Wpływ podatku dochodowego od osób fizycznych w Polsce na dobrobyt społeczny

• Autorzy: Ewa Aksman

Warianty tytułu

The Influence of Personal Income Tax on Prosperity in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autorka pisze, że PIT w Polsce jest podatkiem progresywnym. Uwidacznia to jej zdaniem wzrost średniej stopy tego podatku w kolejnych grupach decylowych gospodarstw domowych według dochodów brutto. Potwierdzać ma to także zmiana wartości miernika w postaci progresywności udziału relatywnych dochodów w odniesieniu do wymienionych grup decylowych. Autorka zauważa, że PIT wywiera efekt redystrybucyjny, jednak niezbyt silny - w latach 2003-2005 redukował on nierówności ekwiwalentnych bieżących dochodów brutto gospodarstw domowych średnio tylko o 5,22% rocznie. Wynika to zdaniem autorki głównie z niskiej efektywnej stopy tego podatku, ale także z wyraźnego efektu przeszeregowania.

EN

The paper looks at personal income tax (PIT) in Poland from the perspective of its progressiveness, redistribution effect and influence on prosperity. Household budget surveys carried out by the Central Statistical Office (GUS) in 2003-2005 are the main source of data. The statistical and econometric analysis included in the paper takes into account some basic measures of tax progression. The author also uses a decomposition approach to determine PIT’s effect on the average tax rate in the country. The empirical study conducted by Aksman shows that even though Poland’s PIT is progressive, its overall redistribution effect is not very strong; in the analyzed period it reduced household income inequalities by only 5.22% on average. This is mainly due to a low effective tax rate, Aksman says. What’s more, PIT leads to a decline in prosperity measured with the Sen index; in the analyzed period of time prosperity declined by 11.23% annually on average. With PIT, “poverty aversion” is stronger than “inequality aversion,” the author says, which means that the loss of prosperity resulting from the fall in average income is greater than the increase of prosperity resulting from reduced income disparities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatek dochodowy od osób fizycznych; Podatki; Dobrobyt; Podatek liniowy; Nierówności dochodowe

EN

Individual income tax; Taxes; Prosperity; Flat tax; Income inequalities

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 1-2
• Strony: 77--90

Twórcy

autor

Ewa Aksman

Bibliografia

• Aggarwal P.K., [1994], A Local Distributional Measure of Tax Progressivity, "Public Finance", nr 1.
• Atkinson A.B., [1980], Horizontal Equity and the Distribution of the Tax Burden, [w:] The Economics of Taxation, (red.) H.J. Aaron, M.J. Boskin, Studies of Government Finance, The Brookings Institution, Washington D.C.
• Aronson J.R., Johnson P., Lambert P.J., [1994], Redistributive Effect and Unequal Income Tax Treatment, "The Economic Journal", nr 104.
• Baum S.R., [1987], On the Measurement of Tax Progressivity: Relative Share Adjustment, "Public Finance Quarterly", nr 2.
• Blackorby C., Donalson D., [1978], Measures of Relative Equality and their Meaning in terms of Social Welfare, "Journal of Economic Theory", nr 18.
• Bolkowiak L, [2002], Obciążenia podatkowe gospodarstw domowych w latach 1994-1998, "Studia Finansowe", nr 60.
• Bolkowiak L, [2005], Reforma podatkowa a struktura dochodów budżetu państwa i rozkład obciążeń podatników, "Studia Finansowe", nr 73.
• Brzeziński M., [2002], Wpływ nierówności dochodowej na dobrobyt społeczny w Polsce w latach 1987-1997, "Gospodarka Narodowa", nr 9.
• Creedy J., van de Ven J., [2001], Decomposing Redistributive Effects of Taxes and Transfers in Australia: Annual and Lifetime Measures, "Australian Economic Papers", nr 40.
• Cowell F.A., [2000], Measurement of Inequality, [w:] Handbook of Income Distribution Vol. l, (red.) A.B. Atkinson, F. Bourguignon, Elsevier, Amsterdam.
• Dagum C., [1990], On the Relationship Between Income Inequality Measures and Social Welfare Functions, "Journal of Econometrics", Vol. 43.
• Duclos J., [1993], Progressivity, Redistribution and Equity with Application to the British Tax and Benefit System, "Public Finance", Vol. 48, No. 3.
• Garbicz M., [29 listopada 2006], Rosnące nierówności dochodowe w Polsce po 1990 r. - próba opisu mechanizmów, Referat zaprezentowany na konferencji naukowej "Wzrost gospodarczy a bezrobocie i nierówności w podziale dochodu", zorganizowanej przez Katedrę Teorii Systemu Rynkowego SGH oraz Instytut GFK Polonia, Hotel Polonia Pałace, Warszawa.
• Godecki T., [2004], Zdolność płatnicza jako element sprawiedliwości podatkowej, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie", nr 667.
• Górecki B., Wiśniewski M., [1998], Zróżnicowanie dochodów gospodarstw domowych w Polsce wiatach 1987-1995, [w:] Podział dochodu i nierówności dochodowe. Fakty, tendencje, porównania, (red.) J. Mujżel. S. Golinowska, E. Mączyńska, Rada Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów, Raport nr 29, Warszawa.
• Jacukowicz Z., [2004], Wpływ opodatkowania i ubezpieczenia społecznego na relacje wynagrodzeń, "Polityka Społeczna" nr 4.
• Kakwani N.C., [1977], Measurement of Tax Progressivity: Ań International Comparison, "The Economic Journal", nr 87.
• Kakwani N.C., [1984], On the Measurement of Tax Progressivity and Redistributive Effect of Taxes with Application to Horizontal and Vertical Equity, "Advances in Econometrics", Vol. 3.
• Kijek L, [2006], Preferencje prorodzinne w polskim podatku dochodowym od osób fizycznych, [w.] Finanse Publiczne, (red.) A. Pomorska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Kolanowska-Kowalska B., [2003], Polityka fiskalna, [w:] System finansowy w Polsce, (red.) B. Pietrzak, Z. Polański, B. Woźniak, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kondor Y., [1975], Value Judgement Implied by the Use of Various Measures of Income Inequality, "Review of Income and Wealth", nr 21.
• Kot S.M., [2000], Ekonometryczne modele dobrobytu, PWN, Warszawa-Kraków.
• Kula G., [2005], Podatek liniowy w praktyce, "Gospodarka Narodowa", nr 11-12.
• Kumor P, Sztaudynger J.J., [2007], Optymalne zróżnicowanie plac w Polsce - analiza ekonometryczna, "Ekonomista", nr 1.
• Lambert P.J., [2001], The Distribution and Redistribution of Income, Manchester University Press, Manchester and New York.
• Lambert P.J., Pfahler W, [1988], On Aggregate Measures of the Net Redistributive Impact of Taxation and Government Expenditure, "Public Finance Ouarterly", Vol. 16.
• Malinowska E., Misiąg W, [2002], Finanse publiczne w Polsce - Przewodnik, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk.
• Malinowska-Misiąg E., Misiąg W, [2007], Finanse publiczne w Polsce, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.
• Małecka E., [2005], Podatek dochodowy jako regulator dochodów osób fizycznych w Polsce, "Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny", Zeszyt nr 2, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza i Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.
• Neneman J., Piwowarski R., [2004], Jaki system podatkowy, Seria: Trzeci Etap Reformy, Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.
• Nojszewska E., [2001], Zmiany w polskim systemie podatkowym w wieku XX, "Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych", Zeszyt nr 9, SGH, Warszawa.
• Osiatyński J., [2006], Finanse publiczne, Ekonomia i polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Owsiak S., [2005], Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Plotnick R., [l981], A Measure of Horizontal Inequity, "The Review of Economics and Statistics", nr 63.
• Rawls J., [1971], A Theory of Justice, Harvard University Press, Cambridge Mass.
• Samojlik B., [2006], System podatkowy - kierunki ewolucji, [w:] Finanse Publiczne, (red.) A. Pomorska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Sen A., [1973], On Economic Inequality, Clarendon Press, Oxford.
• Styczeń M., Topińska L, [1999], Podatki i wydatki socjalne jako narzędzia redystrybucji dochodów gospodarstw domowych, Opracowania Projektów Badawczych Zamawianych, Zeszyt nr 4, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Szczodrowski G., [2007], Polski system podatkowy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Sztyber W.B., [2004], Kontrowersje wokół podatku dochodowego od osób fizycznych, "Ekonomista", nr 4.
• Wagstaff A., Doorslaer E., Burg H., Calonge S., Christiansen T., Citoni G., Gerdtham U., Gerfin M., Gross L., Hakinnen U., John J., Jonhson R, Klavus J., Lachaud C., Lauridsen J., Leu R., Nolan B., Peran E., Propper C., Puffer E, Rochaix L., Rodriguez M., Schellhorn M., Sundberg G., Winkelhake O., [1999], Redistributive Effect, Progressivity and Differential Tax Treatment: Personal Income Taxes in Twelve OECD Countries, "Journal of Public Economics", nr 72.
• van de Ven J., Creedy J., Lambert RJ., [2001], Close Equals and Calculation of the Vertical, Horizontal and Reranking Effects of Taxation, "Oxford Bulletin of Economics and Statistics", nr 63.
• Wiśniewski M., [1996], Zmiany rozkładu dochodów 1987-1992, [w:] Studia nad reformowaną gospodarką, (red.) M. Okólski, U. Sztanderska, PWN Warszawa.
• Ziółkowska W, [2005], Finanse Publiczne. Teoria i zastosowanie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.