Zmiany obyczajowości w warunkach transformacji ustrojowej

• Autorzy: Andrzej Słaboń

Warianty tytułu

Changing Morality during the Systemic Transformation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W pierwszej części opracowania zaprezentowano problemy związane z wyjaśnianiem zmian obyczajowych w ramach paradygmatu transformacyjnego. W drugiej omówiono niektóre przykłady zmian obyczajowych, zwłaszcza zmiany wzorów i kodeksów zachowań.

EN

This article comprises two main parts. In the first part, the author discusses the problem of explaining changes in morality within the transformation paradigm. The process of transformation creates excellent conditions for studying - as part of a "natural experiment" - the impact of systemic factors on changes in various areas of social life. Of particular significance in this context are the relationships between the political system and changes in the socio-cultural sphere, Doubts emerge, however, about the extent to which the transformation paradigm is adequate for describing and explaining social and cultural changes and to what degree these constitute historicism as understood by Popper. The author proposes an explanation of change using an iterative model based on an analysis of the repetitiveness of behaviour. In the second part, the author examines selected examples of changes in morality, in particular changes in patterns and codes of behaviour. He devotes considerable attention to the processes of informalisation, and looks al the frequently overlooked processes of formalisation. In Poland and other post-communist countries, globalisation overlaps with change brought about by the systemic transformation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przekształcenia ustrojowo-systemowe; Teoria zachowań ludzkich; Zachowania społeczne

EN

Political and systemic transformations; Theory of human behavior; Social behaviour

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 661
• Strony: 13--26

Twórcy

autor

Andrzej Słaboń

Bibliografia

• Barley N., Niewinny antropolog. Notatki z glinianej chatki, tłum. E. T. Szyler, Prószyński i S-ka, Warszawa 1997, s.64-65.
• Coser L., A., The Functions of Social Conflict, The Free Press, New York 1956.
• Elias N., Rozważania o Niemcach. Zmaganie o władzę a habitus narodowy i jego przemiany w XIX i XX wieku, tłum. R. Dziergwa, J. Kałążny, I. Sellmer, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1996, s. 59.
• Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, tłum. M. Kurecka, W. Wirpsza, Czytelnik, Warszawa 1985.
• Jawłowska A., Drogi kontrkultury, PIW, Warszawa 1975.
• Yankelovich, The New Morality. A Profile of American Youth in the 70`s, McGraw-Hill Book Co., New York 1974.
• Kostera M., Postmodernizm w zarządzaniu, PWE, Warszawa 1996, s.174.
• Mach B., W., Transformacja ustrojowa a mentalne dziedzictwo socjalizmu, ISP PAN, Warszawa 1998, s.11.
• Popper K., R., Nędza historycyzmu, Krąg, Warszawa 1984.
• Staszczak Z., Obrzęd a obyczaj w rodzinach wiejskich Wielkopolski, PWN, Warszawa-Poznań 1985, s.6-13.
• Szczepański M., S., Modernizacja [w:] Encyklopedia socjologii, t. 2, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999.
• Szlendak T., Technomania. Cyberplemię w zwierciadle socjologii, Graffiti BC, Toruń 1998, s.12-19.
• Tocqueville, O demokracji w Ameryce, tłum. B. Janicka, M. Król, t. 2, SIW Znak, Kraków 1996.
• Wouters C., Informalisation and the Civilising Process [w:] Human Figurations. Essays for Norbert Elias, Amsterdams Sociologisch Tijdschift, Amsterdam 1977, s.437-455.
• Ziółkowski M., O różnorodności teraźniejszości. Pomiędzy tradycją, spuścizną socjalizmu, nowoczesnością i ponowoczesnością [w:] Śląsk - Polska - Europa. Zmieniające się społeczeństwo w perspektywie lokalnej i globalnej. Xsięga X Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1998.