Status prawny wójta w samorządzie gminy wiejskiej II RP

• Autorzy: Czesław Burek

Warianty tytułu

Legal Status of the Mayor of a Rural Municipality in the Territorial Self-Government of the Second Polish Republic

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem artykułu jest pozycja prawna wójta w latach 1918-1939. Charakterystyczne dla tego okresu było sukcesywne centralizowanie terenowej administracji publicznej i ograniczanie praw samorządu terytorialnego, w tym zwłaszcza stopnia podstawowego - gminy. Na tle postępującego autorytaryzmu ustrojowego pozycja prawna wójta wzmacniała się w stosunku do kolegialnych organów samorządu - rady gminnej i zarządu gminnego. Miał on wiele kompetencji jako jednoosobowy zarząd gminny oraz rządowy organ administracji ogólnej. Ustawowe domniemanie właściwości wójta w sprawach niezastrzeżonych dla innych organów, 10-letnia kadencja wójta zawodowego w stosunku do 5-letniej kadencji rady gminnej, prawo weta wobec uchwał zarządu -te uprawnienia i wiele innych czyniły wójta podstawowym organem samorządu terytorialnego gminy wiejskiej II Rzeczypospolitej. (abstrakt oryginalny)

EN

The subject of the article is the legal position of the rural municipality mayor in the years 1918 - 7939. The successive territorial centralization of public administration and the restriction of the rights of the territorial self-government, especially at the fundamental level - the municipality - were typical of this period. Compared with the progressing systemic authoritarianism, the legal position of the mayor was strengthening with respect to the collegial self-government authorities - the municipal council and the board of the municipality. He had a large number of competencies as a single-person board of the municipality and an authority of general government administration. The statutory presumption of the competence of the mayor in matters which are not reserved for other authorities, the 10-year term of office of the professional mayor, compared with the 5-year term of office of the municipal council, the right of veto with respect to resolutions of the board - these rights and many others made the mayor the fundamental authority of territorial self-government or the rural municipality of the Second Polish Republic. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gmina; Kompetencje władz gminnych; Organy samorządu terytorialnego; Autorytaryzm

EN

District; Powers of municipal authorities; Local government bodies; Authoritarianism

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 3
• Strony: 47--62

Twórcy

autor

Czesław Burek

Bibliografia

• A. Agopszowicz, Z. Gilowska, M. Taniewska-Peszko: Prawo samorządu terytorialnego w zarysie, Wyd. US, Katowice 1999, ss. 17-22.
• A. Ajnenkiel: Polskie konstytucje, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1991, s. 244.
• J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak: Historia ustroju i prawa polskiego, Wyd. Prawnicze PWN, Warszawa 1996, ss. 49-52.
• W Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego, Wyd. Literackie, Kraków 2005, s. 709.
• W Brzeziński: Terytorialna organizacja gminy wiejskiej, Warszawa 1932, ss. 4-7.
• Z. Bukowski, T. Jędrzejewski, P Rączka: Ustrój samorządu terytorialnego, Wyd. Dom Organizatora, Toruń 2003, s. 41.
• B. Dolnicki: Samorząd terytorialny, Zakamycze, Kraków 2001, s. 43.
• Dziennik Praw Państwa Polskiego nr 18, póz. 48, (w:) R. Szwed: Samorząd terytorialny w Polsce w latach 1918-1939. Wybór materiałów źródłowych, Wyd. WSP w Częstochowie, Częstochowa 2000, s. 21.
• M. Jaroszyński: Samorząd terytorialny w Polsce. Stan obecny. Wnioski do reformy, Warszawa 1923, s. 11.
• W Komarnicki: Polskie prawo polityczne (Geneza i system), Warszawa 1922, ss. 372-374.
• K.W. Kunaniecki: Ustrój gminy wiejskiej w Polsce, Kraków 1920, s. 21.
• K.W Kumaniecki: Ustrój władz samorządowych na ziemiach polskich w zarysie, Kraków 1920, ss. 31-32.
• K.W Kumaniecki, J.S. Langrod, S. Wachholz: Zarys ustroju, postępowania i prawa administracyjnego w Polsce, Kraków-Warszawa 1939, ss. 37-39.
• K.W Kumaniecki, B. Wasiutyński, J. Panejko: Polskie prawo administracyjne w zarysie, Kraków 1929, s. 1087.
• Z. Leoński: Tradycje samorządu terytorialnego w Polsce, „Samorząd Terytorialny" 1991, nr 3, ss. 39-40.
• B. Słobodzian: Współczesny system samorządu terytorialnego, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2005, ss. 15-16.
• J. Sługocki: Prawo samorządu terytorialnego, Wyd. Janus, Bydgoszcz 1999, ss. 152-153.
• J. Starościak: Decentralizacja administracji, PWN, Warszawa 1960, ss. 89-90.
• J. Staryszak: Prawo nadzoru nad administracją samorządową, 1931, ss. 9-10.
• J. Staryszak: Samorząd gminy wiejskiej w Polsce. Według ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, Warszawa 1933, ss. 11-12.
• Wielka encyklopedia prawa, red. E. Smoktunowicz, C. Kosikowski, Wyd. Prawo i Praktyka Gospodarcza, Białystok-Warszawa 2000, s. 1158.
• A.W. Zawadzki: Finanse samorządu terytorialnego w latach 1918-1939, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1971, s. 12.