PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2004 | nr 162 | 232
Tytuł artykułu

Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw

Autorzy
Warianty tytułu
A Multi-dimensional Analysis of the Spatial Differentiation of Poland's Economic Structure by Voivodship.
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Przeprowadzono teoretyczną analizę oraz przegląd literaturowy dotyczący wielowymiarowej analizy porównawczej (WAP) i metod statystycznych. Posługując się tymi narzędziami dokonano badań województw w zakresie struktury gospodarki. Objęte nimi zostały następujące obszary zainteresowań: rozwój społeczny (infrastruktura, dochody), struktura własności podmiotów gospodarczych, struktura rolnictwa i struktura zatrudnienia. Porównano rozwój gospodarczy tych obszarów wyróżniając ich podobieństwa, dokonano podziału województw na jednorodne grupy, oceniono zróżnicowanie wewnątrz tych grup oraz pomiędzy nimi. Do oceny stopnia rozwoju w grupach zastosowano zmienne syntetyczne a do porównania struktury gospodarki województw analizę czynnikową. Wyciągnięto wnioski dotyczące reformy terytorialnej.
EN
During the period of systemic transformation and structural change due to European integration, the issue of comparing the structure of the economy across regions is increasing in importance. Research into spatial structures is currently very important and necessary both in order to make appropriate economic decisions at the national and regional level as well as due to the need to adapt Polish regional statistics to European Union standards. This study is an attempt at a comprehensive review and empirical verification of the structural changes occurring in the economy in light of the implemented territorial and administrative reform of the country. The study may also constitute a basis for management and taking specific decisions at both the local and regional levels. The chief goal of the study is to present - as comprehensively as possible - the methodological and empirical aspects of applying multi-dimensional statistical analysis to identify, examine, and compare the economic structure types of the spatial units under analysis, i.e., voivodships. The second key research goal is to evaluate the structural transformations in the economy by voivodship, to determine the differences between past and present voivodships, and to indicate which regions are strong economically (the "transformation leaders") as well as those that are weak and whose economic and social problems preclude the easy adjustment to the market economy and the process of European integration. Conducting empirical research on several substantive levels provides a basis for not only differentiating groups of voivodships with similar economic structures but also for determining the economic structure type of each voivodship and differentiated group. In the empirical research, cluster analysis, variable aggregation, factor analysis and principal component methods were used to describe and identify the structure types. To analyse the results of classification obtained through the application of various criteria, basic descriptive features were used (mean, measures of dispersion, asymmetry and concentration). Apart from the aforementioned numerical methods, the research also employed geometric methods based on a principal component analysis. These methods, termed multi-dimensional scaling, enabled identification of the economic structure type of voivodships in terms of two dimensions. The methods used in the study enabled the author to: - determine groups of voivodships with similar economic structure types, - test the internal homogeneity of the groups, - evaluate the degree of inter-group differentiation, - determine the quantitative disproportion (distances) in the development level of the voivodships and differentiated groups, - identify the determinants of regional development, - identify the economic structure types of voivodships on the basis of established main factors, - present graphically the economic structure types of voivodships in terms of the first two principal components. The conducted research enabled, on the one hand, the formulation of several substantive conclusions important from the point of view of practice and, on the other, confirmed the utility of multi-dimensional statistical methods in conducting this sort of comparative analysis across spatial structures. (original abstract)
Twórcy
autor
Bibliografia
  • Abrahamowicz M. [1985], Porządkowanie obiektów w wielowymiarowych przestrzeniach zmiennych diagnostycznych, maszynopis (praca doktorska), AE w Krakowie, Kraków.
  • Aczel A.D. [2000], Statystyka w zarządzaniu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Aitchison J. [1992], On Criteria for Measures of Compositional Difference, "Mathematical Geology", vol. 24, nr 4.
  • Ajwazjan S.A., Bieżajewa Z.I., Starowierow O.W. [1973], Klassyfikacyja mnogomiernych nabludienij, Statistika, Moskwa.
  • Anderberg M.R. [1973], Cluster Analysis for Application, Academic Press, New York.
  • Anderson T.W. [1969], Multivariate Statistical Analysis, J. Wiley & Sons, New York.
  • Atkinson A.B. [1975], The Economic of Inequality, Oxford University Press, Oxford.
  • Badania przestrzenne rynku i konsumpcji. Przewodnik metodyczny [1992], pod red. S. Mynarskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Bahrenberg G., Fisher M., Nijkamp P. [1984], Recent Developments in Spatial Data Analysis. Methodology, Measurement, Models, Gover Publ. Co., England -USA.
  • Barczak A., [1976], Makromodele ekonometryczne a planowanie gospodarki narodowej, PWN, Warszawa.
  • Barczak A. [1994], Ekonometryczne modele zmian struktury na przykładzie problemu portfolio, AE w Krakowie, Kraków.
  • Barczak A. [1999], Ekonometria wobec regionalnych programów restrukturyzacji gospodarki [w:] Europa regionów. Współpraca regionalna, GWSK Katowice i SU Opava, Wisła-Jawornik.
  • Bartosiewicz S. [1976], Propozycja metody tworzenia zmiennych syntetycznych, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, nr 84, Wrocław.
  • Bartosiewicz S. [1978], Ekonometria. Technologia ekonometrycznego przetwarzania informacji, wyd. II, PWE, Warszawa.
  • Bayne C.K., Beauchamp J.J., Begovich C.L. [1980], Monte Carlo Comparison of Selected Clustering Procedures, "Pattern Recognition", nr 12.
  • Benzecri J.P. [1973], L'analyse des données, t. 2. L'analyse des correspondances, Dunod, Paris.
  • Bezdek J.C. [1981], Pattern Recognition with Fuzzy Objective Function Algorithms, Plenum Press, New York.
  • Blashfield R.K. [1980], The Growth of Cluster Analysis: Tryon, Ward and Johnson, "Multivariate Behavioural Research", nr 5.
  • Borg L, Groenen P.J. [1997], Modern Multidimensional Scaling: Theory and Applications, Springer Series in Statistics, New York.
  • Borys T. [1978a], Metody normowania cech w statystycznych badaniach porównawczych, "Przegląd Statystyczny", z. 2.
  • Borys T. [1978b], Propozycja agregatowej miary rozwoju obiektów, "Przegląd Statystyczny", z. 3.
  • Bywalec C. [1991], Wzrost gospodarczy a poziom życia społeczeństwa polskiego, Monografie i Syntezy, Instytut Rynku Wewnętrznego i Konsumpcji, Warszawa.
  • Bywalec C. [1995], Transformacja gospodarcza a poziom życia społeczeństwa polskiego (1989-1993), "Ekonomista", nr 4.
  • Bywalec C. [1998], Społeczne aspekty transformacji gospodarczej w Europie Środkowowschodniej, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków.
  • Bywalec C., Wydymus S. [1992], Poziom życia ludności Polski w porównaniu z krajami EWG, "Ekonomista", nr 5-6.
  • Carroll J.D., Chang J.J. [1970], Analysis of Indyvidual Differences in Multidimensional Scaling, via an N-way Generalization of "Eckart - Young" Decomposition, "Psychometrika", nr 35.
  • Chojnicki Z., Czyż T. [1973], Metody taksonomii numerycznej w regionalizacji geograficznej, PWN, Warszawa.
  • Chomątowski S., Sokołowski A. [1978], Taksonomia struktur, "Przegląd Statystyczny", z. 2.
  • Ciechocińska M. [1982], Infrastruktura społeczna a organizacja terytorialna kraju [w:] Gospodarka przestrzenna Polski i organizacja terytorialna kraju, Instytut Organizacji, Zarządzania i Doskonalenia Kadr, Warszawa.
  • Cieślak M. [1974], Taksonomiczna procedura prognozowania rozwoju gospodarczego i określania potrzeb na kadry kwalifikowane, "Przegląd Statystyczny", z. 1.
  • Cieślak M. [l 976], Modele zapotrzebowania na kadry kwalifikowane, PWN, Warszawa.
  • Clifford D.H., Stephenson W. [1975], An Introduction to Numerical Classification, Academic Press, New York.
  • Cole A. J. [1969], Numerical Taxonomy, Academic Press, New York.
  • Cox T.F., Cox M.A. [1994], Multidimensional Scaling, Chapman & Hall, London.
  • Cox T.F., Gabriel K.R. [1982], Some Comparisons of Biplot Display and Pencil-and-Paper E.D.A. Methods [w:] Modern data analysis, ed. R. Launer, A.F. Siegel, Academic Press, New York.
  • Czy Polska będzie państwem regionalnym [1993], pod red. G. Gorzelaka, B. Jałowieckiego, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 9(42), Wydawnictwo Europejskiego Instytutu Rozwoju Regionalnego i Lokalnego, Warszawa.
  • Davies D., Bouldin D. [1979], A Cluster Separation Measure, IEEE Trans. PAM-1, nr 2.
  • Degens P.O., Federkiel H. [1978], A Monte Carlo Study on a Agglomerative Large Sample Clustering, COMPSTAT 3., Physica Verlag, Wien.
  • Domański R. [1997], Przestrzenna transformacja gospodarki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Du Bien J.L., Werde W.D. [1979], A Mathematical Comparison of the Members of an Infinite Family of Agglomerative Clustering Algorithms, "Canadian Journal of Statistics", nr 7.
  • Duran D.S., Odell P.L. [1974], Cluster Analysis, Berlin-Springer-Verlag.
  • Edmonston B. [1984], MICRO-CLUSTER: Cluster Analysis Software for Microcomputers, New York: Ithaka.
  • Ekonometria przestrzenna [1991], pod red. A. Zeliasia, PWE, Warszawa.
  • Ekonomiczna analiza przestrzenna [1992], pod kier. C. Ponsarda, Presses Universitaires de France, wyd. polskie pod red. B. Gruchmana, AE w Poznaniu, Poznań.
  • Everitt B. [1974], Cluster Analysis, Heinemann, London.
  • Fierich J. [1957], Próba zastosowania metod taksonomicznych do rejonizacji systemów rolniczych w woj. krakowskim, "Myśl Gospodarcza", nr 1.
  • Fisher M. [1977], Numerical Taxonomy and Regionalization, Vienna.
  • Fisher M. [1978], Regional Taxonomy: a Comparison of Some Hierarchic and Nonhierarchic Strategies, Vienna.
  • Friedman H.P., Rubin J. [1967], On Some Invariant Criteria for Grouping Data, "Journal of the American Statistical Association", nr 62.
  • Friedman J. [1955], The Spatial Structure of Economic Development in the Tenessee Valey, Chicago.
  • Gabriel K.R. [1971], The Biplot Graphic Display of Matrices with Applications to Principal Components Analysis, "Biometrica", vol. 58.
  • Gabriel K.R. [1978], Least Squares Approximations of Matrices by Additive and Multiplicative Models, "Journal of the Royal Statistical Society", Seria: B, nr 40.
  • Gabriel K.R. [1981], Biplot Display of Multivariate Matrices for Inspection of Data and Diagnosis [w:] Interpreting Multivariate Data, ed. V. Barnett, J. Wiley, Chichester.
  • Gajęcki R. [1990], Strategia rozwoju przemysłu. Prognozowanie zmian strukturalnych, PWE, Warszawa.
  • Gatnar E. [1997], Data Mining a statystyczna analiza danych, "Przegląd Statystyczny", nr 2.
  • Gatnar E. [1998], Symboliczne metody klasyfikacji danych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Gatnar E. [2001], Nieparametryczna metoda dyskryminacji i regresji, Wydawnictwo Naukowe PWN, seria: Biblioteka Ekonometryczna, Warszawa.
  • Gatnar E., Wywiał J. [1997], Wykorzystanie metod grupowania danych do wspomagania prac nad podziałem administracyjnym kraju [w:] Klasyfikacja i analiza danych. Teoria i zastosowania, seria: Taksonomia, nr 5, AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Gębala J. [1997], Poziom życia ludności w makroregionie południowym, "Wiadomości Statystyczne", nr 6.
  • Globalne prognozy rozwoju społeczno-gospodarczego [1983], T. Grabiński, A. Malina, K. Szymanowicz, S. Wydymus, A. Zeliaś, PWN, Warszawa.
  • Gordon A.D. [1981], Classification: Methods for the Exploratory Analysis of Multivariate Data, Chapman and Hall, London.
  • Gorzelak G. [1989], Reforma ekonomiczna w Polsce na tle rozwoju regionalnego, "Ekonomista", nr 4.
  • Gospodarka Polski w okresie transformacji. Zasady modelowania ekonometrycznego, [2000], pod red. A. Welfego, PWE, Warszawa.
  • Gower J.C. [1984], Multivariate Analysis. Ordination, Multidimensional Scaling and Applied Topics [w:] Handbook of Applicable Mathematics, ed. W. Lederman, E. Loyd, J. Wiley & Sons, Chichester.
  • Gower J.C. [1990], Three-dimensional Biplots, "Biometrica", vol. 77, nr4.
  • Gower J.C. [1992], Generalized Biplots, "Biometrica", vol. 79, nr 3.
  • Gower J.C., Harding S.A. [1988], Nonlinear Biplots, "Biometrica", vol. 75, nr 3.
  • Góralska H., Górski M., Kasprzak T. [1976], Studium struktur gospodarczych Polski, PWN, Warszawa.
  • Grabiński T. [1984], Wielowymiarowa analiza porównawcza w badaniach dynamiki zjawisk ekonomicznych, Zeszyty Naukowe, seria specjalna: Monografie, nr 61, AE w Krakowie, Kraków.
  • Grabiński T. [1985], Wybrane problemy dynamicznej wielowymiarowej analizy porównawczej, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", nr 2.
  • Grabiński T. [1992], Metody taksonometrii, AE w Krakowie, Kraków.
  • Grabiński T., Sokołowski A. [1980], The Effectiveness of Some Signal Identification Procedures [w:] Signal Processing: Theories and Applications, M. Kunt, de F. Coulon (ed.), North- Holland Publ. Co., EURASIP, Amsterdam.
  • Grabiński T., Sokołowski A. [1984], Z badań nad efektywnością wybranych procedur taksonomicznych, Zeszyty Naukowe, nr 181, AE w Krakowie, Kraków.
  • Grabiński T., Wydymus S., Zeliaś A. [1983], Metody prognozowania rozwoju społeczno-gospodarczego, PWE, Warszawa.
  • Grabiński T., Wydymus S., Zeliaś A. [1989], Metody taksonomii numerycznej w modelowaniu zjawisk społeczno-gospodarczych, PWN, Warszawa.
  • Green P.E., Carmone F.J., Smith S.M. [1989], Multidimensional Scaling. Concepts and Applications, Allyn and Bacon, Boston, London, Sydney, Toronto.
  • Greenacre M. [1984], Theory and Applications of Correspondence Analysis, Academic Press, London.
  • Greenacre M. [1988], Clustering the Rows and Columns of a Contingency Table, J. Class, 5.
  • Greenacre M., Hastie T. [1987], The Geometric Interpretation of Correspondence Analysis, "Journal of the American Statistical Association", vol. 82.
  • Guzik B. [1989], Zróżnicowanie obiektów w wielowymiarowej analizie porównawczej, "Wiadomości Statystyczne", nr 4.
  • Hand D.J. [1986], Discrimination and Classification, J. Wiley & Sons, Chichester.
  • Hartigan J.A. [1975], Clustering Algorithms, John Wiley & Sons, New York.
  • Hartigan J.A. [1985], Statistical Theory in Clustering, "Journal of Classification", nr 2.
  • Hellwig Z. [1968], Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę kwalifikowanych kadr, "Przegląd Statystyczny", z. 4.
  • Hellwig Z. [1990], Taksonometria ekonomiczna, jej osiągnięcia, zadania i cele [w:] Taksonomia - teoria i zastosowania, AE w Krakowie, Kraków.
  • Hellwig Z. [1994], Taksonometria w konstrukcjach i ocenach strategii gospodarczych [w:] Zastosowania metod taksonomicznych w gospodarce, z. l, AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Hellwig Z. [1995], Stabilność i odporność struktur taksonometrycznych [w:] Klasyfikacja i analiza danych. Problemy teoretyczne, z. 2, AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Hodkinson O.P., Padmore J., Tomes A.E. [1991], Mapping Consumer's Cognitive Structures: a Comparison of Similarity Trees with Multidimensional Scaling and Cluster Analysis, "European Journal of Marketing", t. 25, nr 7.
  • Hooley G.J. [1980], Multidimensional Scaling of Consumer Perceptions and Preferences, "European Journal of Marketing", t. 14, nr 7.
  • Hotelling H. [1933], Analysis of a Complex of Statistical Variables into Principal Components, "Journal of the Psychology, nr 24.
  • Isard W. [1965], Metody analizy regionalnej, PWN, Warszawa.
  • Jain A.K., Dubes R.C. [1988], Algorithms for Clustering Data, Prentice Hall, New York.
  • Jajuga K. [1987], Statystyka ekonomiczna zjawisk złożonych - wykrywanie i analiza niejednorodnych rozkładów wielowymiarowych, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Jajuga K. [1990], Statystyczna teoria rozpoznawania obrazów, PWN, Warszawa.
  • Jajuga K. [1993], Statystyczna analiza wielowymiarowa, PWN, Warszawa.
  • Jarosiński W. [1996], Pomiar dystansu gospodarczego między Polską a Krajami Zachodnimi, "Wiadomości Statystyczne", nr 8.
  • Johnson R.A., Wichern D.W. [1992], Applied Multivariate Statistical Analysis, 3rd ed., Prentice-Hall, Inc.
  • Jolliffe I.T. [1986], Principal Component Analysis, Springer-Verlag-New York.
  • Karpiński A. [1986], Restrukturyzacja gospodarki w Polsce i na świecie, P WE, Warszawa.
  • Karst Z. [1986], Techniczno-ekonomiczna infrastruktura gospodarki narodowej, PWN, Warszawa-Wrocław.
  • Kaufmann H.L., Rousseeuw P.J. [1990], Finding Groups in Data. An Introduction to Cluster Analysis, J. Wiley & Sons, New York.
  • Keating M. [1994], Szczyt Ziemi - Globalny Program Działań, GEA, Warszawa.
  • Klaassen L.H. [1965], Area, Economic and Social Redevelopment, Paris.
  • Klaassen L.H. [1971], Bieguny wzrostu w teorii i polityce ekonomicznej, "Biuletyn KPZK PAN", nr 64.
  • Klamut M. [1991], Dylematy rozwoju regionalnego, "Ekonomista", nr 1.
  • Kleer J. [1981], Gospodarka światowa. Prawidłowości rozwoju, PWE, Warszawa.
  • Kłosowski F. [1998], Infrastruktura społeczna województw, "Wiadomości Statystyczne", nr 11.
  • Kolonko J. [1980], Analiza dyskryminacyjna i jej zastosowania w ekonomii, PWN, Warszawa.
  • Konkurencyjność gospodarcza regionu w warunkach nowego ustroju terytorialno-administracyjnego [2000], pod red. W. Kosiedowskiego, TNOiK, Toruń.
  • Kosiedowski W. [2001], Teoretyczne problemy rozwoju regionalnego [w:] Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym. Problemy teorii i praktyki, TNOiK, Toruń.
  • Kot S.M. [2000], Ekonometryczne modele dobrobytu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków.
  • Kot S.M., Sokołowski A. [1996], Tablice statystyczne, AE w Krakowie, Kraków.
  • Kowalewski G. [1997], O nominantach w wielowymiarowej analizie porównawczej [w:] Klasyfikacja i analiza danych. Teoria i zastosowania, seria: Taksonomia, z. 4, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Jelenia Góra-Katowice-Kraków-Wrocław.
  • Kowerski M. [1996], Zróżnicowanie warunków życia, "Wiadomości Statystyczne", nr 2.
  • Kruskal J.B. [1964], Nonmetric Multidimensional Scaling: a Numerical Method, "Psychometrika", nr 29.
  • Kruskal J.B., Landwehr J.M., McRae J.E. [1984], ICICLE Plot Package for Hierarchical Clustering, AT and Bell Laboratories, Murravy Hill, New York.
  • Kucharczyk J. [1982], Algorytmy analizy skupień w języku ALGOL, PWN, Warszawa.
  • Kudłacz T. [1999], Programowanie rozwoju regionalnego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Kukliński A. [1980], Gospodarka przestrzenna i studia regionalne. Problemy dyskusyjne, Biuletyn KPZK PAN, Warszawa, nr 111.
  • Kukuła K. [1975], Propozycja w zakresie pewnych miar dynamiki struktury, "Przegląd Statystyczny", z. 3.
  • Kukuła K. [1986], Przegląd wybranych miar zgodności struktur, "Przegląd Statystyczny", z. 4.
  • Kukuła K. [1989], Statystyczna analiza strukturalna i jej zastosowanie w sferze usług produkcyjnych dla rolnictwa, Zeszyty Naukowe, seria specjalna: Monografie, nr 89, AE w Krakowie, Kraków.
  • Kukuła K. [1996], Statystyczne metody analizy struktur ekonomicznych, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków.
  • Kukuła K. [2000], Metoda unitaryzacji zerowanej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Kulawczuk T. [2000], Wpływ obrotów handlu zagranicznego na gospodarką Polski w latach 1992-2000. Prawidłowości rozwoju i prognozy [w:] Przestrzenno-czasowe modelowanie i prognozowanie zjawisk gospodarczych, pod red. A. Zeliasia, AE w Krakowie, Kraków.
  • Kurkiewicz J., Pociecha J., Zając K. [1991], Metody wielowymiarowej analizy porównawczej w badaniach rozwoju demograficznego, Monografie i Opracowania, nr 21, SGH, Warszawa.
  • Lance G.M., Williams W.T. [1967], A General Theory of Classificatory Sorting Strategies. Hierarchical Systems, "Computer Journal", nr 9.
  • Lausen B. [2002], Bioinforinatics and Classification: The Analysis of Genome Expression Data [w:] Classification, Clustering and Data Analysis. Recent Advances and Applications, K. Jajuga, A. Sokołowski, H.H. Bock (eds.), Springer-Verlag-Berlin-Heidelberg-New York.
  • Lisikiewicz J. [1977], Czynniki zmian strukturalnych w przemyśle [w:] Struktura produkcji przemysłowej. Metody badania i kierunki zmian, pod red. J. Lisikiewicza, PWE, Warszawa.
  • Lösch A. [1961], Gospodarka przestrzenna. Teoria lokalizacji, PWE, Warszawa.
  • Luszniewicz A. [1982], Statystyka społeczna. Podstawowe problemy i metody, PWE, Warszawa.
  • Malina A. [1992a], Badanie przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego Polski, Zeszyty Naukowe, nr 388, AE w Krakowie, Kraków.
  • Malina A. [1992b], Metody ekonometrii przestrzennej w modelowaniu zjawisk społeczno-gospodarczych, "Folia Oeconomica Cracoviensia", vol. XXXIV.
  • Malina A. [1996a], Syntetyczna ocena ekonomiczno-finansów ej działalności przedsiębiorstw, "Wiadomości Statystyczne", nr 12.
  • Malina A. [1996b], Dynamiczno-przestrzenna analiza współzależności zjawisk społeczno-gospodarczych [w:] Przestrzenno-czasowe modelowanie i prognozowanie zjawisk gospodarczych, pod red. A. Zeliasia, Materiały z XVII Ogólnopolskiego Seminarium Naukowego (Zakopane, 26-28.04.95.), Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków.
  • Malina A. [2002], Zastosowanie taksonomii wielokryterialnej w analizie porównawczej struktur społeczno-gospodarczych [w:] Przestrzenno-czasowe modelowanie i prognozowanie zjawisk gospodarczych, pod red. A. Zeliasia, Materiały z XXIII Ogólnopolskiego Seminarium Naukowego (Zakopane, 23-26.04.01), Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków.
  • Malina A., Wanat S. [1995], Przestrzenna analiza rozwoju Polski, "Wiadomości Statystyczne", nr 5.
  • Malina A., Wanat S. [2000], Metody skalowania wielowymiarowego w badaniach porównawczych rozwoju społeczno-gospodarczego Polski [w:] Klasyfikacja i Analiza Danych. Teoria i zastosowania, seria: Taksonomia, z. 7, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Malina A., Zeliaś A. [1997a], Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania jakości życia ludności w Polsce w 1994 r., "Przegląd Statystyczny", z. 1.
  • Malina A., Zeliaś A. [1997b], Taxonomische Analyse der räumlichen Unterschiede der Lebensqualität der Bevölkerung in Polen im Jahre 1994, "Argumenta Oeconomica", nr 2(5).
  • Malina A., Zeliaś A. [1998a], On Building Taxonometric Measures on Living Conditions, "Statistics in Transition", vol. 3, nr 3.
  • Malina A., Zeliaś A. [1998b], Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania warunków życia ludności w Polsce w latach 1994 i 1995, Prace Naukowe WSPiM w Chrzanowie, nr 2.
  • Marciniak S. [1970], Struktura produkcji a dynamika wzrostu gospodarczego, PWN, Warszawa.
  • Marek T. [1989], Analiza skupień w badaniach empirycznych. Metody SAHN, PWN, Warszawa.
  • Markowski T. [1996], Wspieranie wzrostu konkurencyjności w polityce rozwoju regionalnego [w:] Strategiczne wyzwania dla polityki rozwoju regionalnego Polski, Friedrich Ebert-Stiftung, Warszawa.
  • Markowski T., Nitkiewicz Z., Wrona T. [1997], Rozwój lokalny i regionalny, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa.
  • Metody statystyki międzynarodowej [1988], pod red. A. Zeliasia, PWE, Warszawa.
  • Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych [1988], J. Pociecha, B. Podolec, A. Sokołowski, K. Zając, PWN, Warszawa.
  • Metody taksonomii numerycznej jako podstawa delimitacji krajów świata [1979], T. Grabiński, A. Malina, K. Szymanowicz, S. Wydymus, A. Zeliaś (maszynopis), opracowanie wykonane w ramach tematu MR. III. 3.14.5. (kierownik tematu - A. Zeliaś), AE w Krakowie, Kraków.
  • Mierosławska A. [2000], Potencjał nowych województw, "Wiadomości Statystyczne", nr 5.
  • Mirdia K.V., Kent J.T., Bibby J.M. [1979], Multivariate Analysis, Academic Press, London. Multivariate Data Analysis with Readings [1992], J.F. Hair, R.E. Anderson, R.L. Tatham, W.C. Black, 3rd ed., Macmillan Publ. Co., New York.
  • Mynarski S., Analiza danych rynkowych i marketingowych z wykorzystaniem programu STATISTICA, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków 2003.
  • Narkiewicz J. [1995], Regionalne zróżnicowanie poziomu życia ludności w Polsce w warunkach transformacji gospodarki [w:] Procesy przystosowawcze w gospodarce do warunków rynkowych, praca zbiorowa, UMCS, Lublin.
  • Narkiewicz J. [1996], Regionalne zróżnicowanie poziomu życia ludności, "Wiadomości Statystyczne", nr 12.
  • Nowak E. [1981], Porównywanie obiektów społeczno-gospodarczych ze względu na ich strukturę, "Wiadomości Statystyczne", nr 7.
  • Nowak E. [1985], Wskaźnik podobieństwa wyników podziału, "Przegląd Statystyczny", nr 1.
  • Nowak E. [1990a], Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych, PWE, Warszawa.
  • Nowak E. [1990b], Problem informacji w modelowaniu ekonometrycznym, PWN, Warszawa.
  • Obrębalski M., Strahl D. [1997], Nomenklatura jednostek terytorialnych w statystyce krajów Unii Europejskiej i możliwości jej stosowania w warunkach polskich [w:] Statystyka regionalna. Sondaż i integracja baz danych, materiały konferencyjne, Prace Naukowe AE w Poznaniu, Poznań.
  • Opałło M. [1997], Mierniki rozwoju regionów, "Wiadomości Statystyczne", nr 3.
  • Ostasiewicz S. [1975], Analiza zgodności i możliwości jej wykorzystania w teorii prognoz, "Przegląd Statystyczny", z. 2.
  • Paelinck J.H.P., Klaassen L.H. [1983], Ekonometria przestrzenna (przekład: E. Vielrose), PWN, Warszawa.
  • Parteka T. [2000], Planowanie strategiczne w równoważeniu struktur regionalnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Parysek J., Wojtasiewicz L. [1979], Metody analizy regionalnej i metody planowania regionalnego, Studia KPZK PAN, Warszawa, nr 69.
  • Pawełek B., Zeliaś A. [1995], Proste metody oceny ważności zmiennych diagnostycznych w badaniach taksonomicznych, "Folia Oeconomica Cracoviensia", vol. XXXVII-XXXVIII.
  • Perkal J. [1953], Taksonomia wrocławska, "Przegląd Antropologiczny", t. XIX.
  • Perkal J. [1967], Matematyka dla przyrodników i rolników, cz. II, PWN, Warszawa.
  • Pluta W. [1976], Taksonomiczna procedura prowadzenia syntetycznych badań porównawczych za pomocą zmodyfikowanej miary rozwoju gospodarczego, "Przegląd Statystyczny", nr 4.
  • Pluta W. [1986], Wielowymiarowa analiza porównawcza w modelowaniu ekonometrycznym, PWN, Warszawa.
  • Pociecha J. [1984], Taksonomia zgodności w badaniach rynkowych, "Folia Oeconomica Cracoviensia", t. XXVII.
  • Pociecha J. [1986], Statystyczne metody segmentacji rynku, Zeszyty Naukowe, seria specjalna: Monografie, nr 71, AE w Krakowie, Kraków.
  • Pociecha J., Sokołowski A. [1990], Three-way Clustering Problems, "Control and Cybernetics", vol. 19, nr 2.
  • Podolec B. [1987], Analiza rozkładu dochodów ludności w Polsce w latach 1975-1984, Zeszyty Naukowe, nr 245, AE w Krakowie, Kraków.
  • Podolec B. [1995], Zachowania konsumpcyjne gospodarstw domowych. Analiza ekonometryczna, Zeszyty Naukowe, seria specjalna: Monografie, nr 124, AE w Krakowie, Kraków.
  • Podolec B., Sokołowski A. [1984], Metody badania przestrzennej zwartości podzbiorów otrzymanych w wyniku taksonomicznego grupowania jednostek terytorialnych, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, nr 262, Wrocław.
  • Podolec B., Zając K. [1978], Ekonometryczne metody ustalania rejonów konsumpcyjnych, PWE, Warszawa.
  • Polityka i gospodarka regionalna okresu transformacji [2001], pod red. W. Kosiedowskiego, TNOiK, Toruń.
  • Polska w nowym podziale terytorialnym [1998], GUS, Warszawa.
  • Prim R.C. [1957], Shortest Connection Networks and Some Generalizations, "The Bell System Technical Journal", nr 6.
  • Prusek A. [1995], Strategia rozwoju regionów w warunkach gospodarki rynkowej, Wydawnictwo "Secesja", Kraków.
  • Przybylska L. [1998], Zróżnicowanie PKB według województw, "Wiadomości Statystyczne", nr 11.
  • Quicke D.L.J. [1993], Principles and Techniques of Contemporary Taxonomy, Blackie Academic and Professional, Chapman and Hall, London.
  • Rand W.M. [1971], Objective Criteria for the Evaluation of Clustering Methods, "Journal of the American Statistical Association", vol. 66.
  • Rizzi A. [1995], Some Relations Between Matrices and Structures of Multidimensional Data Analysis, Giani Editori a Stampatori in Pisa.
  • Rozin B.B. [1979], Teoria rozpoznawania obrazów w badaniach ekonomicznych, PWN, Warszawa.
  • Rutkowski J. [1981], Podobieństwo struktury i zmiany strukturalne - zagadnienia kwantyfikacji, "Wiadomości Statystyczne", nr 8.
  • Siedlecka U. [1999], Uwagi o porządkowaniu obiektów metodą rang na przykładzie porównań regionalnych [w:] Przestrzenno-czasowe modelowanie i prognozowanie zjawisk gospodarczych, pod red. A. Zeliasia, Materiały z XX Ogólnopolskiego Seminarium Naukowego (Zakopane, 27-30.04.1998), Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków.
  • Siedlecka U., Gnitecka R. [1999], Wyodrębnianie odpornych struktur taksonometrycznych metodą pierwszej głównej składowej [w:] Klasyfikacja i Analiza Danych. Teoria i zastosowania, pod red. K. Jajugi i M. Walesiaka, seria: Taksonomia, z. 6, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Siedlecka U., Siedlecki J. [1994], Taksonometryczna analiza standardów życia w Polsce [w:] Zastosowania metod taksonomicznych w gospodarce, seria: Taksonomia, z. l, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Jelenia Góra-Wrocław-Kraków.
  • Siedlecka U., Siedlecki J. [1998], Zmiany w strukturze rozwoju gospodarczego województw w okresie transformacji [w:] Klasyfikacja i Analiza Danych. Teoria i zastosowania, seria: Taksonomia, z. 5, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Jelenia Góra-Łódź-Wrocław.
  • Siedlecki J. [2000], Równowaga a wzrost gospodarczy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Wrocław.
  • Słaby T. [1994], System wskaźników społecznych w polskich warunkach transformacji rynkowej, "Monografie i Opracowania", nr 392, SGH, Warszawa.
  • Słaby T. [2000], Wskaźniki społeczne jako źródło danych w statystyce regionalnej [w:] Statystyka regionalna. Metody i źródła zasilania informacyjnego, pod red. J. Paradysza, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań.
  • Sneath P.H., Sokal R.R. [1973], Numerical Taxonomy, W.H. Freeman, San Francisco.
  • Sobczyk M. [1995], Syntetyczny miernik jakości środowiska przyrodniczego [w:] Klasyfikacja i analiza danych. Teoria i zastosowania, Sekcja Klasyfikacji i Analizy Danych PTS, seria: Taksonomia, z. 2, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Jelenia Góra-Wrocław-Kraków.
  • Sokołowski A. [1984], Wybrane zagadnienia pomiaru i ważenia cech w taksonomii, Zeszyty Naukowe, nr 203, AE w Krakowie, Kraków.
  • Sokołowski A. [1992], Empiryczne testy istotności w taksonomii, Zeszyty Naukowe, seria specjalna: Monografie, nr 108, AE w Krakowie, Kraków.
  • Sokołowski A. [1993], Propozycja testu podobieństwa struktur, "Przegląd Statystyczny", z. 3-4.
  • Sokołowski A. [1998], Porównanie zmian w przestrzennym zróżnicowaniu warunków życia w Polsce, Czechach, Słowacji i na Węgrzech w latach 1990-1996, XXXIV Konferencja Statystyków, Ekonometryków i Matematyków Akademii Ekonomicznych Polski Południowej (XVI Seminarium Naukowe im. Prof. Zbigniewa Pawłowskiego), Ustroń, 12-15 maja 1998.
  • Sokołowski A., Denkowska S. [1997], Wykorzystanie metod symulacyjnych w aglomeracyjnych metodach hierarchicznych [w:] Materiały z XXXIII Konferencji Statystyków, Ekonometryków i Matematyków Akademii Ekonomicznych Polski Południowej (XV Seminarium Naukowe im. Prof. Zbigniewa Pawłowskiego), pod red. W. Ostasiewicza, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Sokołowski A., Szymla Z. [1996], Classification and Evaluation of the Level of Regional Development in Poland's Voivodships between 1989-1994, "EMERGO, Journal of Transforming Economies and Societies", vol. 3, nr 4.
  • Sokołowski A., Zając K. [1987], Rozwój demograficzny a rozwój gospodarczy, PWE, Warszawa.
  • Späth H. [1980], Cluster Analysis Algorithms, Ellis Horwood Ltd., Chichester.
  • Statystyczne metody analizy danych [1998], pod red. W. Ostasiewicza, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Steczkowski J. [1970], Statystyczna procedura określania struktury zbiorowości, Rozprawy habilitacyjne WSE w Krakowie, nr 21, Kraków.
  • Steczkowski J., Zeliaś A. [1981], Statystyczne metody analizy cech jakościowych, PWE, Warszawa.
  • Steinhausen D., Langer K. [1977], Cluster analyse, Walter de Gruyter, Berlin-New York.
  • Strahl D. [ 1978], Propozycja konstrukcji miary syntetycznej, "Przegląd Statystyczny", nr 2.
  • Strahl D. [1980], Modelowanie zjawisk złożonych. Modele infrastruktury społecznej, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, nr 158, Wrocław.
  • Strahl D. [1985], Podobieństwo struktur ekonomicznych, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, nr 281, Wrocław.
  • Strahl D. [1990], Metody programowania rozwoju społeczno-gospodarczego, PWE, Warszawa.
  • Strahl D. [2000], Zarys procedury budowy zintegrowanego modelu oceny konkurencyjności regionów [w:] Klasyfikacja i Analiza Danych. Teoria i zastosowania, seria: Taksonomia, z. 7, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Strahl D., Sobczak E. [1998], Klasyfikacja regionów Polski według kryteriów polityki regionalnej Unii Europejskiej [w:] Klasyfikacja i Analiza Danych. Teoria i zastosowania, seria: Taksonomia, z. 5, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Jelenia Góra-Łódź-Wrocław.
  • Strahl D., Walesiak M. [1996], Normalizacja zmiennych w skali przedziałowej i ilorazowej w referencyjnym systemie granicznym, seria: Taksonomia, z. 3, Sekcja Klasyfikacji i Analizy Danych, Wrocław-Kraków-Jelenia Góra.
  • Strahl D., Walesiak M. [1997], Normalizacja zmiennych w granicznym systemie referencyjnym, "Przegląd Statystyczny", z. l.
  • Szczęsny R. [1988], Przemiany struktury przestrzennej rolnictwa Polski w latach 1970-1980. Przestrzenne zróżnicowanie typów rolnictwa, Ossolineum, Wrocław.
  • Szlachta J. [1993], Rozwój regionalny Polski w warunkach transformacji gospodarczej, Friedrich Ebert-Stiftung, Warszawa.
  • Szlachta J. [1995], Zróżnicowanie regionów jako przesłanka polityki regionalnej państwa, "Gospodarka Narodowa", nr 2-3.
  • Szmigiel C. [1976], Wskaźnik zgodności kryteriów podziału, "Przegląd Statystyczny", z. 4.
  • Szmigiel C. [1981], Modyfikacja wskaźnika zgodności kryteriów podziału, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, nr 190, Wrocław.
  • Szymanowicz K., Woźniak M., Zioło Z. [1998], Diagnostyczność cech w wielowymiarowej analizie porównawczej, seria: Taksonomia, z. 5, Sekcja Klasyfikacji i Analizy Danych, Jelenia Góra-Łódź-Wrocław.
  • Szymla Z. [1994], Regionalne uwarunkowania rozwoju przemysłu, AE w Krakowie, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków.
  • Szymla Z. [2000], Determinanty rozwoju regionalnego, AE w Krakowie, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków.
  • Smiłowska T. [1997], Statystyczna analiza poziomu życia ludności Polski w ujęciu przestrzennym, Z Prac Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych, z. 247, GUS, Warszawa.
  • Taksonomia struktur w badaniach regionalnych [1998], pod red. D. Strahl, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Taksonomia wrocławska [1951], K. Florek i in., "Przegląd Antropologiczny", t. XVIII.
  • Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym [2000], pod red. A. Zeliasia, AE w Krakowie, Kraków.
  • Tarczyński W. [1994], Taksonomiczna miara atrakcyjności inwestycji w papiery wartościowe, "Przegląd Statystyczny", nr 3.
  • Tarczyński W. [1997], Wykorzystanie syntetycznego miernika rozwoju do budowy efektywnego portfela papierów wartościowych [w:] Klasyfikacja i Analiza Danych. Teoria i zastosowania, seria: Taksonomia, z. 4, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Jelenia Góra-Katowice-Kraków- Wrocław.
  • Theil H. [1979], Zasady ekonometrii, PWN, Warszawa.
  • Tomaszewicz Ł. [1994], Metody analizy input-output, PWE, Warszawa.
  • Torgerson W.S. [1952], Multidimensional Scaling. Theory and Methods, "Psychometrika", nr 17.
  • Underbill L.G. [1990], The Coefficient of Variation Biplot, 1. Cass, nr 7.
  • Walesiak M. [1983a], Podobieństwo wielkości (skali) oraz kształtu (formy) w złożonych badaniach strukturalnych, "Wiadomości Statystyczne", nr 3.
  • Walesiak M. [1983b], Propozycja rodziny miar odległości struktur udziałowych, "Wiadomości Statystyczne", nr 10.
  • Walesiak M. [1984], Pojęcie, klasyfikacja i wskaźniki podobieństwa struktur gospodarczych, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, nr 285, Wrocław.
  • Walesiak M. [1990], Porównawcza analiza miar zgodności wyników klasyfikacji w świetle postulowanych własności [w:] Taksonomia - Teoria i zastosowania, AE w Krakowie, Kraków.
  • Walesiak M. [1993], Statystyczna analiza wielowymiarowa w badaniach marketingowych, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, seria specjalna: Monografie i Opracowania, nr 101, Wrocław.
  • Walesiak M. [1996], Metody analizy danych marketingowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Walesiak M. [2002], Uogólniona miara odległości w statystycznej analizie wielowymiarowej, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Ward J.H. [1963], Hierarchical Grouping to Optimize an Objective Function, "Journal of the American Statistical Association", vol. 58.
  • Wierzbińska M., Stec M. [1997], Ranking województw ze względu na poziom życia ludności, "Wiadomości Statystyczne", nr 9.
  • Woźniak M. [2000], Wielowymiarowa analiza porównawcza i jej specyfika [w:] Przestrzenno-czasowe modelowanie i prognozowanie zjawisk gospodarczych, pod red. A. Zeliasia, Materiały z XXI Ogólnopolskiego Seminarium Naukowego zorganizowanego przez Zakład Teorii Prognoz AE w Krakowie (Zakopane, 21-23.04.1999 r.), Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków.
  • Woźniak M., Zając K., Zioło Z. [2001], Pozycja województwa małopolskiego w strukturze regionalnej Polski [w:] Statystyka regionalna, pod. red. J. Paradysza, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań.
  • Woźniak M., Zioło Z. [1997], Typologia struktur subregionalnych obszaru ściany wschodniej, seria: Taksonomia, z. 4, Sekcja Klasyfikacji i Analizy Danych, Jelenia Góra-Katowice-Kraków-Wrocław.
  • Wpływ inwestycji zagranicznych na gospodarkę Polski [1996], pod red. T. Kulawczuka, Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym, Warszawa.
  • Wskaźniki przemian warunków życia w okresie przechodzenia do gospodarki rynkowej w latach 1989-1994, GUS, Warszawa 1996.
  • Wydymus S. [1982], Statistical Analysis of Structural Disproportions in the World Economy, IXth International Conference of Applied Econometrics, Budapest.
  • Wydymus S. [1984a], Metody wielowymiarowej analizy rozwoju społeczno-gospodarczego, Zeszyty Naukowe, seria specjalna: Monografie, nr 62, AE w Krakowie, Kraków.
  • Wydymus S. [1984b], Zmienne syntetyczne w modelowaniu ekonometrycznym, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", nr 1.
  • Wysocki F., Wagner W. [1989], O ustalaniu wartości progowej zróżnicowania struktur z danych empirycznych, "Wiadomości Statystyczne", nr 9.
  • Wysocki F. [1996], Metody statystycznej analizy wielowymiarowej w rozpoznawaniu typów struktury przestrzennej rolnictwa, Roczniki AR w Poznaniu, seria: "Rozprawy Naukowe", z. 266.
  • Wysocki F., Wagner W. [1992], Wyodrębnianie grup jednostek podobnych ze względu na ich strukturę, Roczniki AR w Poznaniu, nr 154, Poznań.
  • Wyżnikiewicz B. [1987], Zmiany strukturalne w gospodarce. Prawidłowości i ograniczenia, PWE, Warszawa.
  • Zaborski A. [2000], Wykorzystanie skalowania wielowymiarowego do określania pozycji rynkowej wybranych produktów, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, nr 845, Wrocław.
  • Zaborski A. [2001], Skalowanie wielowymiarowe w badaniach marketingowych, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.
  • Zając K., Woźniak M. [1996], O pewnych makroekonomicznych relacjach w gospodarce polskiej, seria: Taksonomia, z. 3, Sekcja Klasyfikacji i Analizy Danych, Jelenia Góra-Wrocław-Kraków.
  • Zając K., Woźniak M. [2000], Analiza procesów rozwoju gospodarczego w ujęciu regionalnym [w:] Statystyka regionalna. Metody i źródła zasilania informacyjnego, pod red. J. Paradysza, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań.
  • Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym. Problemy teorii i praktyki [2001], J. Adamiak, W. Kosiedowski, A. Potoczek, B. Słowińska, TNOiK, Toruń.
  • Zeliaś A. [2000], Metody statystyczne, PWE, Warszawa.
  • Zeliaś A. [2001], Contemporary Problems of Statistical and Econometric Research, Cracow University of Economics Publishers, Kraków.
  • Zeliaś A. [2002], Uwagi na temat wyboru metody normowania zmiennych diagnostycznych [w:] Analiza szeregów czasowych na początku XXI wieku, pod red. T. Kufla i M. Piłatowskiej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.
  • Zeliaś A., Pawełek B., Wanat S. [2003], Prognozowanie ekonomiczne. Teoria, przykłady, zadania, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
  • Zienkowski L. [1979], Poziom życia. Metody mierzenia i oceny, PWE, Warszawa.
  • Zioło Z. [1996], Znaczenie koncepcji regionu dla budowy strategii rozwoju [w:] Rozwój i restrukturyzacja gospodarki regionalnej, AE w Krakowie, Kraków.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000068790065

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.