Wariancja kierunkowa jako kryterium wyboru metody rangowania

• Autorzy: Maria Kolenda

Warianty tytułu

Directional Variation as a Criterion of Choosing Ranging Method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Praca dotyczy metodologii zagadnienia określanego rangowaniem obiektów wielocechowych i dotyczy sytuacji gdy dla tego samego, określonego zastawu cech otrzyma się różne rankingi w zależności od wybranej metody rangowania. W artykule autorka próbuje odpowiedzieć na pytania: który ranking wybrać? Czy można obiektywnie określić, który ranking jest lepszy i dlaczego? Czy istnieje formalne kryterium wyboru rankingu? Proponuje, aby do wyboru określonej metody rangowania posłużyć się wariancją tego rankingu. Aby można było porównywać wariancję rankingów, autorka proponuje, by różne metody rangowania przedstawić za pomocą jednej ogólnej procedury rzutowania ortogonalnego punktów na prostą w wielowymiarowej przestrzeni cech. Rzuty ortogonalne punktów na prostą będą wskazywały porządek - ranking tych punktów (obiektów).

EN

In this paper i present general procedure of ranking called the orthogonal projection of points in multidimensional space onto one-dimensional space i.e. straight line. By means of this procedure, there were presented commonly used methods of ranking objects with more than one characteristic. These methods differ from one another by direction of the straight line. The direction may be interpreted in two ways: as coordinates of single vector or as weights of the features. Distances of orthogonal projections onto straight line from center of co-ordinates' system, taking sign into consideration, are basis to create ranking for objects and to calculate variation called in this article the directional variation for ranking. The variation serves as a criterion for evaluation quality of model, constructed by given ranking method in case of obtaining different rankings. In this paper, on empiric example, there have been constructed various rankings, using universal procedure for orthogonal projection, both for known and proposed new method of ranking. Then by means of directional variation the best ranking has been chosen - the best ranking method.

Słowa kluczowe

PL

Metody ekonometryczne; Analiza taksonomiczna

EN

Econometric methodology; Taxonomic analysis

• Czasopismo: Przegląd Statystyczny
• Rocznik: 2002
• Tom: 49
• Numer: z. 3
• Strony: 75--91

Twórcy

autor

Maria Kolenda

Bibliografia

• [1] Grabiński T., Wydymus S., Zeliaś A., Metody taksonomii numerycznej w modelowaniu zjawisk społeczno-gospodarczych, PWN Warszawa 1989.
• [2] Hellwig Z., Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, Przegląd Statystyczny 1968, nr 4.
• [3] Kolenda M., Dwie metody rangowania: Ścieżka rozwoju Hellwiga i pierwsza główna składowa, Ekonometria 8, Zastosowania metod ilościowych, redaktor naukowy J. Dziechciarz. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Prace naukowe nr 915, Wrocław 2001.
• [4] Kolenda M., Porównywanie metod porządkowania liniowego obiektów, Badania Operacyjne i Decyzje 2/2001, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2001
• [5] Morrison D.E., Wielowymiarowa analiza statystyczna, PWN, Warszawa 1990.
• [6] Nykowski L., O rankingach skończonego zbioru obiektów ocenianych wielokryterialnie. Rector's Lectures No. 49, ISSN 1230-1477, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2001.
• [7] Siedlecka U., Gnitecka R., Wyodrębnianie odpornych struktur taksonomicznych metodą pierwszej głównej składowej, Taksonomia 6, Materiały konferencyjne, Wrocław AE, 1999.
• [8] Strahl D., Miara agregatowa z medianą, Ekonometria 8, Zastosowania metod ilościowych, redaktor naukowy J. Dziechciarz, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Prace naukowe nr 915, Wrocław 2001.