Postulat prakseologii jako teorii podstawowej dla nauk organizacji i zarządzania. Przykłady zastosowań

• Autorzy: Adam Szpaderski

Warianty tytułu

Praxiology as Metatheory for Management Sciences. Some Applicationa

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Tezą artykułu jest stwierdzenie, iż dorobek i podejście Polskiej Szkoły Prakseologicznej stanowią obiecujący materiał do rozwinięcia prakseologii jako teorii podstawowej dla nauk organizacji ł zarządzania. Sformułowana propozycja budowy tak rozumianej prakseologii stanowi szeroki, długoterminowy projekt badawczy (w tekście rozplanowuję problematykę tej dyscypliny w siedmiu zasadniczych, sprzężonych ze sobą, obszarach tematycznych). Analizy porównawcze przeprowadzone w literaturze specjalistycznej pozwalają na sformułowanie tezy, iż twierdzenia podstawowe prakseologii - czyli dyrektywy praktyczne w stylizacji rozkazującej (forma skrótowo-zastępczych zdań rozkazujących) i w stylizacji twierdzeniowej (forma zdań w sensie logicznym o odpowiedniej charakterystyce) - noszą liczne znamiona podobieństwa do wypowiedzi formułowanych w ramach teorii organizacji i zarządzania. Dlatego uważam, że po pewnych zabiegach natury teoretycznej można by w badaniach nad zagadnieniem metateoretycznych problemów nauk organizacji i zarządzania (jak np. ich chaos strukturalny i terminologiczny), wykorzystać i rozwinąć z dobrym skutkiem gotowe ustalenia prakseologiczne i metaprakseologiczne. W tekście skupiam przy tym swoją uwagę na: 1) sformułowaniu propozycji prakseologicznej systematyzacji nauk organizacji i zarządzania, i 2) zastosowaniu prakseologicznej koncepcji sprawności do rozwiązania kwestii wieloznaczności podstawowej terminologii nauk organizacji i zarządzania (na przykładzie pojęcia efektywności). (abstrakt oryginalny)

EN

The thesis of this paper is that legacy and approach of the Polish Praxiological School determine promising material to develop praxiology as metatheory for management sciences. The idea of developing praxiology as metatheory for management sciences is advanced and long-term research project (in text I group its problems in seven, correlated areas). Comparative analyses of subject literature allows us to submit a proposition that, basic theorems of praxiology, i.e. practical directives (both as logical and normative sentences) are similar in many ways to organization theory theorems. Therefore, I think, that with help of certain theoretical interventions, we can use (and develop) praxiology and metapraxiology to work some of the management sciences meta-theoretical problems out. These problems are, e.g. structural chaos and ambiguity of basic management sciences terminology. I focus my attention on: 1) designing of praxiological systematization of management sciences, and 2) application of idea of praxiological efficaciousness to solving the ambiguity problem of basic management sciences terminology (shown on the example of effectiveness term). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prakseologiczna teoria organizacji; Organizacja i zarządzanie; Zarządzanie

EN

Praxeological theory of organization; Organisation and management; Management

• Czasopismo: Organizacja i Kierowanie
• Rocznik: 2006
• Numer: nr 2
• Strony: 3--32

Twórcy

autor

Adam Szpaderski

Bibliografia

• [1] Co dała i co dać może prakseologia innym dyscyplinom naukowym oraz praktyce?, Stenogram z dyskusji zorganizowanej przez Redakcję 7 marca 1988 r., "Prakseologia" 1989, nr 3(104), s. 7-34.
• [2] Kromka, "Prakseologia" 1975, nr l (53), s. 251-252.
• [3] Panel dyskusyjny. Seminarium: krytyczna teoria organizacji - pionierzy i prakseologia,"Master of Business Administration" 1998, nr 5 (35), s. 23-26.
• [4] Alexandre V. (ed.), Gasparski W.W. (cooperation), The Roots of Praxiology. French Action Theory from Bourdeau and Espinas to Present Days. The International Annual of Practical Philosophy and Methodology, TP, New Brunswick-London 2000.
• [5] Auspitz J. Lee, A Note On the Coherence of Praxiology and Ethics in the Philosophy of Tadeusz Kotarbiński, [w:] Auspitz Lee J., Gasparski W.W., Mlicki M.K., Szaniawski K. (eds.), Praxiologies and the Philosophy of Economics, TP, New Brunswick-London 1992, s. 431-448.
• [6] Bannock G., Baxter R.E., Davis E., The Penguin Dictionary of Economics, Penguin Books, London 1992.
• [7] Bielski M., Efektywność organizacji-pojadę wielowymiarowe, "Prakseologia" 1986, nr 1-2 (97/98), s. 157-186.
• [8] Bielski M., Podstawy teorii organizacji i zarządzania, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004.
• [9] Bunge M., Treatise on Basic Philosophy. Ethics. The Good and the Right, vol. 8, D. Reidel Publishing Company, Dordrecht-Boston-Lancaster 1989.
• [10] Bush V., The Importance of Basic Research, [w:] Bush V., Science. The Endless Frontier. A Report to the President by Vannevar Bush, Director of the Office of Scientific Research and Development, July 1945, [online], [dostęp 26 lutego 2006]. Dostępny w Internecie: http://wwwl .umn.edu/scitech/assign/vb/VBushl 945.html