Uwarunkowania i sposoby wdrażania orientacji marketingowej w klubach sportowych

• Autorzy: Zygmunt Waśkowski

Warianty tytułu

Conditions and Ways of Implementation Marketing Orientation in Sports Clubs.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Scharakteryzowano kluby sportowe jako reprezentantów szerzej rozumianych organizacji sportowych. Zaprezentowano naukowe podstawy, na bazie których powstał dotychczasowy dorobek z zakresu marketingu sportowego. Zanalizowano problematykę orientacji marketingowej w odniesieniu do klubów sportowych. Przedstawiono retrospektywną analizę warunków funkcjonowania klubów sportowych w Polsce. Omówiono wyniki badań, które zostały zaprezentowane w przekroju wcześniej zidentyfikowanych obszarów orientacji marketingowej (orientacja na nabywców, orientacja na konkurencję i wewnętrzna koordynacja działań). Na podstawie oceny aktywności marketingowej klubów sportowych oraz wniosków płynących z przeprowadzonych badań,określono sposoby implementacji i stosowania orientacji marketingowej, jakie są wykorzystywane w tych podmiotach.

EN

In this paper sports clubs were characterized as representatives of wider implied sports organizations. Research basics of sport marketing were discussed together with marketing orientation in sports club. Analysis of conditions of functioning sports club in Poland was presented. Also results of marketing research were covered together with ways of implementation marketing orientation in sports club. (KZ)

Słowa kluczowe

PL

Sport; Zarządzanie sportem; Marketing; Planowanie marketingowe; Strategia marketingowa; Konkurencyjność; Benchmarking; Przegląd literatury

EN

Sport; Sport management; Marketing; Marketing planning; Marketing strategy; Competitiveness; Benchmarking; Literature review

• Czasopismo: Prace Habilitacyjne / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 32
• Strony: 242

Twórcy

autor

Zygmunt Waśkowski

Bibliografia

• Agrawal J., Kamasuka W.A., The Economic Worth of Celebrity Endorsers, Journal of Marketing 1995, no. 59.
• Alderfer C.P., An Empirical Test of a New Theory of Human Needs', Organizational Behavior and Human Performance 1969, no. 5.
• Altkorn J., Marketing w turystyce, PWN, Warszawa 1994.
• Amis J., Slack T., Minings C.R., Strategie Change and the Role of Interests, Power and Organizational Capacity, Journal of Sport Management 2004, no. 18(2).
• Araźny D., Sponsoring sportowy - forma promocji przedsiębiorstwa, w: Marketingowa o sporcie, red. H. Mruk, P. Jardanowski, P. Matecki, K. Kropielnicki, Sport & Business Fundation, Poznań 2005.
• Azjen I., Fishbein M., Understanding Attitudes and Behavior, Prentice Hall, Englewood Cliffs 1980.
• Baghdikian E., Building the Sports Organization's Merchandise Licensing Program: The Appropriateness, Significance, and Consideration's, Sport Marketing Quarterly 1996, no. 5 (1).
• Bendell T., Boulter I., Benchmarking, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2000.
• Bharadwaj S.G., Varadarajan P.R., Fahy J., Sustainable Competitive Advantage in Service Industries: A Conceptual Model and Research Propositions, Journal of Marketing 1993, no. 57.
• Bloos J., Marketing praktyczny, Buyar Marketing, Warszawa 1992.
• Bogen Ch.E., English M.J., Benchmarking jako klucz do najlepszych praktyk, Wyd. Helion, Gliwice 2006.
• Bombol M., Ekonomiczny wymiar czasu wolnego, Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2005.
• Bombol M., Dąbrowska A., Czas wolny, Konsument, Rynek, Marketing, Wydawnictwo K.E. Liber, Warszawa 2003.
• Bondarowska K., Poszukiwanie nowych form przewagi konkurencyjnej jako skutek przemian rynkowych, w: Zarządzanie /Marketing, Zeszyt 6, red. J. Adamczyk, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2006.
• Bosselmann E., Product Placement in der Sportartikel/ndustrie, Mundiche Prufung, Frankfurt am Main 1994.
• Bowdin G.A.J., McDonnell J., Allen I., O'Toole W., Events Management, John Wilsey & Sons, Milton 2002.
• Brinckerhoff P.C., Mission-Based Marketing, J. Wiley & Sons, Inc. New Jersey 2003.
• Brooks C.M., Sports marketing: Competitive Business Strategies Forsports, Englewood Cliffs, Prentice Hall, New York 1994.
• Brooks C, Harris K., Celebrity Athlete Endorsement, Sport Marketing Quarterly 1998, no. 7.
• Brown R., Marketing, A Function and Philosophy, The Quarterly Review of Marketing, Spring/Summer, 1987.
• Bruce I., Do Not for Profits Value Their Customers and Their Needs? International Marketing Review 1995, no. 12.
• Burton R., Team as Brands: A Review of the Sports Licensing Concept, w: Sports Marketing and the Psychology of Marketing Communication, ed. L.R. Kahle, Ch. Riley, Lawrence Erlbaum Associates, Mahwah 2004.
• Burton R., Howard D., Recovery Strategies for Sports Marketers; The Marketing of Sports Involves Unscripted Moments Delivered by Unpredictable Individuals and Uncontrollable Events, Marketing Management 2000, no. 1.
• Caveres R.E., Porter M.E., From Entry Barriers to Mobility Barriers, Quarterly Journal of Economics 1977, no. 5.
• Chase R.B., Where Does the Customer Fit into a Service Organization, Harvard Business Review 1978, no. 6.
• Chlip L., Toward a Distinctive Sport Management Discipline, Journal of Sport Management 2006, no. 20(1).
• Contemporary Sport Management, ed. J.B. Parks, J. Quarterman, Human Kinetics, Champaign 2003.
• Covell D., Walker S., Siciliano J., Hess P.W., Managing Sports Organizations, Thomson South-Western, Ohio 2003.
• Covey S., Siedem nawyków skutecznego działania, Wyd. Medium, Warszawa 1996.
• Croft M J., Market Segmentation, Routledge, London/New York 1994.
• Datko M., Sponsoring, Wyd. Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania, Poznań 2003.
• Dowling G., Creating Corporate Reputations, Oxford University Press, New York 2001.
• Doyle P., Marketing wartości, Wyd. Felberg SJA, Warszawa 2003.
• Edukacja, Kultura, Sport, Społeczeństwo informacyjne, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2003.
• Efektywność marketingu, pod red. W. Wrzoska, PWE, Warszawa 2005.
• Fonfara K., Marketing partnerski na rynku przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 1999.
• Fonfara K., Proces wdrażania koncepcji marketingowych w polskich firmach, w: Marketing, Koncepcje, badania, zarządzanie, PWE, Warszawa 2001.
• Fort R.D., Sports Economics, Pearson Education, Inc. New Jersey 2003.
• Franch E., The Other Side of the League Organization - Efficiency - Aspects of Basis Organizational Structures in American Pro Team Sports, Universitat Zurich, Zurich 2001.
• Fudaliński J., Analizy sektorowe w strategicznym zarządzaniu przedsiębiorstwem, Wyd. Antykwa, Kraków - Kluczbork 2002.
• Funk D.C., Customer-Based Marketing: The Use of Micro-Segmentation Strategies for Understanding Sport Consumption, International Journal of Sports Marketing & Sponsorship 2002, no. 10.
• Funk D.C., James J.D., Consumer Loyalty: The Meaning of Attachment in the Development of Sport Team Allegiance, Journal of Sport Management 2006, no. 20(2).
• Gad M., Sponsoring sportowy w działalności marketingowej przedsiębiorstw i czynniki warunkujące jego skuteczność, w: Marketing sportowy, red. H. Mruk, Impact Consulting sp. z o.o., Poznań 2004.
• Gaj J., Kluby sportowe w Polsce w okresie przemian ustrojowych po 1989, w: III Ogólnopolska Konferencja Menedżerów Sportu, red. B. Ryba, Polska Korporacja Menedżerów Sportu, Warszawa 1998.
• Gerrard B., A Resource-Utilization Model of organizational Efficiency in Professional Sports Teams, Journal of Sport Management 2005, no. 19(2).
• Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2001.
• Graham S., Neirotti L.D., Goldblatt J.J., Guide to Sports Marketing, McGraw Hill Companies, New York 2001.
• Greenwell T.Ch., The Influence of Spectator Sports Facilities on Customer Satisfaction and Profitability, Dissertation, The Ohio State University, 2001.
• Grónroos Ch., Defining Marketing: a Market-oriented Approach, European Journal of Marketing 1989, no. 1.
• Grónroos Ch., Service Management and Marketing, Managing the Moment of Truth in Service Competition, Free Press, Lexington 1990.
• Heinemann K., The Future of Sport. A Challenge for Sport Science, International Journal of Physical Education 1987, no. 2/37.
• Hernandez R.A., Managing Sport Organizations, Human Kinetics, Champaign 2002.
• Hill S., Rifkin G., Marketing radykalny, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2000.
• Holloway J.Ch., Robinson Ch., Marketing w turystyce, PWE, Warszawa 1997.
• Howaniec H., Uwarunkowania działalności marketingowej organizacji non profit, mat. konf. Strategie - marketing, red. A. Chodyńska, M. Huczak, L. Socha, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2001.
• Hunt K.D., Bristol T, Bashaw R.E., A Conceptual Approach to Classifying Sports Fans', Journal of Services Marketing 1999, no. 13.
• Ichniowska A., Wizerunek polskich organizacji pozarządowych, w: Zarządzanie i marketing, Zeszyt 5, red. J. Adamczyk, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2006.
• Irwin R.L., Sutton W.A., McCarthy L.M., Sport Promotion and Sales Management, Human Kinetics, Champaign 2002.
• Izydorczyk A., Marketing w systemie kultury fizycznej, Polska Korporacja Menedżerów Sportu, Warszawa 2000.
• Jackowski M., Gray D.P., SportNEST:A Nested Approach to Segmenting the Sport Consumer Market, w: Sports Marketing and the Psychology of Marketing Communication, ed. L.R. Kahle, Ch. Riley, Lawrence Erlbaum Associates, Mahwah 2004.
• Jackson J.J., Leisure and Sports Center Management, Charles C. Thomas Publisher, Springfield 1984.
• Jarvis M., Psychologia sportu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.
• Judd V.C., Differentiation with the 5th P, Industrial Marketing Management 1987, no. 16.
• Kang J-H, A Structural Model of Image-Based and Utilitarian Decision-Making Process for Participant Sport Consumption, Journal of Sport Management 2002, no. 16.
• Kaser K., Oelkers D.B., Sports and Entertainment Marketing, Thomson South-Western, Mason 2005.
• Kates S.M., Consumer Research and Sport Marketing: Starting the Conversation Between Two Different Academic Discourses, Sport Marketing Quarterly 1998, no. 7.
• Katz R.L., Skills of an Effective Administrator, Harvard Business Review, no. 52, za: Contemporary Sport Management, ed. J.B. Parks, J. Quarterman, Human Kinetics, Champaign 2003.
• Kelly S.W., Tian K., Fanatical Consumption: An Investigation of the Behavior of Sports Fans Through Textual Data, w: Sports Marketing and the Psychology of Marketing Communication, ed. L.R. Kahle, Ch. Riley, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, New Jersey 2004.
• Klisiński J., Ekonomika kultury fizycznej i sportu, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katowice 1986.
• Klisiński J., Marketing wsparcie, Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu, Warszawa 1994.
• Klisiński J., Model zachowania konsumenta w sporcie, w: Marketing sportowy, red. H. Mruk, Impact Consulting sp. z o.o., Poznań 2004.
• Klisiński J., Profesjonalizacja i profesjonaliści w zarządzaniu sportem, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2000.
• Kluby sportowe w Polsce w latach 1999-2000, GUS, Warszawa - Rzeszów, 2001.
• Kluby sportowe w Polsce w latach 2001-2002, GUS, Warszawa - Rzeszów, 2004.
• Kłeczek R., Orientacja rynkowa w przedsiębiorstwie - podejście metodologiczne i kierunki rozwoju badań, Wyd. Akademii Ekonomicznej im. Oscara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2003.
• Kohli A.K., Jaworski B.J., A Measure of Market Orientation, Journal of Marketing Research 1993, no. 30.
• Kohli A., Jaworski B., Market Orientation: The Construct, Research Propositions and Managerial Implications, Journal of Marketing 1990, no. 4.
• Kosiński S., Współpraca klubu sportowego z zakładem opiekuńczym, w: Klub sportowy w systemie organizacji kultury fizycznej, red. B. Ryba, Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu oraz Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej, Warszawa 1991.
• Koski P., Organizational Effectiveness of Finnish Sport Clubs', Journal of Sport Management 1995, no. 1.
• Kotler Ph., Andreasen A.R., Strategic Marketing for Nonprofit Organizations, Prentice Hall, New Jersey 1996.
• Kotler Ph., From Sales Orientation to Marketing Effectiveness, Harvard Business Review, November-December, 1977.
• Kotler Ph., Levy S., Broadening the Concept of Marketing, Journal of Marketing 1969, no. 1.
• Kotler Ph., Marketing, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2005.
• Kotler Ph., Marketing, Gebethner i S-ka, Warszawa 1994.
• Kożuch B., Zarządzanie publiczne, Wyd. Placet, Warszawa 2004.
• Krzyżanowska M., Marketing usług organizacji niekomercyjnych, Wyd. Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego, Warszawa 2000.
• Kunde J., Corporate Religion, Pearson Education Ltd., Harlow 2002.
• Kurscheidt M., Strategic Management and Cost-Benefit Analysis of Major Sport Events, Fachbereich Wirtschoftswissenschaften, Universitat Paderborn, October 2000.
• Kwon H.H., Armstrong K.L., Impulse Purchases of Sport Team Licensed Merchandise: What Matters? Journal of Sport Management 2006, no. 20(1).
• Lagae W., Sports Sponsorship and Marketing Communications, Pearson Education Ltd, Harlow 2005, s. 9.
• Lambin J.J., Strategic Marketing, McGraw-Hill, London 1993.
• Lambin J.J., Strategiczne zarządzanie marketingowe, PWN, Warszawa 2001.
• Lancaster G., Massingham L., Marketing Management, McGraw-Hill Book Company, erkshire 1993.
• Leadley P.J., Leisure Marketing, Longman Group, UK Ltd., Essex 1992.
• Levin A.M., Beasley F., Gamble T., Brand Loyalty of NASCAR Fans Towards Sponsors: The Impact of Fan Identification, International Journal of Sports Marketing & Sponsorship 2004, no. 6.
• Levitt T., Marketing myopia, Harvard Business Review 1960, no. 7-8.
• Li M., Hofacre S., Mahony D., Economics of Sport, Fitness Information Technology, Inc. Morgan-town 2001.
• Lough N.L., Corporate Sponsorship of Sport, w: Successful Sport Management, ed. H. Appenzeller, G. Lewis California Academic Press, Durham 2000.
• Łasiński G., Sprawność zarządzania organizacją sportową, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wrocław 2003.
• Mahony D.F., D.R. Howard, Sport Business in the Next Decade: A Great Overview of Expected Trends, Journal of Sport Management 2001, no. 15.
• Makówka M., Czynniki kształtujące rynek dóbr i usług kulturalnych w Polsce, w: Prace z zakresu konsumpcji, Zeszyty Naukowe nr 541, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 2000.
• Marciszewska B., Marketing usług rekreacyjno-sportowych, Centralny Ośrodek Sportu, Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu, Warszawa 1997.
• Marciszewska B., Piłat K., Sport dla wszystkich, cz. III, Marketing, Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, Warszawa 1996.
• Marketing usług, red. A. Styś, PWE, Warszawa 2003.
• Matusewicz Cz., Widowisko sportowe, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Warszawa 1990.
• Matusiak J., Kierunki funkcjonowania klubów sportowych, w: Klub sportowy w systemie organizacji kultury fizycznej, red. B. Ryba, Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu oraz Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej, Warszawa 1991.
• Mazur J., Sznajder A., Marketingowa orientacja przedsiębiorstwa, Wyższa Szkoła Handlowa, Warszawa 1995.
• Mazurek-Łopacińska K, Kierunki rozwoju marketingu zorientowanego na klienta, w: Marketing 2001, red. W. Gaworecki, J. Senyszyn, M. Daszkowska, Uniwersytet Gdański, Sopot 1999.
• Mazurek-Łopacińska K., Marketing doznań i doświadczeń - zasady i rola w oddziaływaniu na klienta, w: Ekspansja czy regres marketingu, mat. konf., red. E. Duliniec, L. Garbarski, J. Mazur, M. Strzyżewska, W. Wrzosek, PWE, Warszawa 2006.
• McKenna E., Beech N., Zarządzanie zasobami ludzkimi, Gebethner i s-ka, Warszawa 1997 Meek A., An Estimate of the Size and Supported Economic Activity of the Sports Industry in the United States, Sport Marketing Quarterly 1997, no. 6(4).
• Meffert H., Marketing, Grundlagen der Absatzpolitik, Wiesbaden 1986.
• Miksuła B., W kierunku organizacji inteligentnych, Wyd. Antykwa, Kraków 2001.
• Milde G.R., McDonald M.A., Sport Marketing, Managing the Exchange Process, Jones and Bartlett Publishers International, Sudbury 1999.
• Mintzberg H., The Design School: Reconsidering the Basic Premises of Strategic Management, Strategic Management Journal 1990, no. 11.
• Modele strategii marketingowych, red. L. Żabiński, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2000.
• Moeller R., Perspectives of Marketing and Sponsoring in Disability Sports - a Different Approach, w: New Horizons in Sport for Athletes with Disability, Meyer&Meyer Sport, Cologne 1999.
• Morgan M.J., Summers J., Sport Consumption: Exploring the Duality of Constructs in Experiential Research, w: Sharing Best Practice in Sport Marketing, ed. B.C. Pitts, Fitness Information Technology, Inc., Morgantown 2004.
• Mullin B.J., Characteristics of Sport Marketing, w: Successful Sport Management, ed. H. Appenzeller, G. Lewis, Carolina Academic Press, Durham 2000.
• Mullin BJ., Internal Marketing - a More Effective Way to Sell Sport, w: Successful Sport Management, ed. H. Appenzeller, G. Lewis, Carolina Academic Press, Durham 2000.
• Mullin B.J., Sport Management. The Nature and Utility of the Concept, Arena Review 1980, no. 4(3).
• Mullin B.J., Hardy S., Sutton W.A., Sport Marketing, Human Kinetics, Champaign 2000.
• Nerver J.C., Slater S.F., The Effect of a Market Orientation on Business Profitability, Journal of Marketing 1990, no. 10.
• Obłój K., Zarządzanie - ujecie praktyczne, PWE, Warszawa 1986.
• Olsztyńska A., Marketing wewnętrzny w przedsiębiorstwie,Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2005.
• Otto J., Marketing relacji, Koncepcja i zastosowanie, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2001.
• Panfil R., Edukacja uzdolnionego gracza i zarządzanie zespołem sportowym, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wrocław 2000.
• Panfil R., Realizowane cele jako kryterium różnicowania stylów zarządzania klubem sportowym, w: Klub sportowy w systemie organizacji kultury fizycznej, red. B. Ryba, Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu oraz Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej, Warszawa 1991.
• Panfil R., Zarządzanie produktem klubu sportowego, Wyd. Wyższej Szkoły Edukacji w Sporcie, Warszawa 2004.
• Pawlak Z., Smoleń A., Ocena efektywności i ryzyka komercyjnych inwestycji sportowych, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, Warszawa 2004 Payne A., Marketing usług, PWE, Warszawa 1997.
• Penc J., Zarządzanie dla przyszłości, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1998.
• Penc-Pietrzak L, Strategiczne zarządzanie marketingiem, Wyd. Key Text, Warszawa 1999.
• Perz M., Ekonomiczne aspekty funkcjonowania klubów piłkarskich w Polsce, w: Sport & Business, red. H. Mruk, P Jardanowski, P. Matecki, K. Kropielnicki, Sport & Business Foundation, Poznań 2005.
• Pfeffer J., Power in Organizations, Marshfield, Pitman 1981.
• Pierścionek Z., Strategie rozwoju firmy, PWN, Warszawa 1996.
• Pitts B.C., Fielding L.F., Miller L.K., Industry Segmentation Theory and the Sport industry: Developing a Sport Industry Segment Model, Sport Marketing Quarterly 1994, no. 3.
• Pitts B.C., Stotlar O.K., Fundamentals of Sport Marketing, Fitness Information Technology, Inc. Morgantown 2002.
• Pluta-Olearnik M., Marketing usług, PWE, Warszawa 1993.
• PopeN.,Turco D., Sport & Event Marketing Jhe McGraw-Hill Companies, Inc. Roseville 2001.
• Porter M.E., Competitive Adventure, The Frez Press, New York 1985.
• Porter M.E., Strategia konkurencji, PWE, Warszawa 1992.
• Pracejus j.W., Seven Psychological Mechanisms Through Which Sponsorship Can Influence Consumers, w: Sports Marketing and the Psychology of Marketing Communication, L.R. Kahle, Ch. Rile, Lawrence Erlbaum Associates, Mahwah 2004.
• Prawne problemy sportu zawodowego, red. A. Kijowski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1995.
• Pszczołowski T., Dylematy sprawnego działania, WP, Warszawa 1982.
• Pysiewicz W., Sponsoring po polsku, Sport Business Review 2001, nr 1.
• Robinson M.J., Trail G.T., Relationships Among Spektator Gander, Motives, Points of Attachment and Sport Preference, Journal of Sport Management 2005, no. 19(1).
• Ryba B., Organizacja i zarządzanie sportem polskim, Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu, Warszawa 1995.
• Ryba B., Podstawy organizacji i zarządzania instytucjami sportowymi, Polska Korporacja Menedżerów Sportu, Warszawa 2000.
• Sargeant A., Marketing w organizacjach non profit, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004.
• Schewe Ch.D., Smith R.M., Marketing Concepts and Applications, McGraw Hill Book Company, New York 1980.
• Schlossberg H., Sports Marketing, Blackwell Publisher, Ltd., Maiden 1997.
• Scott D.K., Sport Organization Leadership, w: Successful Sport Management, ed. H. Appenzeller, G. Lewis, California Academic Press, Durham 2000.
• Shank M.D., Sports Marketing, A Strategic Perspective, Prentice Hall, New Jersey 2002.
• Sheth J.N., Newman B.I., Gross B.L., Why We Buy What We Buy: a Theory of Consumption Values', Journal of Business Research 1991, no. 22.
• Shilbury D., Ticketing Strategy in the Australian National Basketball League', Sport Marketing Quarterly, no. 3, 1994.
• Shilbury D., Quick S., Westerbeek H., Strategic Sport Marketing, Allen & Unwin, Crows Nest 1998.
• Siguaw J.A., Simpson P.M., Baker T.L., Effects of Supplier Market Orientation on Distributor Market Orientation and the Channel Relationship: The Distributor Perspective, Journal of Marketing, no. 7, 1998.
• SlackT., Understanding Sport Organizations, Human Kinetics, Champaign 1997.
• Sławińska M., Urbanowska-Sojkin E., Zarządzanie marketingowe przedsiębiorstwem handlowym, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1997.
• Smith A., Westerbeek H., The Sport Business Future, Palgrave Macmillan, New York 2004.
• Sosgórnik A., Zarządzanie, 1.1, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katowice 1999.
• Sport i media ~ problemy prawne, red. M. Kępiński, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1997.
• Sport Wyczynowy, Europejska Karta Sportu 1993, nr 5-6.
• Stacha S., Podstawy metodologii nauk ekonomicznych, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 2006.
• Status prawny polskich klubów i związków sportowych, red. AJ. Szwarc, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000.
• Status prawny sportowców, red. A.Kijowski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001.
• Stotlar O.K., Developing Successful Sport Sponsorship Plans, Fitness Information Technology, Inc. Morgantown, 2001.
• Summers J., Morgan M.J., A Crossnational Analysis of Sport Consumption, w: Sharing Best Practice in Sport Marketing, ed. B.C. Pitts, Fitness Information Technology, Inc., Morgantown 2004.
• Styś A., Wartość w marketingu - identyfikacja i znaczenie, w: Ekspansja czy regres marketingu, mat. konf., red. E. Duliniec, L. Garbarski, J. Mazur, M. Strzyżewska, W. Wrzosek, PWE, Warszawa 2006.
• Styś A., Styś S., Problematyka konkurencji w marketingu - postrzeganie i znaczenie, Handel Wewnętrzny, październik 2006.
• Sznajder A., Marketing w epoce nowej gospodarki, w: Marketing, koncepcje, badania, zarządzanie, mat. konf., red. L. Żabiński, K. Śliwińska, PWE, Warszawa 2002.
• Sznajder A., Marketing sportowy - koncepcja i uwarunkowania, Marketing i Rynek 2003, nr 12.
• Sznajder A., Sponsoring, czyli jak promować firmę wspierając innych, BusinessPress, Warszawa 1996.
• Szymanski S., KuypersT., Winners and Losers, Penguin Books, London 2000.
• Taylor P., Informacja menedżerska a ocena wyników działalności placówek kulturalno-rekreacyjnych, w: Zarządzanie i marketing w kulturze i rekreacji, red. B. Jung, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 1995.
• Techniki organizatorskie w teorii i praktyce kultury fizycznej, red. L. Jaczynowski, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, Warszawa 2005.
• The Business of Sport Management, ed. J. Beech & S. Chadwick, Pearson Education Ltd, Harlow 2004.
• Tribe J., The Economics of Leisure and Tourism, Butterworth Heinemann, Burlington 2003.
• Ustawa o kulturze fizycznej z dnia 18.01.1996 r., DzU nr 25 poz. 113.
• Ustawa o sporcie kwalifikowanym z dnia 29.07.2005 r., DzU nr 155, poz. 1298.
• VanderZwaag H.J., Policy Development in Sport Management, Westport, Praeger 1998.
• Wann D.L., Preliminary Validation of the Sport Fan Motivation Scale, Journal of Sport & Social Issues 1995, no. 11.
• Wanzel R., Gibeault H.,Tsarouhas A., Marketing Sport for Persons with Disability, w: New Horizons in Sport for Athletes with Disability, Meyer&Meyer Sport, Cologne 1999.
• Waśkowski Z., Determinanty skuteczności zarządzania sponsoringiem sportowym w kontekście kształtowania wizerunku organizacji, w: Marketing przyszłości, red. G. Rosa, A. Smalec, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2005.
• Waśkowski Z., Komponenty wartości produktu sportowego, w: Zarządzanie produktem w warunkach globalizacji gospodarki, red. J. Kall, B. Sojkin, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2004.
• Waśkowski Z., Ocena atrakcyjności widowiska sportowego, www.swiatmarketingu.pl, 2003.
• Waśkowski Z., Poparcie osobiste jako forma komunikacji przedsiębiorstwa z rynkiem, Marketing i Rynek 2004, nr 8.
• Watt D.C., Sports Management and Administration, Routledge, London 2003.
• Westerbeek H., Smith A., Sport Business in the Global Marketplace, Palgrave Macmillan, New York 2003.
• Wiktor J.W., Cechy orientacji marketingowej przedsiębiorstw polskich w aspekcie współpracy na rynkach międzynarodowych, w: Obszary współpracy polskich przedsiębiorstw, mat. konf., red. J. Karwowski, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2001.
• Wiktor J.W., Teoretyczne podstawy systemu komunikacji marketingowej, Świat Marketingu 2004, nr 1(1).
• www.expert-monitor.pl.
• Wyżnikiewicz-Kopp Z., Boruszczak M., Marciszewska B., Wybrane zagadnienia menedżmentu sportowego, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego w Gdańsku, Gdańsk, 1996.
• Yiannakis B.C. A., Some Contributions of Sport Sociology to the Marketing of Sport and Leisure Organizations, Journal of Sport Management 1989, no. 3.
• Zarick J., Grant J., Dobie K., Total Sponsorship Value and Achieving Sponsorship Objectives: The Case of Selected Running Road Races in the United States, w: Sharing Best Practices in Sport Marketing, ed. B.C. Pitts, Fitness Information Technology, Inc. Morgantown 2004.
• Zarządzanie firmą sportową, red. K. Perechuda, Wyd. Leopoldinum, Wrocław 1999.
• Zarządzanie instytucjami sportowymi, red. B. Ryba, Polska Korporacja Menedżerów Sportu, Warszawa 1997.
• Zarządzanie marketingiem w organizacji sportowej, red. K. Perechuda, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wrocław 2003.
• Zhang J., Pease D.G., Smith D.W., Wall K.A., Saffici Ch.L, Pennington-Gray L., Connaughton D.P., Spectacor Satisfaction With the Support Programs Basketball Games, w: Sharing Best Practice in Sport Marketing, ed. B.C. Pitts, Fitness Information Technology, Inc., Morgantown 2004.
• Zieleniewski J. Organizacja i zarządzanie, PWN, Warszawa 1981.