Ekonomia i inne nauki społeczne na początku XXI wieku. Między imperializmem a kooperacją

• Autorzy: Michał Brzeziński , Marian Gorynia , Zbigniew Hockuba

Warianty tytułu

Economics and Other Social Sciences at the Beginning of XXI Century. Between Imperialism and Cooperation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Relacje między ekonomią a innymi naukami społecznymi są zróżnicowane, a ich natura zmienia się w czasie. Począwszy od późnych lat 1950 nauki społeczne, np.: prawo, zarządzanie, nauki polityczne, socjologia, antropologia, psychologia, historia gospodarcza, geografia, były areną zaborczego natarcia ze strony ekonomii, w trakcie którego za pomocą pojęć i teorii ekonomicznych próbowano wyjaśnić zjawiska tradycyjnie należące do innych dziedzin badawczych. Od lat 1980, obserwujemy proces odwrotny – ekonomia zwraca się po dane i rezultaty do innych nauk np. psychologii eksperymentalnej, zarządzania i socjologii. W artykule pokazujemy, że swoisty imperializm ekonomiczny jest interdyscyplinarnym rozszerzeniem metodologicznego ideału unifikacji, który w ramach ekonomii głównego nurtu był realizowany od lat 1950. Dowodzimy także, że niedawno rozpoczęty proces otwarcia ekonomii na inne nauki, częściowy odwrót od imperializmu w stronę kooperacji, był spowodowany wewnętrznymi problemami teoretycznymi i empirycznymi. Analizujemy ponadto relacje ekonomii z wybranymi naukami społecznymi oraz formułujemy metodologiczną ocenę procesu zwrotu ekonomii w kierunku kooperacji z innymi naukami. (abstrakt oryginalny)

EN

The nature and substance of relations among economics and other social sciences is complex, The relations vary in time. Since the late 1950. social sciences (law, management, political science, sociology, anthropology, psychology, economic history, geography) had been subjected to invasive inroads by economics. Economic theories and notions were used to explain phenomena that traditionally belonged to other disciplines, Starting from 1980. we observe a reversal - economics addresses other bodies of knowledge (e.g. experimental psychology, management or sociology) to supply it with data and the obtained results. In the article it is shown that this sui generis economic imperialism had constituted an interdisciplinary extension of the methodological ideal of unification, which was present in the economic theory of the main stream. We inspire to demonstrate that the reversal and the consecutive opening of economics towards other theories, that is, its partial departure from imperialism, had its roots in the internal theoretical and empirical problems encountered by economists. We formulate a methodological assessment of the process of reorientation of economics towards the cooperation with other sciences. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Historia myśli ekonomicznej; Zarządzanie; Psychologia

EN

Economics; History of economic thought; Management; Psychology

• Czasopismo: Ekonomista
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 2
• Strony: 201--232

Twórcy

autor

Michał Brzeziński

autor

Marian Gorynia

autor

Zbigniew Hockuba

Bibliografia

• Akerlof G.A., Loyalty Filters, "American Economic Review" 1983, vol. 73.
• Amadae S.M., Rationalizing Capitalist Democracy: The Cold War Origins of Rational Choice Liberalism, The University of Chicago Press, Chicago and London 2003.
• Angner E., Loewenstein G., Behavioral Economics, nieopublikowany, Amsterdam 2007.
• Bain J., Industrial Organization, John Wiley and Sons, New York 1968.
• Baron J., Hannan M., The Impact of Economics on Contemporary Sociology, "Journal of Economic Literature" 1994, vol. 32.
• Barney J.B., Firm Resources and Sustained Competitive Advantage, "Journal of Management" 1991, nr 17.
• Becker G.S., The Economic Approach to Human Behavior, University of Chicago Press, Chicago 1976; wyd. pol. Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, PWN, Warszawa 1990.
• Becker G.S., Becker G.N., The Economics of Life, McGraw-Hill, 1998; wyd. pol. Ekonomia życia, One Press, Warszawa 2006.
• Bertallanfy von L., Ogólna teoria systemów, PWN, Warszawa 1984.
• Besanko D., Dranove D., Stanley M., Schaefer S., Economics of Strategy, John Wiley and Sons, Hoboken 2007.
• Blaug M., Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Bowmaker S.W, Economics Uncut: A Complete Guide to Life, Death and Misadventnre, Edward Elgar, Cheltenham 2005.
• Bruni L., Sugden, R., The Road not Taken: How Psychology was Removed From Economics, and How it Might be Brought Bach, "The Economic Journal" 2007, vol. 117(516).
• Camerer C., Behavioral Economics, nieopublikowany manuskrypt, 2007.
• Camerer C., Loewenstein, G., Behavioral Economics: Past, Present, Future, w: Advances in Behavioral Economics, red. C. Camerer, G. Loewenstein, M. Rabin, Princeton University Press, Princeton and Oxford 2004.
• Chamberlin E.H., The Theory of Monopolistic Competition, wyd. 6, Harvard University Press, Cambridge 1956.
• Chandler A.D., Strategy and Structure: Chapters in the History of Industrial Enterprise, MIT Press, Cambridge 1962.
• Clark J.M., The Concept of Workable Competition, "American Economic Review", czerwiec 1940.
• Clark J.M., Competition as a Dynamic Process, The Brookings Institution, Washington 1961.
• Coase R., The Nature of the Firm, "Economica" 1937, nr 16.
• Colander D., Holt R., Rosser B., The Changing Face of Economics, University of Michigan Press, Ann Arbor 2004.
• Coleman J., Foundations of Social Theory, Harvard University Press, Cambridge 1990.
• Davis J., The Turn in Economics: Neoclassical Dominance to Mainstream Pluralism?, "Journal of Institutional Economics" 2006a, vol. 2(1).
• Davis J., The Tum in and Retum ofOrthodoxy in Recent Economics, artykuł na konferencję History of Economics Society, Grinnell 2006b.
• Debreu G., Excess Demand Functions, "Journal of Mathematical, Economics" 1974, vol. 1.
• Della Vigna S., Psychology and Economics: Evidence from the Field, "NBER Working Paper" 2007, nr 13420.
• Demsetz, H., Crossing Discipline Borders, artykuł na konferencję UCLA, Los Angeles 2006.
• Droga do rynku. Aspekty mikroekonomiczne, red. W.J. Otta, Wyd. AEP, Poznań 1994.
• Dubner S.J., Levitt S.D., Freakonomics: A Rogue Economist Explores the Hidden Side of Everything, William Morrow, New York 2005; pol. wyd.: Freakonomia. Świat od podszewki, Helion/One Press, Kraków 2006.
• Etzioni A., The Moral Dimension: Toward a New Economics, The Free Press, New York 1988.
• Fine B., Economic Imperialism: A View from the Periphery, "Review of Radical Political Economics" 2002, vol. 34.
• Fine B., A Question of Economics: Is It Colonising the Social Sciences?, "Economy and Society" 1999, vol. 28(3).
• Frey B., Benz M., From Imperialism to Inspiration: A Survey of Economics and Psychology, w: Elgar Companion to Economics and Philosophy, red. J. Davis, A. Marciano, J. Runde, Edward Elgar, Cheltenham 2005.
• Friedman M., The Methodology of Positive Economics, w: Essays in Positive Economics, red. M. Friedman, University of Chicago Press, Chicago 1953.
• Gintis H., A Framework for the Unification of the Behavioral Sciences, "Behavioral and Brain Sciences" 2007, vol. 30.
• Gorynia M., Przedsiębiorstwo jako przedmiot badań w naukach ekonomicznych - aspekty metodologiczne, w: Podstawy metodologiczne prac doktorskich w naukach ekonomicznych, red. M. Sławińska, Wyd. AEP, Poznań 2006.
• Gorynia M., Jankowska B., Owczarzak R., Zarządzanie strategiczne jako próba syntezy teorii przedsiębiorstwa, "Ekonomista" 2005, nr 5.
• Granovetter M., Economic Action and Social Structure: The Problem of Embeddedness, "American Journal of Sociology" 1985, vol. 91(3).
• Griffin R., Podstawy zarządzania organizacjami, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1996.
• Griffin R.W, Management, Houghton Mifflin Company, New York 1999.
• Hamel G., Doz Y.L., Prahalad C.K., Collaborate with Your Competitors and Win, Harvard Business Review, styczeń-luty 1989.
• Hamel G., Prahalad C.K., The Core Competence of the Corporation, "Harvard Business Review", maj-czerwiec 1990.
• Hands D.W., A Tale of Two Mainstreams: Economics and Philosophy of Natural Science in the Mid-20th Century, 2006, http://ssrn.com/abstract=912593.
• Heukelom E, Who are the Behavioral Economists and what do they say?, Tinbergen Institute Discussion Paper 2007, nr 07-020/1.
• Hirschleifer J., The Expanding Domain of Economics, "American Economic Review" 1985, vol. 75(6).
• Hockuba Z., Kochanowicz J., Uwagi o kierunkach reform uniwersyteckich studiów ekonomicznych, "Studia Ekonomiczne" 2006, nr 4(LI).
• Kahneman D., Tversky A., Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases, "Science" 1974, vol. 185.
• Kahneman D., Tversky A., Prospect Theory: Ań Analysis of Dedsion under Risk, "Econometrica" 1979, vol. 47(2).
• Kalleberg A.L., Sociology and Economics: Crossing the Boundaries, "Social Forces" 1995, vol. 73(4).
• Kraft J., Ravis J.-L., Theories of the Firm, w: Markets and Organization, red. R. Arena, Ch. Longhi, Springer, Berlin 1998.
• Kreps D., Economics - The Current Position, "Deadalus" 1997, vol. 126(1).
• Leijonhufvud A., Life Among the Econ, "Western Economic Journal" 1973, vol. 11(3).
• Lompart A., Imperializm ekonomiczny - czy zagraża socjologii?, w: Kulturowe aspekty transformacji ekonomicznej, red. J. Kochanowicz, S. Mandes, M. Marody, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2007.
• Lazear E.P, Economic Imperialism, "Quarterly Journal of Economics" 2000, vol. 115(1).
• Maki U., Social Theories of Science and the Fate of Institutionalism In Economics, w: Rationality, Institutions and Economic Methodology, red. U. Maki, B. Gustafsson, C. Knudsen, London, Routledge 1993.
• Maki U., Explanatory Unification: Double and Doubtful, "Philosophy of the Social Sciences" 2001, vol. 31.
• Maki U., The Dismal Queen of the Social Sciences, w: Fact and Fiction in Economics. Realism, Models, and Social Constniction, red. U. Maki, Cambridge University Press, Cambridge 2002.
• Maki U., Economics Imperialism: Concept and Constraints, nieopublikowany manuskrypt 2007a.
• Maki U., Philosophy of Economics, nieopublikowany, 2007b.
• Mantel R., On the Characterization of Aggregate Excess Demand, "Journal of Economic Theory" 1974, vol. 7.
• Mirowski P, More Heat than Light: Economics as Social Physics, Physics as Nature's Economics, Cambridge University Press, New York 1989.
• Mirowski P, Machine Dreams: Economics Becomes a Cyborg Science, Cambridge University Press, New York 2002.
• Mueller D.C., Public Choice III, Cambridge University Press, Cambridge 2003.
• Mullainathan S., Thaler R.H., Behavioral Economics, MIT Department of Economics Working Paper 2000, nr 00-27.
• Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1999.
• Penrose E., The Theory of the Growth of the Firm, Basil Blackwell, Oxford 1959.
• Porter M., Strategia konkurencji - metody analizy sektorów, PWE, Warszawa 1999.
• Rabin M., Psychology and Economics, "Journal of Economic Literature" 1998, vol. 36(1).
• Rabin M., A Perspective on Psychology and Economics, "European Economic Review" 2002, vol. 46.
• Rizvi S.A.T., The Sonnenschein-Mantel-Debreu Results after 30 Years, "History of Political Economy" 2006, vol. 38(1).
• Robbins L., Ań Essay on the Nature and Significance of Economic Science, Macmillan, London 1932.
• Robinson J., The Economics of Imperfect Competition, Macmillan, London 1933.
• Rubinstein A., Discussion of Behavioral Economics, nieopublikowany, 2006.
• Rumelt R.R, Schendel D., Teece D.J., Strategic Management and Economics, "Strategic Management Journal" 1991, vol. 12.
• Sent E.-M., Behavioral Economics: How Psychology Made Its (Limited) Way Back into Economics, "History of Political Economy" 2004, vol. 36(4).
• Sent E.-M., Pluralisms in Economics, w: Scientific Pluralizm, red. S. Kellert, H. Longino, K. Waters, Minnesota Studies in the Philosophy of Science, Minneapolis 2006.
• Simon H., Models of Man, Social and Rational: Mathematical Essays on Rational Human Behavior in a Social Settings, John Wiley and Sons, New York 1957.
• Sonnenschein H., Market Excess Demand Functions, "Econometrica" 1972, vol. 40.
• Stigler G., Economics - The Imperial Science, "Scandinavian Journal of Economics" 1984, vol. 86(3).
• Strawiński W., Jedność nauki, redukcja, emergencja, Fundacja Aletheia, Warszawa 1997.
• Tullock G., Economic Imperialism, w: Theory of Public Choice, red. J.M. Buchanan, R.D. Tollison, The University of Michigan Press, Ann Arbor 1972.
• Tullock G., McKenzie R., The New World of Economics, Irwin, Homewood 1975.
• Varian Hal R., Microeconomic Analysis, wyd. 3, W.W. Norton & Company, New York 1992.
• Weintraub E.R., How Economics Became a Mathematical Science, Durham, NC, Duke University Press 2002.
• Williamson O.E., Markets and Hierarchies: Analysis of Antitrust Implications, Free Press 1975.
• Williamson O.E., Ekonomiczne instytucje kapitalizmu, PWN, Warszawa 1998.
• Zafirowski M., The Influence of Sociology on Economics: Selected Themes and Instances from Classical Sociological Theory, "Journal of Classical Sociology" 2005, nr 5.