Opcje rzeczywiste w finansowej ocenie efektywności inwestycji

• Autorzy: Jacek Mizerka

Warianty tytułu

Real Options in Financial Valuation of Investment Effectiveness.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem pracy jest próba udoskonalenia metod finansowej oceny efektywności inwestycji podejmowanych w warunkach niepewności. Dokonano przeglądu modeli podejmowania decyzji inwestycyjnych, omówiono homomorfizm miedzy opcjami finansowymi a inwestycjami rzeczowymi oraz scharakteryzowano podstawowe rodzaje rozpoznanych opcji rzeczywistych. Omówiono także koncepcję wyceny opcji rzeczywistych, które, podobnie jak opcje finansowe, są tzw. żądaniami warunkowymi. Przedstawiono modele wyceny podstawowych opcji rzeczywistych, a następnie omówiono rezultaty pracy prowadzonej nad wyceną zidentyfikowanych opcji: w modelu rezygnacji z leasingu operacyjnego i modelu wyceny gwarancji kredytowej na przykładzie inwestycji realizowanej metodą project finance.

EN

There is an attempt of improving financial methods of investment effectiveness under uncertainty. The paper consists of a review of investment decision-making models. The author has discussed a homomorphism between financial options and physical investments as well described basic kinds of recognized real options. The concept of valuation of real options that alike financial options are so called conditional demands has been discussed. The author presented valuation models of basic real options and discussed results of work on valuation of identified options. (AŁ)

Słowa kluczowe

PL

Podejmowanie decyzji inwestycyjnych; Modele podejmowania decyzji; Opcje realne; Efektywność inwestycji; Wycena opcji; Metody wyceny przedsiębiorstwa; Modele matematyczne; Studium przypadku; Przegląd literatury

EN

Investment decisions making; Decision-making models; Real options; Efficiency of investment; Options pricing; Business valuation method; Mathematical models; Case study; Literature review

• Czasopismo: Prace Habilitacyjne / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 2005
• Numer: nr 20
• Strony: 251

Twórcy

autor

Jacek Mizerka

Bibliografia

• Adner R., Levinthal D. A., What is not a Real Option: Considering Boundaries for the Application of Real Options to Business Strategy, Academy of Management Review vol. 29, 2004, no. 1
• Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, PWN, Warszawa 1965.
• Alleman J., Noam E. (eds), The New Investment Theory of Real Options and its Implication for Telecommunications Economics, Kluwer Academic Publisher, Boston, Dordrecht, London 1999.
• Altman E., A Further Empirical Investigation of the Bankruptcy Cost Question, Journal of Finance vol. 39, September 1984.
• Amram M, Kulatilaka N., Real Options. Managing Strategic Investment in an Uncertain World, Harvard Business School Press, Boston, Mass., 1999.
• Arnold T., Shockley R.L. Jr, Real Options Analysis and the Assumption of the NPV Rule, www.realoptions.org, referat na szóstą międzynarodową konferencję: "Real Options: Theory Meets Practice", Paphos, Cypr 2002.
• Aronson E., Człowiek istota społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
• Arrow K.J., Eseje z teorii ryzyka, PWN, Warszawa 1979.
• Baxter M., Rennie A., Financial Calculus. An Introduction to Derivative Pricing, Cambridge University Press, Cambridge 1996.
• Baz J., Chacko G., Financial Derivatives. Pricing, Applications and Mathematics, Cambridge University Press, Cambridge 2004.
• Berger P. G, Ofek E., Swary I., Investor Valuation of the Abandonment Option, Journal of Financial Economics vol. 42, 1996, no. 2.
• Bielawski P., Garlińska J., Rachunkowość pochodnych instrumentów finansowych, Rynek Terminowy 1999, nr 4 (6) .
• Black F., Scholes M. The Pricing of Options and Corporate Liabilities, Journal of Political Economy vol. 81, 1973, May-June.
• Borison A., Real Options Analysis'. Where are the Emperor's Clothes! www.realoptions. org, referat na siódmą międzynarodową konferencję: "Real Options: Theory Meets Practice", Washington DC 2003.
• Brealey R.A., Myers S.C., Podstawy finansów przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
• Brennan M.J., Schwartz E.S., Evaluating Natural Resource Investments Journal of Business vol. 58, 1985, no. 2.
• Brigham E.F., Hurdle Rates for Screening Capital Expenditure Proposals, Financial Management, autumn 1975.
• Brigham E.F., Podstawy zarządzania finansami, PWE, Warszawa 1996.
• Brigham E.F., Gapenski L.C., Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa 2000.
• Bruun S., Bason P., Real Options Approaches in Venture Capital Finance, Essay Series, 2001, www.realoptions.dk.
• Buckley A., Inwestycje zagraniczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Capiński M., Patena W., Model wyceny opcji realnych, Rynek Terminowy 2003, nr 22 (4).
• Cassimon, D., Engelen P.J., The New Frontiers of Corporate Finance, Global Business Review vol. 5, 2003, no. 1.
• Chatwin R., Bonduelle Y., Goodchild A., Harmon F., Mazzuco J., Real Option Valuation for E-Business: A Case Study, w: L. Trigeorgis (ed.) Real Options and Business Strategy Applications to Decision Making, Risk Books, London 1999.
• Chriss N.A., Black-Scholes and Beyond. Options Pricing Models, McGraw-Hill, New York 1997.
• Copeland T, Antikaro v V., Real Options: A Practitionre's Guide, Texere, London, New York 2001.
• Copeland T., Keenan P., How Much is Flexibility Worth! The McKinsey Quarterly 1998, no. 2.
• Copeland T.E., Weston J.F., A Note on the Evaluation of Cancellable Operating Leases, Financial Management 1982, no. 11.
• Copeland, T.E., Koller T., Munin J. Wycena: mierzenie i kształtowanie wartości firm, WIG-Press, Warszawa 1997.
• Copeland T.E., Weston L.F., Shastri K., Financial Theory and Corporate Policy, Addison Wesley Publishing Company, Boston 2004V Cox J, Ross S., Rubinstein M., Option Pricing: A Simplified Approach, Journal of Financial Economics vol. 7, September 1979.
• Czekaj J., Dresler Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw. Podstawy teorii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• Czerwiński Z., Matematyka na usługach ekonomii, PWN, Warszawa 1980.
• Damodaran A., The Promise and Peril of Real Options, http//pages.stern.nyu.edu/ -adamodar.
• Dąmbska I, Dwa studia z teorii naukowego poznania, Prace Wydziału Filologiczno-Filozoficznego - Towarzystwo Naukowe w Toruniu, PWN, Warszawa - Łódź 1962.
• Dias M.A.G., Drifts and Discount Rates: Real and Risk - Neutral Applications, www. puc-rio.br/marco.ind.
• Dias M.A.G., Real Options Tutorial- Theory of Valuation, www.puc-rio.br/marco.ind.
• Dias M.A.G., Investment in Information for Oil Field Development Using Evolutionary Approach with Monte Carlo Simulation, www.realoptions.org, referat na piątą międzynarodową konferencję: "Real Options-Theory Meets Practice", Los Angeles 2001.
• Dixit A.K., Pindyck R.S., Investment under Uncertainty, Princeton University Press, Princeton, New Jersey 1994.
• Dixit A.K., Pindyck R.S., The Options Approach to Capital Investment, Harvard Business Review, May-June, 1995.
• Elvin M., Financial Risk Taking. An Introduction to the Psychology of Trading and Behavioural Finance, J.Wiley & Sons, 2004.
• Esty B.C., Petrozuata: A Case Study of the Effective Use of Project Finance, Journal of Applied Corporate Finance 1999, no. 12.
• Fernandez P., Valuing Companies by Cash Flow Discounting: Ten Methods and Nine Theories, Working Papers IESE Business School, Madrid 2001.
• Fernandez P., Valuing Real Options: Frequently Made Errors, Working Papers IESE Business School, Madrid 2001.
• Fisz M., Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna, PWN, Warszawa 1969.
• Gajdka J., Szacowanie wartości aktywów i pasywów spółki a modele wyceny, cz. l, Przegląd Organizacji 2002, nr 5.
• Gajdka J., Szacowanie wartości aktywów i pasywów spółki a modele wyceny, cz. 2, Przegląd Organizacji 2002, nr 7-8.
• Gorynia M., Zachowania przedsiębiorstw w okresie transformacji. Mikroekonomia przejścia, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000.
• Haugen R.A., Teoria nowoczesnego inwestowania, WIG-Press, Warszawa 1996.
• Herath H.S.B., Park Ch.S., Economie Analysis ofR&D Project: an Options Approach, The Engineering Economist vol. 44,1999, no. 1.
• Herath H.S.B., Park Ch.S., Multi-Stage Capital Investment Opportunities As Compound Real Options, The Engineering Economics vol. 47, 2002, no. 1.
• Hirshleifer J., On the Theory of the Optimal Investment Decision, Journal of Political Economy vol. 66, August 1958.
• Hirshleifer J., Investment Decisions under Uncertainty ~ Choice Theoretic Approaches, The Quarterly Journal of Economics vol. 74, 1965, no. 4.
• Hubalek F., Schachermayer W., The Limitations of No-Arbitrage Arguments for Real Options, International Journal of Theoretical and Applied Finance vol. 4, 2001, no. 2.
• Hull J., Kontrakty terminowe i opcje. Wprowadzenie, WIG-Press, Warszawa 1997.
• Jackowicz K., Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej. Metoda duracji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
• Jajuga K., Nowe tendencje w zarządzaniu ryzykiem finansowym, Rynek Terminowy 1999, nr 3 (5) .
• Jajuga K. (red.), Metody ekonometryczne i statystyczne w analizie rynku kapitałowego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego, Wrocław 2000.
• Jajuga T., Opcja rzeczowa - nowy instrument pochodny, czy przełom w zarządzaniu finansami, Rynek Terminowy 2000, nr 9 (3) .
• Jastrzębski J., Problem pętli logicznej przy ustalaniu dochodowej wartości przedsiębiorstwa z wykorzystaniem koncepcji średniego ważonego kosztu kapitału (WACC), w: W. Łuczyński (red.), Prace Katedry Mikroekonomii, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2004.
• Jewartowski T., Project finance jako metoda finansowania inwestycji infrastrukturalnych, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2002, z. 1.
• Jurek W, Konstrukcja i analiza portfela papierów wartościowych o zmiennym dochodzie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2001.
• Kałdoński M., Mizerka J., Wycena leasingu operacyjnego z uwzględnieniem opcji rezygnacji ze zmienną ceną wykonania, Rynek Terminowy 2002, nr 16 (2) .
• Kałdoński M., Mizerka J., Wycena spółki w ramach "project finance", w: D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami - klasyczne zasady - nowoczesne narzędzia, t. l, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2002.
• Kałdoński M., Mizerka J., Ocena efektywności inwestycji w branży ciepłowniczej z wykorzystaniem opcji rzeczywistych, w: K. Jajuga, W. Ronka-Chmielowiec (red.), Inwestycje finansowe i ubezpieczenia - tendencje światowe a rynek polski, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego, Wrocław 2003.
• Kałdoński M., Mizerka J., Wycena gwarancji na przykładzie inwestycji realizowanej metodą , project finance", w: D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami mierzenie wyników i wycena przedsiębiorstw , t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2003.
• Kałdoński M., Mizerka J., Zastosowanie opcji rzeczywistych do wyceny leasingu operacyjnego, w: W. Jurek (red.), Prace z ekonometrii finansowej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2003.
• Kałdoński M., Mizerka J., Propozycja modelu wyceny opcji rezygnacji z leasingu operacyjnego, w: D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami. Finansowanie przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, t. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004.
• Kellog D., Charnes J.M., Real Options Valuation for a Biotechnology Company, Financial Analysts Journal vol. 56, 2000, no. 3.
• Kemna A.G.Z., Case Studies on Real Options, Financial Management vol. 22, autumn 1993.
• Kester W.C., Today's Options for Tomorrow's Growth, Harvard Business Review, March-April 1984.
• Kogut B., Kulatilaka N., Real Options Pricing and Organizations', the Contingent Risks of Extended Theoretical Domains, Academy of Management Science vol. 29, 2004, no. 1.
• Korn G.A., Korn T.M., Matematyka dla pracowników naukowych i inżynierów, PWN, Warszawa 1983.
• Kościelniak P., Przystanek dwa i pól. Zanim nadejdzie UMTS, Rzeczpospolita 2003, nr 52.
• Kulatilaka N., The Value of Flexibility. The Case of Dual-Fuel Industrial Steam Boiler, Financial Management, autumn 1993.
• Kulatilaka N., Trigeorgis L., The General Flexibility to Switch, w: E.S. Schwartz, L. Trigeorgis (eds), Real Options and Investment under Uncertainty, MIT Press, Cambridge, Mass., 2001.
• Kuziak K., Koncepcja arbitrażu w ustalaniu ceny instrumentów pochodnych, Rynek Terminowy 2001, nr 13 (3) .
• Lander D.M., Pinches G.E., Challenges to the Practical Implementation of Modeling and Valuing Real Options, The Quarterly Review of Economics and Finance vol. 38, 1998, special issue.
• Leslie K.J., Michaels M.P., The Real Power of Real Options, The McKinsey Quarterly 1997, no. 3.
• Luce R.D., Raiffa H., Gry i decyzje, PWN, Warszawa 1964.
• Luehrman T.A., What's It Worth! A General Manager's Guide to Valuation, Harvard Business Review, May-June 1997.
• Luehrman T.A., Investment Opportunities as Real Options: Getting Started on the Numbers, Harvard Business Review, July-August 1998.
• Luehrman T.A., Strategy as a Portfolio of Real Options, Harvard Business Review, September-October 1998.
• Luenberger D.G., Teoria inwestycji finansowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
• Lumby S., Investment Appraisal and Financing Decisions, Chapman & Hall, London 1991.
• Magierska S., Perkowski M., Analogia i jej modele formalne, w: A. Góralski (red.), Zadanie, metoda, rozwiązanie. Techniki twórczego myślenia, WNT, Warszawa 1978.
• Majd S., Pindyck R.S., Time-to-Build Option Value and Investment Decisions, Journal of Financial Economics 1987, no. 18.
• Mauboussin M.J., Get Real. Using Real Options in Security Analysis, Frontiers of Finance, 1999, www.capatcolumbia.com/articles.
• Mauer D.C., Ott S.H., Agency Costs, Underinvestment, and Optimal Capital Structure, w: M.J. Brennan, L. Trigeorgis (eds), Project Flexibility, Agency, and Competition. New Developments in the Theory and Application of Real Options, Oxford University Press 2000.
• McDonald R., Siegel D., The Value of Waiting to Invest, Quarterly Journal of Economics vol. 101, November 1986.
• McGrath R.G., Ferner W.J., Mendelow A.L., Real Options as Engines of Choice and Heterogeneity, Academy of Management Review vol. 29, 2004, no. 1.
• Micalizzi A., Trigeorgis L., Project Evaluation, Strategy and Real Options, w: L. Trigeorgis (ed.), Real Options and Business Strategy Applications to Decision Making, Risk Books, London 1999.
• Mintzberg H., The Fall and Rise of Strategic Planning, Harvard Business Review, January-February 1994.
• Mizerka J., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, w: J. Sobiech (red.), Studia z finansów przedsiębiorstw, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1998.
• Mizerka J., Ocena efektywności inwestycji z wykorzystaniem opcji rozwoju, w: E. Czerwińska, E. Denek, A. Jane, T. Sangowski, J. Sobiech (red.), Finanse przedsiębiorstwa, t. 5, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000.
• Mizerka J., Opcja inwestowania - dyskretny model wyceny, w: J. Czekaj (red.), Rynki finansowe, t. 4, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 2004.
• Mizerka J., Koncepcje wyceny opcji rzeczywistych, w: W. Jurek (red.), Prace z ekonometrii finansowej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2005.
• Mizerka J., Surma J., Finansowa ocena projektu inwestycyjnego z wykorzystaniem opcji rzeczywistych. Studium przypadku, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2000, z. 1.
• Modigliani F., Miller M.H., The Cost of Capital, Corporation Finance and the Theory of Investment, American Economic Review vol. 48, June 1958.
• Moles P., Terry N., The Handbook of International Financial Terms, Oxford University Press, Oxford 1999.
• Molière, Mieszczanin szlachcicem, w: Molière, Świętoszek, Skąpiec, Mieszczanin szlachcicem, Wydawnictwo KWE, Warszawa 2000.
• Mun J., Real Options Analysis. Tools and Techniques for Valuing Strategic Investments and Decisions, J.Wiley & Sons, 2002.
• Myers S.C., Interactions of Corporate Financing and Investment Decisions - Implications for Capital Budgeting, Journal of Finance vol. 29, March 1974.
• Myers S.C., Determinants of Corporate Borrowing, Journal of Financial Economics 1977, no. 5.
• Myers S.C., Finance Theory and Financial Strategy, w: E.S. Schwartz, L. Trigeorgis (eds), Real Options and Investment under Uncertainty, MIT Press, Cambridge, Mass. 2001.
• Myers S.C., Majd S., Abandonment Value and Project Life, w: E.S. Schwartz, L. Trigeorgis (eds), Real Options and Investment under Uncertainty, MIT Press, Cambridge, Mass. 2001.
• Neal F., Shone R., Proces budowy modeli ekonomicznych, PWN, Warszawa 1982.
• Neftci S.N., An Introduction to the Mathematics of Financial Derivatives, Academic Press, San Diego 1996.
• Olchowicz L, Tłaczała A., Sprawozdawczość finansowa, Difin, Warszawa 2002.
• Paddock J.L., Siegel D.R., Smith J.L., Option Valuation of Claims on Real Assets: The Case of Offshore Petroleum Leases, Quarterly Journal of Economics vol. 103, August 1988.
• Patena W., Urbański A., Wycena opcji realnych - metody, wyzwania, Rynek Terminowy 2004, nr 25 (3) .
• Pawlina G., Opcje rzeczowe a NPV, Rynek Terminowy 2003, nr 22 (4) .
• Pluta W., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2003.
• Razgaitis R., Dealmaking Using Real Options and Monte Carlo Analysis, J. Wiley and Sons, 2003.
• Remer D.S., Stokdyk S.B., Van Driel ML, Survey of Project Evaluation Techniques Currently Used in lindustry, International Journal of Production vol. 32, August 1993.
• Roemer E., Real Options and the Theory of the Firm, www.realoptions.org, referat na ósmą międzynarodową konferencję: "Real Options: Theory Meets Practice", Montreal 2004.
• Rubinstein M., Great Moments in Financial Economics, Journal of Investment Management 2003, www.in-the-money.com.
• Rutkowski A., Podejście opcyjne w wycenie przedsiębiorstw, Przegląd Organizacji 2002, nr 11.
• Schwartz E.S., Trigeorgis L. (eds), Real Options and Investment under Uncertainty. Classical Readings and Recent Contributions, MIT Press, 2001.
• Siegel J.K., Shim J.K., Hartman S.W., Przewodnik po finansach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
• Smit H.T.J., Trigeorgis L. Growth Options, Competition and Strategy. An Answer to the Market Valuation Puzzle? w: L. Trigeorgis (ed.), Real Options and Business Strategy Applications to Decision Making, Risk Books, London 1999.
• Smith J.E., McCardle K.F., Valuing Oil Properties: Integrating Option Pricing and Decision Analysis Approaches, Operations Research vol. 46, 1998, no. 2.
• Smith J.E., Nau R.F., Valuing Risky Projects: Option Pricing Theory and Decision Analysis, Management Science vol. 41, 1995, no. 5.
• Smithson C.W., Smith C.W. Jr., Wilford D.S., Zarządzanie ryzykiem finansowym, Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2000.
• Such J., Szcześniak M., Filozofia nauki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002.
• Szczerbetka Z., Instrumenty pochodne "niewidzialne gołym okiem", Rynek Terminowy 2001, nr 14 (4) .
• Świderek T., Na UMTS jest za wcześnie. Zwolnienia skończą się w 2003 r., Rzeczpospolita 2003, nr 49.
• Triantis A., Borison A., Real Options: State of Practice, Journal of Applied Corporate Finance vol. 14, 2001, no. 2.
• Trigeorgis L., Real Options: Managerial Flexibility and Strategy in Resource Allocation, MIT Press, Cambridge, Mass., 1996.
• Varian H.R., The Arbitrage Principle in Financial Economics, Economic Perspectives vol. 1,1987, no. 2.
• Warner J., Bankruptcy, Absolute Priority and the Pricing of Risky Debt Claims, Journal of Financial Economics, May 1977.
• Weeds H., Real Options and Game Theory: When should Real Options Valuation be applied! www.realoptions.org, referat na szóstą międzynarodową konferencję: "Real Options: Theory Meets Practice", Paphos, Cypr 2002.
• Weron A., Weron R., Inżynieria finansowa. Wycena instrumentów pochodnych. Symulacje komputerowe. Statystyka rynku, WNT, Warszawa 1998.
• Whyte G., Escalating Commitment to a Course of Action: A Reinterpretation, Academy of Management Review vol. 11, 1986, no. 2.
• Wiśniewski T., Wykorzystanie opcji rzeczywistych w ocenie efektywności inwestycji, w: D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami klasyczne zasady - nowoczesne narzędzia, t. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2002.
• Wiśniewski T., Ocena efektywności inwestycji z opcją opóźnienia realizacji, w: K. Jajuga, W. Ronka-Chmielowiec (red.), Inwestycje finansowe i ubezpieczenia - tendencje światowe a rynek polski, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Lanego, Wrocław 2003.
• Wiśniewski T., Warunki stosowania średnioważonego kosztu kapitału w ocenie efektywności inwestycji, w: D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami mierzenie wyników i wycena przedsiębiorstw, t. l, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2003.
• Wiśniewski T., Wycena projektu inwestycyjnego z wzajemnie wykluczającymi się opcjami prostymi w: D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami. Finansowanie przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, t, 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004.
• Wiśniewski T., Zarzecki D., Byrka-Kita K., Kisielewska M., Investment Appraisal Practice in Poland, w: D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami. Finansowanie przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, t. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004.
• Yao H., Pretorius F., Empirical Testing of Real Options in the Hong Kong Residential Real Estates Market, www.realoptions.org, referat na ósmą międzynarodową konferencję: "Real Options: Theory Meets Practice", Montreal 2004.
• Zardkoohi A., Do Real Options Lead to Escalation of Commitment, Academy of Management Science vol. 29, 2004, no. 1.
• Zarzecki D., Metody wyceny przedsiębiorstw, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1999.
• Zeigler B.R, Teoria modelowania i symulacji, PWN, Warszawa 1984.
• Ziarkowski R., Opcje rzeczowe oraz ich zastosowanie w formułowaniu i ocenie projektów inwestycyjnych, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. K. Adamieckiego, Katowice 2004.
• Zielonka P., Czym są finanse behawioralne, czyli krótkie wprowadzenie do psychologii rynków finansowych, Materiały i Studia NBP 2003, nr 158.