Od Października '56 do Grudnia '70 : ewolucja stosunków społeczno-politycznych na Wybrzeżu (1956-1970)

• Autorzy: Kazimierz Kozłowski

Warianty tytułu

Since the October '56 up to the December '70 : the Evolution of the Social-Political Relations on the Polish Coast (1956-1970)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Praca dotyczy wybranych aspektów życia politycznego lat 1956-1970 w województwach: gdańskim, koszalińskim i szczecińskim. Omówiono wydarzenia październikowe 1956 r. wraz z ich genezą i skutkami (do stabilizacji 1958 r.): narastanie kryzysu, formowanie się nowych władz politycznych, nastroje społeczne, wybory do Sejmu w 1957 r. Poruszono kwestie politycznego zaangażowania Kaszubów i mniejszości narodowych. Zanalizowano stosunki pastwo-Kościół, ze szczególnym uwzględnieniem obchodów milenijnych. Omówiono genezę i przebieg wydarzeń marcowych 1968 r., a także aktywność polityczną i socjalną robotników Wybrzeża w latach 1956-1970.

EN

The paper is devoted to the political changes in the regions of Pomerania and West Pomerania such as Gdańsk, Koszalin and Szczecin in 1956-1970. The author has discussed the political events that took place in Pomerania in October 1956 together with their origin and results (to stabilization in 1958) such as increasing crisis, formation of the new political parties, social situation and Sejm elections in 1957. The author emphasizes the issue of a political involvement of Kaszuby inhabitants and other minor ethnic groups. The paper presents relations between the authorities and the Church with a special attention paid to the celebration of state and church millennium (referred to as the Big Novena). The author has also discussed the origin and course of the March 1968 together with political and social activity of the Coast workers in 1956-1970. (AŁ)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Historia polityczna; Konflikty polityczne; Kościół katolicki; Krytyka polityki; Sytuacja społeczno-polityczna; Kryzys społeczno-gospodarczy; Ustrój społeczno-polityczny; Mniejszości narodowe

EN

History; Political history; Political conflicts; Roman Catholic Church; Criticism of policy; Social and political conditions; Socio-economic crisis; Socio-political system; Ethnic minority

• Czasopismo: Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński
• Rocznik: 2002
• Numer: nr 439
• Strony: 495

Twórcy

autor

Kazimierz Kozłowski

Bibliografia

• Adamowska M., Atak na konsulat. Siadem szczecińskich historii niezwykłych. Z Archiwum Sz., "Gazeta Wyborcza" Szczecin, 20 IX 2002 r.
• Bogdanowicz S., Miasto najwierniejsze. Prymas Tysiąclecia w Gdańsku, Warszawa 1997.
• Borzyszkowski J., Kaszubi i Pomorze w XIX i XX wieku, w: Pomorze - mała ojczyzna Kaszubów (historia i współczesność). Kaschibisch-Pommersche Heimat (Geschichte und Gegenwart), red. J. Borzyszkowski i D. Albrecht, Gdańsk-Lubeka 2000.
• Buhler P., Polska droga do wolności 1939-1995, Warszawa 1999.
• Cieślak E., Biernat Cz., Dzieje Gdańska, Gdańsk 1994.
• Czerwiński M., Wydarzenia Marca 1968 roku w Szczecinie, w: Lata 1957-1970 na Pomorzu Zachodnim. Oczekiwania i rzeczywistość, red. H. Komarnicki, K. Kozłowski, Szczecin 1999.
• Czubiński A., Dzieje najnowsze Polski 1944-1989, Poznań 1992.
• Czubiński A., Olszewski W., Historia powszechna 1939-1997, Poznań 1998.
• Czubiński A., Polska i Polacy po II wojnie światowej 1945-1989, Poznań 1998.
• Daniszewski W., Refleksje nieuporządkowane. Polski Październik w Szczecinie, w: Wydarzenia polityczne 1956 r. na Pomorzu Zachodnim, red. K. Kozłowski, Szczecin 1997.
• Danowska B., Grudzień 1970 roku na wybrzeżu gdańskim, Gdańsk 2000.
• Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL 1944-1990, Warszawa 1997.
• Drozd R., Polityka władz wobec ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944-1989, Warszawa 2001.
• Dudek A., Marszałkowski T., Walki uliczne w PRL 1956-1989, Kraków 1999.
• Dudek A., Państwo i Kościół w Polsce 1945-1970, Kraków 1995.
• Dudek A., Pytel G., Bolesław Piasecki, próba biografii politycznej, Londyn 1990.
• Dzieje Szczecina, t. IV: 1945-1990, red. T. Białecki i Z. Silski, Szczecin 1998.
• Dziubyna S., l stwierdi diło ruk naszich Spogodi, Warszawa 1995.
• Eisler J., Grudzień 1970. Geneza-przebieg-konsekwencje, Warszawa 2000.
• Eisler J., List 34, Warszawa 1993.
• Eisler J., Marzec 1968. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 1991.
• Eisler J., Rola emigracji żydowskiej z powojennej Polski, "Biuletyn" IPN nr 3 z marca 2002 r.
• Eisler J., Władysław Gomułka wobec Praskiej Wiosny, "Wiadomości Historyczne" nr 5, 1998.
• Encyklopedyści kłamią o Gdańsku, "Głos Szczeciński" z 9 IV 1968 r.
• Fik M., Marcowa kultura. Wokół Dziadów. Literaci i władza. Kampania marcowa. Warszawa 1995.
• Friszke A., Opozycja polityczna w PRL 1945-1980, Londyn 1994.
• Głowacki A., Kryzys polityczny 1970 r. w świetle wydarzeń na Wybrzeżu Szczecińskim, Szczecin 1998.
• Hemmerling Z., Nadolski M., Opozycja wobec rządów komunistycznych w Polsce 1956-1976. Wybór dokumentów. Warszawa 1991.
• Jankowiak S., Wyjazdy ludności niemieckiej z Pomorza, Warmii i Mazur, w: Pomorze -trudna ojczyzna?.
• Jarosz D., Chłopi a Gromadzkie Rady Narodowe, w: Wieś polska wobec wydarzeń 1956 r., red. G. Mielnik, Kielce 1998.
• Jastrun T., Mysz, która ryknęła, "Nowa Res Publica" 1993 (cz. I nr 3, cz. II nr 4).
• Jezierski A., Leszczyńska C., Dzieje gospodarcze Polski w zarysie do 1989 r., Warszawa 1994.
• Kallas M., Historia ustroju Polski X-XX wiek. Warszawa 2001.
• Kampania wyborcza i wybory do Sejmu 20 stycznia 1957 r., wybór, wstęp i oprac. P. Machcewicz, Warszawa 2000.
• Kloc K., Historia samorządu robotniczego w PRL 1944-1989, Warszawa 1992.
• Konopka H., Religia w szkołach Polski Ludowej. Sprawa nauczania religii w polityce państwa (1944-1961), Białystok 1997.
• Kozłowski K., Aktywność polityczna Lechosława Goździka 1956-1957. Dlaczego lider robotników musiał odejść z FSO?, "Studia Polityczne" nr 12, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2001.
• Kozłowski K., Materiały archiwalne do "wydarzeń gryfickich" z 1951 r., Szczecin 1992.
• Kozłowski K., Między racją stanu a stalinizmem. Pierwsze dziesięć lat władzy politycznej na Pomorzu Zachodnim 1945-1955, Warszawa-Szczecin 2000.
• Kozłowski K., Obchody milenium w Polsce zachodniej i północnej, w: Stefan kardynał Wyszyński wobec ziem zachodnich i północnych oraz stosunków polsko-niemieckich. W 100-lecie urodzin Prymasa Tysiąclecia, Warszawa-Poznań-Zielona Góra 2001.
• Kozłowski K., Stosunki PZPR-ZSL w województwie szczecińskim w latach 1956-1957, "Przegląd Zachodniopomorski" 2001, z. 3.
• Koźniewski K., Historia co tydzień. Szkice o tygodnikach społeczno-kulturalnych 1950-1990, Warszawa 1999.
• Kula M., Ku jakiej syntezie polskiego Października?, w: Polska 1944/45-1989. Październik '56. Próba nowego spojrzenia. Materiały z sesji naukowej (Warszawa, 21-22 X 1996), "Studia i Materiały" 3/1997.
• Kwilecki A., Liczebność i rozmieszczenie grup mniejszości narodowych na ziemiach zachodnich, "Przegląd Zachodni" 1964, nr 4.
• Lewandowski A.R., Umbruch und Kontinuität. Der Strukturwandel der Wirtschaft Mittel- und Ostpommerns 1918-1975, Hamburg 1997.
• Machcewicz P., Polski rok 1956, Warszawa 1993.
• Madajczyk P., Na drodze do pojednania. Wokół orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r., Warszawa 1994.
• Madajczyk P., Niemcy, Polacy 1944-1989, Warszawa 2001.
• Matelski D., Kościół katolicki wobec ziem zachodnich i północnych, w: Pomorze - trudna ojczyzna? Kształtowanie się nowej tożsamości 1945-1995, red. A. Sakson, Poznań 1996.
• Miasto najwierniejsze. Prymas Tysiąclecia do mieszkańców Gdańska, Warszawa 1997.
• Michnik A., Tischner J., Żakowski J., Między panem a plebanem, Kraków 1995.
• Mieczkowska M., Mieczkowski J., Szkice do bibliografii badań nad mniejszościami narodowymi na Pomorzu po 1945 r., w: Etniczne odsłony pogranicza. Kwestie etniczne a pogranicze polsko-niemieckie, red. W.S. Burger, Szczecin 2001.
• Mieczkowski J., Mniejszości narodowe w województwie szczecińskim wobec przemian 1956 r., w: Wydarzenia polityczne 1956 roku na Pomorzu Zachodnim, red. K. Kozłowski, Szczecin 1997.
• Mieczkowski J., Żydzi, Niemcy, Ukraińcy na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1956. Liczba, położenie i działalność polityczna, Szczecin 1994.
• Między asymilacją a emigracją. Szkice o szczecińskich Żydach w latach 1945-1997, Szczecin 1998.
• Nowak J. [Z. Jeziorański], Polska z oddali. Wojna w eterze - wspomnienia, Londyn 1988.
• Obracht-Prondzyński C., Kaszubi między dyskryminacją a regionalną podmiotowością, Gdańsk 2002.
• Obracht-Prondzyński C., Między dyskryminacją a regionalną podmiotowością, Gdańsk 2002.
• Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej o wynikach wyborów do Sejmu PRL, "Głos Szczeciński" nr 20 z 24 I 1957 r. i nr 21 z 25 I 1957 r.
• Osękowski Cz., Społeczeństwo ziem zachodnich i północnych 1946-1956. Procesy integracji i dezintegracji, Zielona Góra 1994.
• Pachlowski J., Pierwsze kroki na polskiej drodze do socjalizmu, "Ziemia i Morze" nr 24 z 27X 1956 r.
• Paczkowski A., Pół wieku dziejów Polski 1939-1989, Warszawa 2000.
• Paziewski M., Rewolta uliczna 17-18 grudnia '70 w Szczecinie, w: Grudzień 1970 genezą Sierpnia 1980, red. K. Kozłowski, Szczecin 2000.
• Piskorz-Nałęcki J.W., Młoda stocznia, w: Stocznia Szczecińska. 50 [lat], Szczecin 1998
• Politechnika Szczecińska w latach 1946-1971, red. S. Prowans, Szczecin 1974.
• Pomeranica ethnica. Mniejszości narodowe i etniczne na Pomorzu Zachodnim, red. M. Giedrojć i J. Mieczkowski, Szczecin 1998.
• Pomorskie pro memoria, oprac. ks. G. Wejman i ks. A. Rasmus, Szczecin 2002.
• Raina P., Kardynał Wyszyński. Konflikty roku milenijnego 1966, Warszawa 1998.
• Raina P., Kościół-Państwo w świetle akt Wydziału ds. Wyznań 1967-1968. Próby kontroli Kościoła. Wydarzenia marcowe. Interwencja sierpniowa w Czechosłowacji, Warszawa 1994.
• Raina P., Stefan kardynał Wyszyński Prymas Polski, Londyn 1986.
• Rakowski M.F., Dzienniki polityczne 1967-1968, Warszawa 1999.
• Rogowski W., Skandalu edytorskiego ciąg dalszy. W Encyklopedii nie ma Siekierek, "Głos Szczeciński" z 2 IV 1968 r.
• Roman J., Rok 1956 w moim życiu, w: Wydarzenia polityczne 1956 roku na Pomorzu Zachodnim, red. K. Kozlowski, Szczecin 1997.
• Romanow Z., Polityka władz polskich wobec ludności rodzimej ziem zachodnich i północnych w latach 1945-1960, Słupsk 1999 r.
• Roszkowski, Historia Polski 1914-2000, Warszawa 2001.
• Rozpędowski H., Był Chamsin, Londyn 1994.
• Rybicki H., Nazywano ich Stowińcami, Słupsk 1995.
• Sakson A., Ideologia wielokulturowości w konfrontacji z problematyką polityczną na ziemiach zachodnich i północnych, "Sprawy Narodowościowe" 1999, nr 14-15.
• Sakson A., Procesy integracji i dezintegracji społecznej na ziemiach zachodnich i północnych Polski po 1945 r., w: Pomorze - trudna ojczyzna?, red. A. Sakson, Poznań 1996.
• Silski Z., Zatrudnienie, w: Dzieje Szczecina, t. IV: 1945-1990, red. T. Białecki.
• Z. Silski, Skoczyłas M., Przygotowanie, przebieg i wyniki wyborów parlamentarnych z 20 stycznia 1957 r., "Rocznik Gdański" 1998, z. 1, s. 65.
• Smoleński S., Przedpelski M., Struktura społeczno-gospodarcza ziem zachodnich w latach 1933-1960, Poznań 1964.
• Sobociński A., Przeobrażenia strukturalne wśród robotników przemysłu okrętowego w latach 1945-1970 ze szczególnym uwzględnieniem woj. gdańskiego, w: Przemiany społeczne w regionie gdańskim w powojennym 30-leciu. Referaty i materiały z sesji naukowej, red. K. Podoski, Gdańsk 1977.
• Steinlauf M.C., Pomiąć nieprzyswojona. Polska pamięć zagłady, Warszawa 2001.
• Stępka S., Chłopi wobec systemu komunistycznego w Polsce (1956-1970), w: Dzieje i przyszłość polskiego ruchu ludowego, t. II: Polska Ludowa (l944/45-J989), Warszawa 2002.
• Tazbir J., Polska na zakrętach dziejów, Warszawa 1997.
• Tożsamość kulturowa. Szkice o mniejszościach narodowych na Pomorzu Gdańskim, red. A. Chodubski i A.K. Waśkiewicz, Gdańsk 2001.
• Tysiąclecie Chrztu Polski, referat wygłoszony na sesji "Polonia Semper Fidelis" w 1996 r., Szczecin 1998.
• Uroczystości milenijne 1966 roku. Sprawozdania urzędów spraw wewnętrznych, Warszawa 1996.
• W starej i nowej ojczyźnie. Mniejszości narodowe w Gdańsku po II wojnie światowej, red. I. Hałagida, Gdańsk 1997.
• Wapiński R., 1918-1945-1989. Przełom czy logika ciągłości przemian dziejowych, XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich we Wrocławiu (15-18IX1999 r.). Przełomy w historii, Wrocław 1999.
• Werblan A., Październik '56. Między legendą a rzeczywistością, w: "Dziś. Przegląd Społeczny", red. M.F. Rakowski, nr 2/2002.
• Wójcicki K., Rozmowy z księdzem Hilarym Jastakiem, Gdynia 2002.
• Wrzesiński W., Wstęp, w: Materiały z seminarium naukowego (Mierki k. Olsztyna, wrzesień 1996 r.), red. W. Wrzesiński, Październik 1956 na ziemiach zachodnich i północnych, Wrocław 1997.
• Wyszyński S. kard., Zapiski milenijne. Wybór z dziennika "Pro memoria " z lat 1965-1967, Warszawa 1996.
• Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001.