Zasady prawa jako normatywna postać wartości

• Autorzy: Marzena Kordela

Warianty tytułu

The principles of law as a normative form of values

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Świadomość konieczności wprowadzenia do dyskursu prawnego i prawniczego konsekwentnego, a przede wszystkim wyraźnego rozróżnienia aspektów dyrektywalnego i aksjologicznego staje się coraz bardziej powszechna. Bez teoretycznego wyodrębnienia elementów cennych, co najmniej w podstawowym wymiarze, współcześnie niemożliwa byłaby działalność orzecznicza krajowych sądów konstytucyjnych oraz trybunałów umocowanych w porządku prawa międzynarodowego oraz ponadnarodowego. Wskazanie na fundamentalną rolę zasad jako pojęcia „granicznego" między tymi dwoma sferami powinno chociażby w części przyczynić się do właściwego rozłożenia akcentów w adekwatnym opisie złożonych struktur prawa.

EN

The principles of law have been vividly discussed for several dozens of years by jurists involved in the theory and philosophy of law as well as scholars representing dogmatic disciplines and practicing lawyers. This special interest has its primary source in the fact that the principles of law have been recently far more widely used not only in the acts of law application, but also in re-search results where they have enabled formulation of important scientific concepts, and have shown directions of further investigations. The principles of law are usually defined as a category of the norms of conduct; a category which distinguishes itself by a catalogue of certain specific features of its elements, such as: generality, high rank in the hierarchical legal system, significance, gradation of realization, possibility of creating a conflict without the necessity of declaring any of the incompatible principles invalid, the procedure of "weighing", "balancing" or "harmonizing" of incompatible principles when making explicit or unambiguous decisions. Principles qualified as the norms of conduct, on the other hand, share these characteristics only slightly because due to their construction it is extremely difficult to identify precisely their addressees, the circumstances in which they are applied and the, prescribed (or prohibited) conduct. This difficulty may be solved when the principles of law are not treated as a norm of conduct. Although the principles and the norms have the same origin (genus) i.e. a directival expression, it is the differences between them which are far more important. While the norms of conduct require an obligation of a certain behaviour in specifically denoted circumstances from explicitly specified subjects, the principles in that sequence consist of only one element: an obligation. It is because the obligation created by principles does not require a certain, adequate conduct, but rather a realisation of a certain value. All the properties distinguishing the principles are simply the properties of those values, for which the principles constitute a normative form, while the legislator, besides the competence to establish law, has also the competence to establish legal values. Therefore, even if a value being implemented in the legal system has a previously determined definition, having its origin in, e.g. generally accepted moral values, it will never become legally binding unless the legislative fiat. However, how the obligation to realise that value will be "translated" into ordinary norms, is a totally different matter.

Słowa kluczowe

PL

Prawo pracy; Zatrudnienie; Notyfikacja norm; Prawo

EN

Labour law; Employment; Notification of standards; Law

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2006
• Numer: nr 1
• Strony: 39--54

Twórcy

autor

Marzena Kordela

Bibliografia

• Alexy, R. Theories of Principles and Values, w: A Theory of Constitutional Rights, Oxford 2002
• Atienza M., Manero J. R., A Theory of Legal Sentences, Kluwer Academic Publishers 1998
• Dworkin R., A Master of Principle, Oxford 1986
• Działocha K., Hierarchia norm konstytucyjnych i jej rola w rozstrzyganiu kolizji norm, w: Charakter i struktura norm konstytucji, red. J. Trzciński, Warszawa 1997
• Gizbert-Studnicki T., Zasady i reguły prawne, „Państwo i Prawo" 1988
• Hart H. L. A., The Concept of Law, wyd. 2, Oxford 1994
• Lang W., Prawo i moralność, Warszawa 1989
• Logiczne podstawy prawoznawstwa, Warszawa 1966
• Morawski L., Zasady prawne - komentarz krytyczny, w: Studia z filozofii prawa, red. J. Stelmach, Kraków 2001
• Nowacki J., Rodzaje moralnej oceny prawa, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego", seria I, Nauki Humanistyczno-Społeczne Łódź 1962
• Nowak L., Interpretacja prawnicza. Studium z metodologii prawoznawstwa, Warszawa 1973
• Taking Rights Seriously, Duckworth 1991
• The Model of Rules, „University of Chicago Law Review" 35, 1967
• Tuleja P., Normatywna treść praw jednostki w ustawach konstytucyjnych RP, Warszawa 1997
• Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1974
• Zieliński Z., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki,Warszawa 2002
• Ziembiński Z., Etyczne problemy prawoznawstwa, Wrocław 1972
• Ziembiński Z., Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa 1980
• Ziembiński Z., Logika praktyczna, wyd. 24, Warszawa 2001
• Ziembiński Z., Normy tetyczne a normy aksjologiczne w koncepcji Cz. Znamierowskiego, „Studia Filozoficzne" 1963, nr 2
• Znamierowski Cz., Podstawowe pojęcia teorii prawa. Część pierwsza. Układ prawny i norma prawna, Poznań 1924