Opisy historii życia - metoda badań społecznych, "Polityka Społeczna" 1984, nr 9.
• Rosenmayr L., Altern im Lebenslauf. Soziale Position, Konflikt und Liebe in den späteren Jahren, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen - Zürich 1996.
• Rosenmayr L., Köckeis E., Umwelt und Familie alter Menschen, Luchter-hand, Neuwied am Rhein 1965.
• Rosenmayr L., Rosenmayr H., Der alte Mensch in der Gesellschaft, Rowohlt, Reinbek 1978.
• Rosset E., Kiedy zaczyna się starość?, "Studia Demograficzne" 1979, nr 55.
• Rosset E., Ludzie starzy. Studium demograficzne, PWE, Warszawa 1967.
• Rosset E., Proces starzenia się ludności. Studium demograficzne, PWG, Warszawa 1959.
• Roszkowska H., Goryński P., Hospitalizacja starszych mieszkańców miast i wsi w Polsce w latach 1979-1996, "Gerontologia Polska" 2001, nr 2.
• Rozwój - Region - Społeczeństwo, G. Gorzelak, M.S. Szczepański, T. Za-rycki (red.), UW, UŚ, Warszawa - Katowice 1999.
• Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia, M. Tyszkowa (red.), PWN, Warszawa 1988.
• Rószkiewicz M., Mechanizm zachowań demograficznych, Monografie i Opracowania nr 334, SGH, Warszawa 1991.
• Rubio-Herrera R., Schmitz-Scherzer R. i in., Erste Ergebnisse einer Vergleichsstudie zur Lebenssituation alter Menschen in Heimen in Spanien und Deutschland, "Zeitschrift für Gerontologie" 1994, Nr. 27.
• Rysz-Kowalczyk В., Pokolenie w fazie późnej dojrzałości. Deformacje cyklu życia a zagrożenia społeczne we współczesnej Polsce, IPS UW, Warszawa 1995.
• Saurug M., Stoppacher P., Leben und Arbeiten mit alten Menschen. Lebensbedingungen älterer Menschen und die Bedeutung von Sozialpolitik und Altenarbeit am Beispiel der Stadt Gleisdorf, BMAS, Wien 1994.
• Sauvy A., Granice życia ludzkiego, PWN, Warszawa 1963.
• Schaie K.W., The Seattle Longitudinal Study. A thirty-five-year inquiry of adult intellectual development, "Zeitschrift für Gerontologie" 1993, Nr. 26.
• Schäuble G., Sozialisation und Bildung der 'jungen Alten' vor und nach der Berufsaufgabe, Enke-Verlag, Stuttgart 1995.
• Schenk H., Kontinuität der Lebenssituation im Alter, Köln 1975.
• Schmähl W., Beiträge zur Reform der Rentenversicherung, Tübingen 1988.
• Schmidt P., Die Wahl des Rentenalters. Theoretische und empirische Analyse des Rentenzugangsverhaltens in West- und Ostdeutschland, Peter Lang Verlag, Frankfurt/M. 1995.
• Schmidt R., Die 'schlaue' Altenhilfe. Zur Entwicklung des Fort- und Weiterbildungsmarktes in den achtziger Jahren, Deutsches Zentrum für Altersfragen, Berlin 1989.
• Schneekloth U., Müller U., Wirkungen der Pflegeversicherung, Nomos Verlag, Baden- Baden 1999.
• Schulte B., Altenhilfe in Europa. Rechtliche, institutionelle und infrastrukturelle Bedingungen, BMfFSFJ, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1996.
• Schwichtenberg B., Empirische Erhebungen zur Altenplanung in den alten Bundesländern, Annotierte Bibliographie, DZfA, Berlin 1992.
• Seel M., Die Pflege des Menschen im Alter: Gesundsein, Kranksein, Altern, Sterben, Kunz Verlag, Hagen 1997.
• Selcted Studies in Marriage and Family, R.F. Winch, G.B. Spanier (red.), New York 1974.
• Seniorzy w polskim społeczeństwie, GUS, Warszawa 1999.
• Shanas E., Townsend P., Wedderburn D., Friis H., Mihoj P., Stehouwer J., Old People in Three Industrial Societies, New York 1968.
• Sheehy G., Predictable Crisis of Adult Life, New York 1976.
• Shock N.W., Gruerlich R.C., Anders R., Arenberg D., Costa P.YJr., La-katta E., Tobin J.D., Normal Human Aging. The Baltimore Longitudinal Study of Aging, National Institutes of Health Publischers 2450, Washington 1984.
• Simmel G., Socjologia, Biblioteka Socjologiczna, PWN, Warszawa 1975.
• Social and Health Care Planning for the Elderly in Europe. Care - Participation -Networking, H. Döhner (red.), Lit Verlag, Münster, Hamburg 1993.
• Social Dialogue and Pension Reform. United Kingdom, United States, Germany, Japan, Sweden, Italy, Spain, E. Reynaud (red.), ILO, Geneva 2000.
• Social Gerontology. New Directions, S. di Gregorio (red.), Croom Helm, London 1987.
• Social-Gerontological Research in European Countries. History and Current Trends, A. Amann (red.), Deutsches Zentrum für Altersfragen, Ludwig- -Bolzman-Institute of Social Gerontology and Life Span Research, Berlin-Vienna 1984.
• Socjologia ogólna. Wybrane problemy, J. Polakowska-Kujawa (red.), SGH, Warszawa 1999.
• Sowa K.Z., Lokalizm, centralizm i rozwój społeczny, "Państwo i kultura polityczna" 1988, t. 5.
• Sowa K.Z., Wstęp do socjologicznej teorii zrzeszeń, PWN, Warszawa 1988.
• Soziale Schichtung und Lebenschancen in der Bundesrepublik Deutschland, R. Geißler (red.), Enke-Verlag, Stuttgart 1987.
• Sozialplanung - ein Instrument kommunaler Sozialpolitik oder sozialer Kommunalpolitik? Dt. Verlag für öffentliche und private Fürsorge, Frankfurt/M. 1986.
• Sozialpolitik für ältere Menschen, M. Dieck, G. Naegele (red.), Quelle & Meyer, Heidelberg 1978.
• Sozialpolitik im Transformationsprozeß. Ordnungs- und sozialpolitische Reformen in Polen, K. Van der Beek, P. Weiss, P. Błędowski (red.), de Gruyter, Berlin 1995.
• Soziologie und Sozialpolitik, Ch. Ferber, F.-X. von Kaufmann (red.), "Kölner Zeitschrift für Soziologie und Sozialpolitik" Nr. 19, zeszyt specjalny, Opladen 1977.
• Społeczeństwo i gospodarka w Polsce lokalnej, B. Jałowiecki (red.), UW, Warszawa 1992.
• Społeczne aspekty starzenia się i starości, J. Staręga-Piasek, B. Synak (red.), CMKP, Warszawa 1990.
• Społeczne kwestie starości, B. Rysz-Kowalczyk (red.), UW, Warszawa 1991.
• Społeczne skutki integracji Polski z Unią Europejską, K. Głąbicka (red.), WSP TWP, Warszawa 1999.
• Społeczne skutki reform gospodarczych a zadania dla polityki społecznej. Badania wśród bezrobotnych i świadczeniobiorców pomocy społecznej w wybranych miastach w latach 1992-1996, A. Kurzynowski (red.), KES SGH, Warszawa 1997.
• Społeczności lokalne. Szkice socjologiczne, J. Wódz (red.), Katowice 1986.
• Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, B. Jałowiecki (red.), IGP UW, Warszawa 1989.
• Staatliche Sozialpolitik und Familie, F.-X. Kaufamann (red.), Oldenbourg, München, Wien 1982.
• Staręga J., Ludzie starzy a praca zawodowa, Biblioteka Nauki o Pracy, KiW, Warszawa 1976.
• Staręga-Piasek J., Lisowski A., Suchecka J., Starość psychospołeczna i potrzeby opieki medycznej ludzi starych, Monografie i Opracowania nr 189, SGPiS, Warszawa 1985.
• Staręga-Piasek J., Polityka społeczna wobec ludzi starych, "Polityka Społeczna" 1982, nr 7.
• Starzenie się i starość w badaniach gerontologicznych w Polsce. Pamiętnik I Zjazdu Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego, J. Piotrowski (red.), PTG, Ossolineum, Warszawa - Wrocław 1975.
• Steinhagen-Thiessen E., Borchelt M., Health differences in advanced old age, "Ageing and Society" 1993, No 13.
• Stolarczyk K., Społeczno-ekonomiczne czynniki warunkujące migracje osób w starszym wieku w Polsce, Monografie i Opracowania nr 188, SGPiS, Warszawa 1985.
• Strzelecki Z., Cykl życia rodziny a migracje, Monografie i Opracowania nr 296, SGPiS, Warszawa 1989.
• Studying Aging and Social Change. Conceptual and Methodological Issues, M.A. Hardy (red.), SAGE Publications, Thousand Oaks 1997.
• Supińska J., Dylematy polityki społecznej, UW, Warszawa 1991.
• Susułowska M., Psychologia starzenia się i starości, PWN, Warszawa 1989.
• Svanborg A., Bergstrom G., Mellstrom D., Epidemiological studies on social and medical conditions of the elderly, WHO, "Reports and Studies" No 62, Copenhagen 1982.
• Synak B., Grupy samopomocy i ludzie starzy, "Praca Socjalna" 1987, nr 4.
• Synak B., Kaszubska tożsamość. Ciągłość i zmiana, UG, Gdańsk 1998.
• Synak B., Młodzi emeryci, IWZZ, Warszawa 1987.
• Synak B., Problemy starych rolników, LSW, Warszawa 1976.
• Sytuacja bytowa ludzi starszych w 1985 r., GUS, Warszawa 1985.
• Sytuacja bytowa ludzi starszych w 1989 r., GUS, Warszawa 1990.
• Sytuacja demograficzna Polski. Raport Rządowej Komisji Ludnościowej, Warszawa 1991.
• Sytuacja społeczna i materialna bezrobotnych oraz świadczeniobiorców pomocy społecznej w wybranych środowiskach lokalnych (Studia z polityki społecznej 1992), SGH, Warszawa 1993.
• Sytuacja zdrowotna osób w starszym wieku w Polsce (aspekt medyczny i społeczno-demograficzny), IMP, Łódź 1998.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa 1983.
• Szatur-Jaworska B., Ludzie starzy i starość w polityce społecznej, ASPRA-JR, Warszawa 2000.
• Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1966.
• Szukalski P., Proces starzenia się społeczeństw Europy: spojrzenie perspektywiczne, "Gerontologia Polska" 1998, nr 2.
• Szukalski P., Trwanie życia osób starszych w Polsce "Polityka Społeczna" 1999, nr 9.
• Szumlicz T., Modele polityki społecznej, Monografie i Opracowania nr 386, SGH, Warszawa 1994.
• Szylko-Skoczny M., Bezrobocie jako kwestia społeczna: współczesne problemy i tendencje, "Polityka Społeczna" 1998, nr 3.
• Tartier R., Das Altern in der modernen Gesellschaft, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1961.
• Teoretyczne problemy nauki o polityce społecznej, J. Auleytner, J. Danecki (red.), PAN, WSP, Warszawa 1999.
• Teoria przejścia demograficznego, M. Okólski (red.), PWE, Warszawa 1990.
• Terenowa polityka społeczna. Problemy rozwoju i postępu społecznego w mikroskali, A. Piekara (red.), OBS, Warszawa 1991.
• Terenowa polityka społeczna. Wybrane problemy teorii i praktyki, A. Piekara (red.), UW, Warszawa 1986.
• Tews H.-P., Altersbilder: über Wandel und Beeinflussung von Vorstellungen vom und Einstellungen zum Alter, Kuratorium Deutsche Altershilfe, Köln 1991.
• Tews H.-P., Soziologie des Alterns, Quelle & Meyer, Heidelberg 1979.
• The Challenge of Ageing. A Multidisciplinary Approach to Extended Care, M.W. Shaw (red.), Churchill Livingstone, Melbourne 1991.
• The Elderly in Eleven Countries, E. Heikkinen, W.E. Waters, Z.J. Brzeziński (red.), WHO, "Public Health of Europe" 1983, No 21.
• The Life Course and Social Policy. Interrelations, Contradictions and Changes, Graduate College, University Bremen, Bremen 1992.
• The Promise of Productive Aging. From Biology to Social Policy, R.N. Butler, M.R. Oberlink, M. Schechter (red.), Springer, New York 1990.
• The Seasons of a Man's Life, D.J. Levison, Ch.N. Darrow (red.), Knopf, New York 1978.
• The Social Challenge of Ageing, D. Hobman (red.), Croom Helm, London 1978.
• Thomae H., Interdisziplinäre Gemeinschaftsarbeit in der Gerontologie, "Zeitschrift für Gerontologie" 1968, H. 1.
• Thomae H., Kruse A., Wilbers J., Kompetenz und soziale Beziehungen im Alter. Materialien zum Vierten Familienbericht, t. 2, Verlag Deutsches Jugendinstitut, Weinheim und München 1987.
• Tokarski W., Freizeit- und Lebensstile älterer Menschen, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1989.
• Toporkiewicz R., Socjologia wychowania, IWZZ, Warszawa 1986.
• Townsend P., The structured dependency of the elderly, "Ageing and Society" 1981, No 1.
• Transformation of Social Security. Pensions in Central-Eastern Europe, K. Müller, A. Ryll, H.-J. Wagener (red.), Physica-Verlag, Heidelberg 1999.
• Tryfan B., Starość na wsi, CZSR, Warszawa 1979.
• Tryfan B., Starość w rodzinie wiejskiej, IRWiR PAN, Warszawa 1991.
• Tryfan B., Wiejska starość w Europie, IRWiR PAN, Warszawa 1993.
• Tuora J., Działalność socjalna terenowych organów administracji państwowej na rzecz ludności o najniższych dochodach, "Studia i Materiały" z. 9, IPiSS 1983.
• Turowski J., Społeczność lokalna, "Studia Socjologiczne" 1977, nr 3.
• Tworzenie prywatnych funduszy emerytalnych w Polsce, J. de Fougerolles, S. Golinowska (red.), "Studia i Materiały" z. 1, IPiSS 1995.
• Tymowski, A., Polityka starości, "Człowiek i Światopogląd" 1987, nr 9.
• Tymowski, A., Socjoekonomiczne kryteria uzależnienia osób starych, "Studia Socjologiczne" 1972, nr 2.
• Tyszka Z., Socjologia rodziny, PWN, Warszawa 1976.
• Unemployment and Local Labour Markets, P. Robinson (red.), Avebury, Aldershot 1991.
• Voges W., Pongratz H., Retirement and the life styles of older women, "Ageing and Society" 1988, No 8.
• Voges W., Soziologie des höheren Lebensalters. Eine Einführung in die Alterssoziologie und Altenhilfe, Maro Verlag, Augsburg 1989.
• Walker A., Towards a political economy of old age, "Ageing and Society" 1981, No 1.
• Witkowski L., Rozwój i tożsamość w cyklu życia. Studium koncepcji E. Eriksona, UMCS, Toruń 1989.
• Władza i społeczności lokalne a reforma samorządowa w Polsce, P. Dobrowolski, S. Wróbel (red.), UŚ, Katowice 1995.
• Władza i społeczności lokalne w procesie przeobrażeń ustrojowych, P. Dobrowolski (red.), UŚ, Katowice 1994.
• Województwo w zmienionej strukturze terytorialno-administracyjnej Polski, M. Kallas (red.), Fundacja im. F. Eberta, Warszawa 1994.
• Wojszel Z.B., Instrumenty pełnej oceny geriatrycznej - zastosowanie w praktyce lekarza rodzinnego, "Gerontologia Polska" 1997, nr 1.
• Worach-Kardas H., Fazy życia zawodowego i rodzinnego, IWZZ, Warszawa 1988.
• Worach-Kardas H., Ludzie starzy w świetle teorii wymiany społecznej, "Polityka Społeczna" 1982, nr 2.
• Worach-Kardas H., Indulski J.A., Umieralność przedwczesna. Przyczyny i uwarunkowania, IMP, Łódź 1999.
• Worach-Kardas H., Wiek a pełnienie ról społecznych, PWN, Warszawa - Łódź 1983.
• Work or Retirement. Labour Market and Social Policy for Older Workers in France, Great Britain, the Netherlands, Sweden and the USA, B. Basey, G. Buck (red.), Gower, London 1983.
• Woźniak Z., Problemy starzenia się i starości wyzwaniem dla polityki społecznej na progu III tysiąclecia, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1999, z. 1.
• Współczesne migracje i metodyka ich badania, Monografie i Opracowania 287, SGPiS, Warszawa 1989.
• Współczesne problemy rozwoju lokalnego w Polsce, A. Lisowski (red.), Monografie i Opracowania nr 418, SGH, Warszawa 1997.
• Współczesne problemy rozwoju regionalnego, B. Jałowiecki (red.), UW, Warszawa 1995.
• Wybrane problemy migracji ludności wiejskiej w Polsce, J. Witkowski (red.), Monografie i Opracowania 309, SGH, Warszawa 1990.
• Zagrożenia i szansę polityki społecznej w Polsce w okresie transformacji, M. Księżopolski, J. Supińska (red.), Fundacja im. F. Eberta, Warszawa 1993.
• Znaniecki F., Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, PWN, Warszawa 1974.
• Zukunft des Alterns und gesellschaftliche Entwicklung, P.B. Baltes, J. Mittelstrass (red.), Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Verlag de Gruyter, Berlin 1992.