Kilka uwag o niestacjonarności modelu ekonometrycznego

• Autorzy: Mirosława Gazińska

Warianty tytułu

Several Remarks on the Non-Stationary Nature of the Econometric Model

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podobnie jak wiele innych dziedzin nauki, ekonometria posługuje się modelami matematycznymi, których zadaniem jest formalizacja złożonych mechanizmów rzeczywistości gospodarczej. Źródło odpowiedniej formy analitycznej modelu (funkcji) mogą stanowić równania różniczkowe, budowane na bazie istniejącej teorii. Rozpoczynając konstrukcję takiego równania (lub układ równań różniczkowych), stajemy w obliczu dwóch zasadniczych możliwości: przedmiotowy model może być układem równań różniczkowych ze stałymi współczynnikami lub układem, w którym współczynniki są pewnymi funkcjami zmiennej czasowej lub zmiennej innego typu. W pierwszym przypadku, mamy do czynienia z modelem stacjonarnym, w drugim zaś - z jego niestacjonarnym odpowiednikiem. Jest równie oczywiste, że stabilność modelu wymaga między innymi dwóch podstawowych warunków: stabilności struktury i równie stałych parametrów. Dodatkowo, w praktyce możemy częściowo wyeliminować "problem" niestacjonarności poprzez zastąpienie modelu niestacjonarnego serią modeli stacjonarnych, z których każdy ma za zadanie reprezentować dany etap analizowanego procesu. Przy takiej interpretacji, zależność w tych specjalnych punktach, które rozdzielają następujące po sobie etapy umyka naszej kontroli. Doświadczenie pokazuje, że są to dokładnie te punkty, które czasami stanowią najistotniejsze elementy badanego procesu. Kwestie podkreślone w artykule prowadzą do następujących postulowanych wniosków, które wymagają dalszego potwierdzenia i badań empirycznych: 1) każde badanie musi odpowiedzieć na pytanie czy i w jakich przypadkach możliwe jest wyeliminowanie niestacjonarności poprzez modelowanie procesu jako serii stacjonarnych etapów; 2) konieczne jest dołożenie wszelkich starań w kierunku odkrycia takiej podklasy procesu niestacjonarnego dla której istnieją, lub mogą zostać znalezione, metody analitycznych rozwiązań równań, które składają się na model; 3) konieczne jest zrewidowanie wartości teorii (włączając w to znaczną liczbę modeli i koncepcji ekonomicznych), które opisują proces niestacjonarny, jednakże bez przedstawiania modeli matematycznych tego procesu; jakkolwiek kwestia ta wymagać będzie ogromnego wysiłku naukowego, jak również wielu badań i ich ostatecznej weryfikacji.

EN

Similarly to many other sciences, econometrics employs a mathematical model whose task is the formalization of the complex mechanisms of economic reality. The source of a suitable analytical form of the model (function) could include differential equations, built upon the basis of an existing theory. Embarking upon the construction of such an equation (or a configuration of differential equations), we are faced with two fundamental possibilities: the model in question could be a configuration of differential equations with constant co-factors or a configuration in which the co-factors are certain functions of a temporal variable or another type of variable. In the first case, we are dealing with a stationary model, and in the second - with its non-stationary counterpart. It is equally obvious that the stability of the model requires i.a. two basic conditions: a stable structure and equally constant parameters. In addition, in praxis we can partially eliminate the "problem" of non-stationariness by replacing the non-stationary model with a sequence of stationary models, each of which is devised as a representation of a given stage in the process under examination. In such an interpretation, dependence in those special points which separate the consecutive phases evades our control. Experience shows that it is precisely those points which at times constitute the most essential element of the process under investigation. The issues emphasized in the article lead to the following postulative conclusions which call for further confirmations and empiric research: 1) each investigation must ask whether and in what instances is it possible to eliminate non-stationariness by modeling the process as a sequence of stationary phases; 2) it is necessary to strive towards the discovery of such a sub-class of non-stationary process for which there exist, or could be found, methods of an analytical solution of the equations which comprise the model; 3) it is necessary to review the merit of the theories (including a considerable number of economic conceptions and models) which describe the non-stationary process without, however, offering a mathematical model of this process; this issue, however, will require enormous scientific effort as well as a multitude of research and its ultimate verification. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonometria; Modele ekonometryczne; Modele matematyczne

EN

Econometrics; Econometric models; Mathematical models

• Czasopismo: Przegląd Statystyczny
• Rocznik: 1995
• Tom: 42
• Numer: z. 3-4
• Strony: 369--375

Twórcy

autor

Mirosława Gazińska

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• [1] Allen R.G.D., Ekonomia matematyczna, PWN, Warszawa 1961.
• [2] von Bertalanffy L., General System Theory, Foundations, Development, Applications, New York 1968.
• [3] Bolton W., Zarys fizyki, PWN, Warszawa 1988. [4] Boulding K.E., General Systems as a Point of Views, w: Views on General Systems Theory, red. Mesarovic M.D., New York, Wiley 1964.
• [5] Gale D., Teoria liniowych modeli ekonomicznych, PWN, Warszawa 1969.
• [6] Gazińska M., Modelowanie zależności strukturalnych w świetle teorii katastrof, w: Zastosowanie ekonometrii w przedsiębiorstwie, ZN US Nr 33, Szczecin 1989.
• [7] Gazińska M., Postać analityczna ekonometrycznego modelu związku - analogie, czynniki wpływu, narzędzia opisu, w: Metody ilościowe w ekonomii, ZN US Nr 125, Szczecin 1994.
• [8] Kemeny I.G., Nauka w oczach filozofa, PWN, Warszawa 1967.
• [9] Lotka J.A., Elements of physical biology, Williams and Wilkins, Baltimore 1925.
• [10] Ogólna teoria systemów, red. Klir G.J., WNT, Warszawa 1976.
• [11] Uchmański J., Klasyczna ekologia matematyczna, PWN, Warszawa 1992.