Uwagi o polityce rodzinnej w Polsce w kontekście wzrostu dzietności i zatrudnienia kobiet

• Autorzy: Irena E. Kotowska

Warianty tytułu

Remarks on Family policy in Poland in the context of increases in fertility and women's employment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W dyskusji o polityce rodzinnej w Polsce główne miejsce zajmują działania na rzecz wzrostu dzietności. Jest to kwestia natury strategicznej z punktu widzenia ograniczenia zaawansowania procesu starzenia oraz dbałości o odtwarzanie pokoleń. Zdaniem autorki, nie można jednak pomijać faktu, iż konieczny jest równoległy wzrost zatrudnienia, w tym zatrudnienia kobiet. Niniejszy artykuł koncentruje się na uwarunkowaniach łączenia pracy zawodowej z rodzinną, dyskutowanych w kategoriach tzw. konfliktu strukturalnego i kulturowego. Omówiono zmiany procesu formowania, rozwoju i rozwiązywania rodziny określające jej model demograficzny, jak również zmiany zakresu zaangażowania kobiet i mężczyzn w pracę zawodową i obowiązki rodzinne, które charakteryzują ekonomiczny model rodziny. Następnie przedstawiono uwarunkowania łączenia pracy zawodowej i rodziny w Polsce, odwołując się do wyników najnowszych badań w tej dziedzinie. Artykuł kończą wnioski dotyczące określonych działań, które mogą przyczynić się do jednoczesnego wzrostu dzietności i zatrudnienia kobiet w Polsce.

EN

Debates on fertility increase in Poland cannot ignore that simultaneously there is a strong pressure on employment increase, especially of women’s employment. The article focuses on determinants of reconciling between labour market participation and family, considered in terms of structural and cultural conflicts. By referring to results of empirical studies in the field, it is argued that those measures which reduce indirect costs of motherhood are of primary relevance for stimulating both fertility increase and higher employment of women. These measures diminish the structural conflict (the institutional stetting not adequately adjusted to women’s employment) and cultural conflict (the perception of gender roles neglecting the increasing labour force participation of women). They include: the development of institutional child care, gender-neutral possibilities of flexible work organisation and part-time, leaves and social benefits as well as promotion of the dual earner-dual carer family model and gender equality in employment. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka rodzinna; Zatrudnienie kobiet; Dzietność kobiet

EN

Family policy; Women employment; Women's fertility

• Czasopismo: Polityka Społeczna
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 8
• Strony: 13--19

Twórcy

autor

Irena E. Kotowska

Bibliografia

• Abramowska A. (2002), Zmiany aktywności zawodowej kobiet w latach 1993-2000 a ich sytuacja rodzinna, praca magisterska, Warszawa: Instytut Statystyki i Demografii SGH.
• Adsera A. (2005), Vanishing Children: From High Unemployment to Low Fertility in Developed Countries, "American Economic Review" 95(2), Education and Health of Women and Children, s. 189-193.
• Ahn N., Mira P. (2002), A note on the changing relationship between fertility and female employment rates in developed countries, "Journal of Population Economics" nr 15.
• Balcerzak-Paradowska B., red. (2003), Praca kobiet w sektorze prywatnym. Szanse i bariery, Warszawa: IPiSS.
• Balcerzak-Paradowska B. (2004), Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków, Warszawa: IPiSS.
• Baranowska A. (2007a), Poglądy i preferencje dotyczące ekonomicznych modeli rodziny, w: I.E. Kotowska, U. Sztanderska, l. Wóycicka (red.), Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych, Warszawa: Wydawnictwo SCHOLAR.
• Baranowska A. (2007b), Decyzje prokreacyjne - preferencje a realizacja, w: I.E. Kotowska, U. Sztanderska, l. Wóycicka (red.), Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych, Warszawa: Wydawnictwo SCHOLAR.
• Del Boca D., Aaberge R., Colombino U., Ermisch J., Francescani M., Pasqua S., Strom S. (2003), Labour market participation of women and fertility: The effect of social policies, http://www.frdb.org/images/ customer/paper_delboca.pdf.
• Domański H. (1999), Zadowolony niewolnik idzie do pracy. Postawy wobec aktywności zawodowej kobiet w 23 krajach, Warszawa: Wydawnictwo IFIS PAN.
• EC (2005), Green Paper: Confronting demographic change: a new solidarity between the generations, Communication from the Commission, Brussels, 16.3., COM(2005) 94 final.
• EC (2006), The demographic future of Europe - from challenge to opportunity, Communication from the Commission, Brussels, 12.10, COM(2006) 571 final.
• Engelhardt H., Prskawetz A. (2004), On the changing correlation between fertility and female employment over space and time, "European Journal of Population" nr 20.
• Gauthier A. (2005), Trends in policies for family-friendly societies, w: Macura M., MacDonald A.L., Haug W., (eds.), The new demographic regime. Population challenges and policy responses, New York and Geneva: United Nations.
• Hantrais L. (2005), Living as a family in Europe, w: L. Hintrais, D. Philipov, EC. Billari, Policy Implications of Changing Family Formation, Population studies no. 49, Council of Europe Publishing.
• Jóźwiak J., Kotowska I.E., Kowalska A. (2000), Procesy demograficzne, rynek pracy, edukacja, w: Ekonomiczne i społeczne efekty edukacji, Warszawa: Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji.
• Kocot-Górecka K. (2004), Zmiany płodności a aktywność ekonomiczna kobiet w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem okresu transformacji, praca doktorska, Warszawa: Instytut Statystyki i Demografii, Szkoła Główna Handlowa.
• Kotowska I.E. (2003), The labour market and demographic processes - some remarks on new perspective needed, w: I.E. Kotowska, J. Jóźwiak (eds.), Population of Central and Eastern Europe. Challenges and Opportunities, Warsaw: Statistical Publishing Establishment.
• Kotowska I.E. (2004), Zmiany demograficzne a przyszły rynek pracy, w: St. Borkowska (red.), Przyszłość pracy w XXI wieku, Warszawa: IPiSS - Główny Urząd Statystyczny.
• Kotowska I.E. red., Matysiak A., Muszyńska M., Abramowska A. (2005), Work and Parenthood - Comparative Data Analysis and Policy Implications, Workpackage 6. DIALOG project, The Institute of Statistics and Demography, Warsaw: Warsaw School of Economics.
• Kotowska I.E. (2005a), Europa wobec przeobrażeń rodziny. Czy potrzebna jest europejska strategia prorodzinna?, w: M.J. Radło (red.), Polska wobec redefinicji Strategii Lizbońskiej, Zielona Księga Polskiego Forum Strategii Lizbońskiej, Warszawa-Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, s. 223-241.
• Kotowska I.E. (2005b), Przemiany rodziny: Polska a Europa, w: l. Wóycicka (red.), Szansę na wzrost dzietności - jaka polityka rodzinna, Polskie Forum Strategii Lizbońskiej - Niebieskie Księgi 2005, Warszawa-Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
• Kotowska I.E., Sztanderska U. (2007a), Zmiany demograficzne a zmiany na rynku pracy w Polsce, w: I.E. Kotowska, U. Sztanderska, l. Wóycicka (red.), Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych, Warszawa: Wydawnictwo SCHOLAR.
• Kotowska I.E., Sztanderska U., Wóycicka l. (2007b), Podsumowanie i rekomendacje, w: I.E. Kotowska, U. Sztanderska, l. Wóycicka (red.), Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych, Warszawa: Wydawnictwo SCHOLAR.
• Liefbroer A.C., Corijn M. (1999), Who, What, Where, and When? Specifying the Impact of Educational Attainment and Labour Force Participation on Family Formation, "European Journal of Population" nr 15(1).
• Lisowska E. (1998), Przedsiębiorczość wobec bezrobocia kobiet i ich dyskryminacji na rynku pracy, materiały konferencyjne, Warszawa: Szkota Główna Handlowa.
• Liwiński J., Sztanderska U. (2000), Kobiety na rynku pracy w Polsce w latach 1990., w: Wpływ prywatyzacji na położenie kobiet. Kobiety polskie w gospodarce okresu transformacji, Warszawa: Centrum Praw Kobiet.
• Matysiak A. (2005), The sharing of professional and household duties between Polish couples - preferences and actual choices, "Studia Demograficzne" nr 1/147.
• Matysiak A. (2007), Organizacja czasu pracy i opieki, w. I.E. Kotowska, U. Sztanderska, l. Wóycicka (red.), Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych. Warszawa: Wydawnictwo SCHOLAR.
• McDonald P. (2002), Sustaining fertility through public policy: the range of options, Population (English version) nr 57(3).
• Mills M., Blossfeld H.P. (2003), Globalization, Uncertainty and the Early Life Course: A Theoretical Framework, www.yale.edu/ccr/blossfeld.doc
• Muszyńska M. (2003), Zróżnicowanie modeli rodziny w krajach europejskich w kontekście statusu kobiety w społeczeństwie, "Studia Demograficzne" nr 2/144.
• Muszyńska M. (2004), Family models in Europe in the context of women's status, Working Paper on Population, Family and Welfare No 6, Demographic Research Institute, Hungarian Central Statistical Office.
• Muszyńska M. (2007), Structural and cultural determinants of fertility in Europe, Warsaw: Warsaw School of Economics Publisher.
• Siemieńska R. (2006), Zarządzanie czasem - budżet czasu, w: Krajowy System Monitorowania Równego Traktowania Kobiet i Mężczyzn, raporty eksperckie, tom 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Sztanderska U. (2005), Aktywność zawodowa kobiet w Polsce. Jakie szanse? Jakie rezultaty?, w: l. Wóycicka (red.), Szanse na wzrost dzietności - jaka polityka rodzinna?, Gdańsk: Polskie Forum Strategii Lizbońskiej, Niebieskie Księgi.
• Sztanderska U., Grotkowska G. (2007), Zatrudnienie i bezrobocie kobiet i mężczyzn, w: I.E. Kotowska, U. Sztanderska, l. Wóycicka (red.), Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych, Warszawa: Wydawnictwo SCHOLAR.
• Titkow A., red. (2003), Szklany sufit: bariery i ograniczenia karier kobiet, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Titkow A., Duch-Krzystoszek D., Budrowska B. (2004), Nieodpłatna praca kobiet. Mity, realia, perspektywy, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.