Społeczne i organizacyjne problemy przejęć i fuzji przedsiębiorstw

• Autorzy: Czesław Zając

Warianty tytułu

Social and Organizational Problems of Acquisitions and Mergers of Enterprises

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zaprezentowano wyniki studiów literaturowych oraz samodzielnie przeprowadzonych badań empirycznych poświęconych społecznym i organizacyjnym problemom występującym w procesach przejęć i fuzji przedsiębiorstw, sposobom rozwiązywania tych problemów oraz społecznym skutkom zmian wywoływanych przez te procesy. Zaprezentowano wielowymiarowość i złożoność procesów przejęć i fuzji, w tym rolę zarządzania zasobami ludzkimi i transformacji kultury organizacyjnej w praktyce przejmowania lub łączenia się przedsiębiorstw, z uwzględnieniem przejęć o charakterze międzynarodowym. Przedstawiono także dziesięć studiów przypadków przedsiębiorstw, w których nastąpiły zmiany właścicielskie. Autor zaproponował również własne typologie społecznych problemów przejęć i fuzji, model rozwiązywania tych problemów, model procedury przygotowania przejęcia lub fuzji w wymiarze funkcjonalnym i podmiotowym oraz wskazał kierunki doskonalenia zarządzania procesami przejęć i fuzji w obszarze społecznym, organizacyjnym i kulturowym.

EN

Mergers and acquisitions (M&A) can be regarded as an important economic phenomenon, which has strong influence on the functioning of many companies in Poland and other countries. They are one of the basic forms of integration, which help to build up strategic advantage for acquiring or mergering companies. M&A processes cause also many social, organizational and cultural problems. is a result of the empirical research and study of publications done by the author. In this work were asked research questions concerning relations between a content, a character and effects of social, organizational and cultural problems accompanying M&A processes and methods of their solving. Question 1: How M&A processes influence on attitudes and behaviour of managers and employees in different phases of these processes? Question 2: Which social and organizational problems, in terms of their content, character and effects, can be caused by M&A? Question 3: In what way company has to be prepared to face M&A and how social and organizational problems mentioned above have to be solved? Results of the empirical research provided the possibility to describe differences in approach to HRM and organizational culture of a new company owners. They also enable to analyze the essence, the character and methods of solving of social, organizational and cultural problemas appearing in M&A processes. These results compose the basis for answering the research questions presented above and they led to six general conclusions. First of them indicates the growing role of psychological, social, organizational, methodological and cultural problems for the effectiveness of M&A. It also idicates the high importancy of HRM instruments for the integration of people and tasks in M&A processes. The second conclusion concerns the differential approaches to these problems represented by the changing company owners. The third conclusion underlines the character of merger or acquisition, strategic orientation of the new company owners and their professional experiences got in earlier M&A as a main reasons of such differential approaches. The fourth conclusion shows a wide standardization of instruments and operational systems in the field of HRM introduced after merger or acquisition. However the results of the empirical research indicate that the implementation of these instruments and systems started too late from the point of view of effective supporting the integration in the whole process of merger or acquisition. The last two conclusions from this work can be located on organizational, structural, procedural and methodological levels of M&A. They indicate the low level of methodological rationality of M&A management processes in the group of researched companies. In this book the author presented two his own models: the model of solving social problems taking place in M&A processes and the model of the M&A preparation in functional and subjective dimensions. He also presents the directions of M&A management development in social, organizational and cultural areas. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zarządzanie przedsiębiorstwem; Zarządzanie w procesie zmian; Zarządzanie zmianami; Zmiany organizacyjne; Fuzje i przejęcia; Zarządzanie zasobami ludzkimi; Społeczne problemy zarządzania; Kultura organizacji; Przegląd literatury

EN

Enterprise management; Management under change process; Change management; Organisational change; Mergers and acquisitions; Human Resources Management (HRM); Social problems of management; Corporate culture; Literature review

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Seria : Monografie i Opracowania (nr 100)
• Rocznik: 2005
• Numer: nr 1063
• Strony: 204

Twórcy

autor

Czesław Zając

Bibliografia

• Ackerman L., Jick T.D., Managing Change. Cases and Concepts, Irvin, Boston 1993.
• Alberciak P., Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw. Implikacje teoretyczne. Wydawnictwo UL, Łódź 2002.
• Aniszewska G., Proces integracji w fuzjach i przejęciach. Rola kultury organizacyjnej. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 951, Wrocław 2002.
• Ansoff H.I., Zarządzanie strategiczne, PWE, Warszawa 1985.
• Aronson E., Człowiek jako istota społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M., Psychologia spoleczna. Serce i umysł. Zysk i Spółka, Warszawa 1997.
• Beer M., Nohria N., Cracking the Code of Change, "Harvard Business Review" 2000 nr 3 (V-V1).
• Beer M., Nohria N., Kombinacja twardej i łagodnej filozofii zmian, "Zarządzanie na Świecie" 2000 nr 7.
• Berger P.G., Ofeh E., Diversifications's Effect on Firm Value, "Journal of Economics" 1995 nr 6.
• Berridge J., Cooper C.L., Highley-Marchington C., Emploee Assistance and Workplace Counselling, John Wiley&Sons, Chichester 1997.
• Bielski M., Organizacja: istota, struktury, procesy. Wydawnictwo UL, Łódź 1992.
• Bieniok H., Rokita J., Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa 1984.
• Birkinshaw J., You Take the Low Road and I'll Take the High Road: Different Strategies for Successfull. Integration of Mergers and Acquisitions. Materiały na konferencję EIBA, Stuttgart 1997.
• Bogdanienko J., Zarys koncepcji, metod i problemów zarządzania, Dom Organizatora, Toruń 2002.
• Borucki Z., Stres organizacyjny. Mechanizm - następstwa - modyfikatory, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1988.
• Bramson R.N., HR's Role in Mergers and Acquisitions, "Training and Development" 2000 (październik).
• Bratnicki M., Kompetencje przedsiębiorstwa. Od określenia kompetencji do zbudowania strategii, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 2000.
• Bratnicki M., Kultura organizacyjna w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo PAN, Wrocław 1988.
• Bratnicki M., Przełamywanie oporów. Jak kształtować przebieg zmian organizacyjnych, "Personel" 1996 nr 4.
• Bratnicki M., Zarządzanie zmianami organizacyjnymi w przedsiębiorstwie. Skrypty Uczelniane AE w Katowicach, Katowice 1997.
• Brilman J., Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2002.
• Brunstein L, Human Resource Management in Western Europe, Walter de Gruyter, Berlin, New York 1995.
• Buchelt-Nawara B., Strategiczne aspekty zarządzania personelem podczas fuzji i przejęć, [w:] Zarządzanie zasobami ludzkimi w procesach fuzji i przejęć, red. A. Pocztowski, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004.
• Burke R., Cooper C.L., Organizations in Crisis: Downsizing, Restructuring and Privatizations, Blackwell, Oxford 2000.
• Burnes B., Managing Change. A Strategic Approach to Organizational Development and Reneval, Pitman Publishing, London 1992.
• Carr O.K., Hard K.J., Trabant W.J., /Narządzanie procesem zmian, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• Cartwright S., Cooper C.L., HR Know-how in Mergers and Acquisitions, Chartered Institute of Personnel and Development, London 2000.
• Cartwright S., Cooper C.L., Kiedy firmy łączą się lub są przejmowane. Strategie, konflikty, rozwiązania. Petit, Warszawa 2001.
• Cartwright S., Cooper C.L., Managing Mergers, Acquisitions and Strategic Alliances. Integrating People and Cultures, Butterworth-Heineman, Oxford 1996.
• Cartwright S., Cooper C.L., Jordan J., Managerial Preferences in International Merger and Acquisition Partner, [w:] W.D. Hussey (red.). The Strategic Decision Challenge, John Wiley&Sons, Chichester 1998.
• Cartwright S., Hudson S.L., Coping with Mergers and Acquisitionas, [w:] R. Burke, C.L. Cooper (red.), Organizations in Crisis: Downsizing, Restructuring and Privatization, Blackwell, Oxford 2000.
• Caves R.E., Multinational Enterprise and Economic Analysis, Cambridge University Press 1982.
• Cenin M., Stres menedżerski, [w:] S. Witkowski (red.), Psychologia sukcesu, PWN, Warszawa 1994.
• Child J., Faulkner D., Pitkethly R., The Management of International Acquisitions, Oxford University
• Press, New York 2001. Christensen C.M., Overdorf M., Meeting the Challenge of Disruptive Change, "Harvard Business Review" 2000.
• Clarke L., Zarządzanie zmianą, Wydawnictwo Gebethner&Spółka, Warszawa 1997.
• Cooper C.L., Palmer S., Pokonać stres. Wydawnictwo Petit, Warszawa 2000.
• Copeland T., Weston F., Financial Theory and Corporate Policy, McGraw-Hill, New York 1992.
• Cornall C, Managing Change in Organizations, Prentice Hall, Hempstead 1990.
• Costello L., Styles of Change Management (1998), http://www.changemanagement.com.
• Czermiński A. i in., Zarządzanie organizacjami, Dom Organizatora, Toruń 2001.
• Czerska M., Zmiana kulturowa w organizacji. Wyzwanie dla współczesnego menedżera, Difin, Warszawa 2003.
• Cameron K.S., Quinn R., Diagnosing and Changing Organizational Culture Based on the Competing Values Framework, Addison-Wesley 1999.
• Damodaran A., Valuing Acquisitions, www.stern.nyn.edu ("adamodar").
• De Bono E., Serious Creativity, Harper-Collins, London 1992.
• Drucker P.P., The Five Rules for Successful Acquisitions, "Wall Street Journal" 1981 October 15.
• D'SouzaD., Multiculturalism, "Policy Review", Spring 1991.
• Dyer W.G. Jr., The Cycle of Cultural Evolution in Organization, [w:] R.H. Killman, Gaining Control of the Corporate Culture, Jossey Bass Publication, San Francisco 1985.
• Eccles T., Succeeding with Change. Implementing Action - Driver Strategies, McGraw-Hill, London 1994.
• Faulkner D., Bowman C., Strategie konkurencji. Wydawnictwo Gebethner&Spótka, Warszawa 1997.
• Fopp L., Warunki i sposoby wprowadzania zmian, "Zarządzanie na Świecie" 1998 nr 11.
• Frąckowiak W. (red.), Fuzje i przejada przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 1998.
• Friedman L., Gyr H., The Dynamie Enterprise. Tools for Turning Chaos into Strategy and Strategy into Action, Jossey-Bass Publishers, San Francisco 1998.
• Gableta M., Człowiek i praca w zmieniającym się, przedsiębiorstwie. Wydawnictwo AE, Wrocław 2003.
• Gableta M., Karmalla E., Zwolnienia pracowników przy wykorzystaniu outplacement - praktyka polskich przedsiębiorstw, [w:] Produktywność - konkurencyjność - integracja, red. J. Jagas, Uniwersytet Opolski, Opole 1999.
• Gaughan P.A., Mergers, Acquisitions, and Corporate Restructurings, John Wiley&Sons, Inc., New York 1999.
• Gesteland G., Różnice kulturowe a zachowania w biznesie, PWN, Warszawa 2000.
• Greiner L.E., Evolution and Revolution as Organizations Crow, "Harvard Business Review" 1972 (July-August).
• Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Grudzewski W.M., Hejduk I.K. (red.), Przedsiębiorstwo przyszłości, Difin, Warszawa 2000.
• Grupa Lizbońska: Granice konkurencji, Poltext, Warszawa 1996.
• Guth W.P., Mc Millan I.C.. Strategy Implementation versus Middle Management Self Interest, "Strategic Management Journal" 1986 nr 7.
• Hall C.S., Lindzey G.: Teorie osobowości, PWN, Warszawa 1990.
• Hamel G., Prahalad C.K., Przewaga konkurencyjna jutra, Business Press, Warszawa 1999.
• Hamel G., Prahalad C.K., The Core Competences of the Corporation, "Harvard Business Review" nr 3, 1990.
• Hampden-Turner Ch., Trompenaars F., Siedem kultur kapitalizmu. Znaczenie różnic kulturowych w działalności gospodarczej. Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1998.
• Haspelslagh P.H., Jemison D.B., Managing Acquisitions. Creating Value through Corporate Renewal, The Free Press, New York 1991.
• Haus B., Przyczyny oporów przeciw różnym rodzajom zmian w j.s.s.p., Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 842, Wrocław 1999.
• Helin A., Zorde K., Fuzje i przejada przedsiębiorstw, FRR, Warszawa 1998.
• Hofstede G., Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, PWE, Warszawa 2000.
• Hooke J.C., Fuzje i przejęcia. Jak skutecznie przeprowadzać transakcje, Wydawnictwo Liber, Warszawa 2001.
• Jackson S.E., Schuler R.S., Managing Human Resources through Strategic Partnership. Wyd. 8, Thompson Learning, Mason (Ohio) 2003.
• Jagas J. (red.), Produktywność - konkurencyjność - integracja. Uniwersytet Opolski, Opole 1999.
• Jagoda H., Przyczyny niepowodzeń restrukturyzacji przedsiębiorstw, "Przegląd Organizacji" 1992 nr 7-8.
• Jankowski W., Fuzje i przejęcia, "Global Business" 2000 nr 1(70).
• Jenkinson T., Mayer C., Takeover Defence Strategies, Oxford Economic Research Associates, Oxford 1991.
• Kline P., Saunders B., Ten Steps to a Learning Organizations, Pfeiffer Company, San Francisco 1994.
• Kodeks spółek handlowych, DzU 2000 nr 94, poz. 1037.
• Koenig J., Middle Managers Stewards of Change, "The News-Times. Business News" 1997 November 6.
• Kotter J.P., Leading Change, Harvard Business School Press, Boston (Massachusetts) 1996.
• Kotter J.P., Transformacja przedsiębiorstwa, "Zarządzanie na Świecie" 1996 nr 8.
• Krug J.A., Night D., Executive Perception in Foreign and Domestic Acquisitions. An Analysis of Foreign Ownership and its Effects on Executive Fates, "Journal of World Business" 2001 vol. 36 nr 1.
• Krzyżanowski L.J., O podstawach kierowania organizacjami inaczej: paradygmaty, filozofia, dylematy, PWN, Warszawa 1999.
• Krzyżanowski L.J., Podstawy nauki zarządzania, PWN, Warszawa 1985.
• Kultura 3M, serwis internetowy http://www.3m.pl/il ak.39.html.
• Kupczyk A., Korolewska-Mróz H., Czerwonka M., Radykalne zmiany w firmie. Od reengineeringu do organizacji uczącej się. Wydawnictwo Prawno-Ekonomiczne Infor, Warszawa 1998.
• Kwiecień K., Monitorowana redukcja zatrudnienia (outplacement) - nowy instrument zarządzania zasobami ludzkimi, [w:] Strategiczne zarządzanie zasobami ludzkimi. Polska Fundacja Promocji Kadr - Zarząd, Warszawa 2000.
• Lang L., Stulz R., Tobins'Q Corporate Diversification and Firm Performance, "Journal of Political Economy" 1994 nr 102.
• Legge K., Human Resource Management, red. J. Storey, Routledge, London 1989.
• Lewin K., Field Theory in Social Science, Harper and Row, New York 1951.
• Lichtarski J., O strategiach zarządzania zmianami, "Przegląd Organizacji" 2003 nr 9.
• Lichtarski J., Przemiany w przedmiocie i metodach doskonalenia organizacji i zarządzania w przedsiębiorstwach. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 851, Wrocław 2000.
• Listwan T. (red.). Zarządzanie kadrami. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2002.
• Lynch R., Corporate Strategy (second edition), Prentice Hall, London 2000.
• Machaczka J., Zarządzanie rozwojem organizacji. Czynniki, modele, strategia, diagnoza. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 1998.
• Majchrzak J., Zarządzanie zmianami w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo AE, Poznań 2002.
• Makin D., Cooper C.L., Cox Ch., Organizacje a kontrakt psychologiczny. Zarządzanie ludźmi w pracy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Makowski K., Ilościowe determinanty polityki personalnej, [w:] M. Juchnowicz (red.), Strategia personalna firmy, Difin, Warszawa 2000.
• Marks M.L., From Turmoil to Triumph. New Life After Mergers, Acquisitions, and Downsizing, Lexington Books, An Inprint of Mac Millan, Inc., New York 1994.
• Martyniak Z., Metody organizacji i zarządzania, Wydawnictwo AE, Kraków 1999.
• Martyniak Z., O postmodernizmie w teorii organizacji, "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 2000 nr 5.
• Marx E., Przełamywanie szoku kulturowego. Czego potrzebujesz, aby odnieść sukces w międzynarodowym biznesie, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 2000.
• Masłyk-Musial E., Organizacje w ruchu, "Przegląd Organizacji" 1994 nr 7.
• Masłyk-Musiał E., Zarządzanie zmianami w firmie, CIM, Warszawa 1996.
• Masłyk-Musial E., Zmiana i niepewność w procesach organizacyjnych, PWN, Warszawa 1985.
• Mc Kenna E., Beech N., Zarządzanie zasobami ludzkimi, Gebethner&Spółka, Warszawa 1997.
• Mikel H., Schroeder R., Six Sigma. Wykorzystanie programu jakości do poprawy wyników finansowych. Oficyna Ekonomiczna, Oddział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych, Kraków 2001.
• Mintzberg H., The Nature of Managerial Work, Prentice Hall, Englewood Cliffs (New Jersey) 1973.
• Miroński J., Władza i polityka w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2000.
• Morgan G., Obrazy organizacji, PWN, Warszawa 1997.
• Moszkowicz M., Ewolucyjność i wirtualność w zarządzaniu strategicznym. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 784, Wrocław 1998.
• Mrzygłód J., Jednostkowy i organizacyjny opór wobec zmian w procesach restrukturyzacyjnych, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 879, Wrocław 2000.
• Nalepka A., Zarys problematyki restrukturyzacji przedsiębiorstw, Antykwa, Kraków 1998.
• Nestorowicz P., Organizacje na krawędzi chaosu; konkurowanie w warunkach ciągłej zmiany i niepewności. Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2001.
• Nizard G., Metamorfozy przedsiębiorstwa. Zarządzanie w zmiennym otoczeniu organizacji. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
• Nogalski B., Sterowanie zmianą organizacyjną w instytucji, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1986.
• Nogalski B., Rybicki J., Józefowicz J., Radykalne zmiany a ciągłość tradycji organizacyjnej, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 851, Wrocław 2000.
• Olie R., Culture and Integration Problems in International Mergers and Acquisitions, "European Management Journal" 1990 nr 8 (2).
• Payne A., Approaching Acquisitions Strategically, "Journal of General Management" 1987 nr 2.
• Pedler M., Burgoyne J., Boydell T., The Learning Company. Strategy for Sustainable Development, McGraw-Hill, New York 1996.
• Penc J., Przedsiębiorstwo w burzliwym otoczeniu. Procesy adaptacji i współpracy. Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego, Bydgoszcz 2000.
• Perechuda K., Zarządzanie przedsiębiorstwem przyszłości. Koncepcje, modele, metody. Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 2000.
• Perkins S.J., Internationalization - the People Dimension, Kogan Page, London 1997.
• Peters T.J., Waterman R.H., Jr., Poszukiwanie doskonałości w biznesie, Medium, Warszawa 2000.
• Plante P.S., Neumann R.P., Cavanough R.R., Six Sigma. Sposób poprawy wyników nie tylko dla firm takich jak G E czy Motorola, Wydawnictwo Liber, Warszawa 2003.
• Pocztowski A., Fuzje i przejęcia w gospodarce, [w:] Zarządzanie zasobami ludzkimi w procesach fuzji i przejęć, red. A. Pocztowski, Oficyna Ekonomiczna, Kraów 2004.
• Pocztowski A., Zarządzanie zasobami ludzkimi. Strategie, procesy, metody, PWE, Warszawa 2003.
• Pocztowski A., Miś M., Analiza zasobów ludzkich w organizacji. Wydawnictwo AE, Kraków 2000.
• Pritchard R.B., The Art of Creating and Leading Fundamental Change in Organizations, Jossey Bass, San Francisco 1997.
• Quinn R.E., Cameron K.S., Organizational Life Cycles and Shifting Criteria of Effectiveness: Some Preliminary Evidence, "Management Science" 1983, vol. 29 nr 1.
• Robbins S.P., Zachowania w organizacji, PWE, Warszawa 1998.
• Rotter J.B., Generalized Expectancies for Internal versus External Control of Reinforcement, "Psychological Monographs" 1980 nr 609.
• Rutka R., Czerska M., Struktury macierzowe w stoczniach jako reakcja na urynkowienie polskiej gospodarki, [w:] Zarządzanie zasobami. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego nr 18, Gdańsk 2003.
• Sajkiewicz A., Sajkiewicz Ł., Nowe metody pracy z ludźmi. Organizacja procesów personalnych, Poltext, Warszawa 2002. Sasiak R., Fuzje i przejęcia spółek publicznych, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2000.
• Schein E.H., Organizational Culture and Leadership, Jossey-Bass, San Francisco-London 1986.
• Schuler R.S., Jackson S.E., HR Issues and Activities in Mergers and Acquisitions, Rutgers University 2003.
• Schuler R.S., Jackson S.E., Lou Y., Managing Human Resources in Cross-border Alliances, Routledge, London 2004.
• Schweiger D., Walsh J., Mergers and Acquisitions: An Interdisciplinary View, [w:] Research in Personnel and Human Resource Management, red. K.M. Rowland, G. Ferris, Jai Press, Greenwich 1990.
• Senge P.M., Piąta dyscyplina. Teoria i praktyka organizacji uczących się. Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1998.
• Sierpińska M., Sposoby łączenia spółek i ich ekonomiczne skutki, "Bank" 1995 nr 11.
• Sikorski Cz., Kultura organizacyjna w instytucji. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1990.
• Sikorski Cz., Zachowania ludzi w organizacji, PWN, Warszawa 1999.
• Skalik J., Projektowanie organizacji instytucji. Wydawnictwo AE, Wrocław 1998.
• Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, tom III, PWN, Warszawa 1989.
• Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa 1993.
• Stabryła A" Zmiana i rozwój w zarządzaniu firmą. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej AE w Krakowie, Zakopane 1997.
• Stankiewicz J., Psychospołeczne opory wobec zmian i możliwości ich neutralizowania, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 842, Wrocław 1999.
• Steensma C., Gould L., The Critical Role of Middle Management in Facilitating the Merger Integration, "Human Resource Planning" 1999 nr 3 (23).
• Steinmann H., Schreyögg G., Podstawy kierowania przedsiębiorstwem. Koncepcje, funkcje, przykłady. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2001.
• Stonehause G., Hamil J., Purdie T., Globalizacja, strategia i zarządzanie. University of North Columbia, University of Strathcyde, FELBERG SJA, Warszawa 2001.
• Stoner J.A.F., Freeman R.E., Gilbert D.R. Jr., Kierowanie, PWE, Warszawa 2001.
• Strategor: Zarządzanie firmą, PWE, Warszawa 1995.
• Strużyna J. (i in.), Przewodnik po outplacement, Rudzka Agencja Rozwoju "Inwestor" sp. z o.o.. Ruda Śląska 2000.
• Sudarsanam P.S., Fuzje i przejęcia, WIG Press, Warszawa 1998.
• Sudarsanam P.S., The Essence of Mergers and Acquisitions, Prentice Hall, London, New York 1995.
• Sułkowski Ł., Procesy kulturowe w organizacji. Koncepcja, badania i typologia kultur organizacyjnych, TNOiK, Toruń-Łódź 2002.
• Suszyński C., Restrukturyzacja, konsolidacja, globalizacja przedsiębiorstw. Doświadczenia i perspektywy polskiej transformacji, PWE, Warszawa 2003.
• Szczepankowski P.J., Fuzje i przejada, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Szpringer W., Koncepcja przyjaznych i wrogich fuzji kapitałowych w prawie spółek i prawie rynku kapitałowego, "Przegląd Prawa Handlowego" 1994 nr 4.
• Thierry D., Restrukturyzacja przedsiębiorstwa i adaptacja pracowników do zmian, Poltext, Warszawa 1995.
• Thompson J.L., Richardson B., Strategic and Competitive Success towards a Model of the Comprehensively Competent Organization, "Management Decision" 1996 nr 2.
• Trompenaars F., Hampden-Turner Ch., Siedem wymiarów kultury, Znaczenie różnic kulturowych w działalności gospodarczej, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2002.
• Walentynowicz P., Jest problem - jest rozwiązanie (J). Procedury rozwiązywania sytuacji problemowych w organizacji, "Personel" 2003 (z 1-15 grudnia).
• Wawrzyniak B., Odnawianie przedsiębiorstwa. Na spotkanie XXI wieku, Poltext, Warszawa 2000.
• West S., Count L., Expatriate Family Stress. The Hidden Cost, www.rejournal.com/may97/ex-pats.htm.
• Weston J.P., Chung K.S., Siu J.A., Takeovers, Restructuring and Corporate Governance, Prentice Hall, Upper Saddle River (New Jersey) 1998.
• Weston J.F., Siu J.A., Johnson B.A., Takeovers, Restructuring, and Corporate Governance, Prentice Hall, Upper Saddle River (New Jersey) 2001.
• Whetten D.A., Cameron K.S., Woods M., Developing Management Skills for Europe, Addison Wesley Longman, New York 1996.
• Winn D., Manipulowanie umysłem, Wydawnictwo UNUS, Biblioteka Moderatora, Wrocław 2003.
• Woodward H" Bucholz S., After Schock, John Wiley&Sons Inc., New York 1987.
• Wrzesiński W., Fuzje i przejęcia. Wykup lewarowany (LBO) i menedżerski (MBO), Wydawnictwo Liber, Warszawa 2000.
• Zając Cz., Kierunki zmian we współczesnym przedsiębiorstwie. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu nr 2, Poznań 2002.
• Zając Cz., Kulturowe czynniki przewagi strategicznej Lukasa, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 870, Wrocław 2000.
• Zając Cz., Funkcjonalno-strukturalna integracja HR, IQ i PR w Grupie LUKAS w kontekście zmian własnościowych. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 928, Wrocław 2002.
• Zając Cz., Procesy dostosowawcze polskich przedsiębiorstw do gospodarki rynkowej w wyniku zmiany właściciela - przebieg, zakres, skutki, [w:] Zarządzanie zasobami, red. R. Rutka, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego nr 18, Gdańsk 2003.
• Zając Cz., Wpływ zmian organizacyjnych v przedsiębiorstwie na zachowania i postawy pracowników i menedżerów. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 998, Wrocław 2003.
• Zając Cz., Wpływ zmiany właściciela na zarządzanie zasobami ludzkimi i kulturę organizacyjną przedsiębiorstwa, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 1014, Wrocław 2004.
• Zając Cz., Zarządzanie zasobami ludzkimi i kultura organizacyjna przedsiębiorstwa po zmianie właściciela, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 986, Wrocław 2003.
• Zając Cz., Zmiany w firmie a ludzie. Warunki i możliwości wygrania zmiany, [w:] Problemy społeczne w zmieniającym się przedsiębiorstwie, red. M. Gableta, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2001.
• Zając Cz., Zmiany w przedsiębiorstwach. Wybrane organizacyjno-metodyczne i społeczne aspekty procesu zarządzania zmianami, Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Bankowej, Lubin 2002.
• Zając Cz., Źródła i miejsca powstawania oporów przeciw zmianom organizacyjnym, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 963, Wrocław 2002.
• Zarębska A., Zmiany organizacyjne w przedsiębiorstwie. Teoria i praktyka, Difin, Warszawa 2002.
• Zarządzanie zasobami ludzkimi w procesach fuzji i przejęć, red. A. Pocztowski, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004.
• Zarządzanie zmianą i okresem przejściowym, Harvard Business Essentials, Wydawnictwo MT Biznes, Warszawa 2003.
• Zbiegień-Maciąg L., Kultura w organizacji. Identyfikacja kultury znanych firm, PWN, Warszawa 1999.
• Ziesche G., Widerstand Willkomen, "Zarządzanie na Świecie" 1993 nr 6.
• Zimniewicz K., Współczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2000.
• Zubrzycki G., Przejada, fuzje i zakupy przedsiębiorstw, "Penetrator - Wiadomości Gospodarcze" 1997.