Zróżnicowanie temperatury powietrza i prężności pary wodnej w mikro- i mezoskali na Pogórzu Wielickim

• Autorzy: Krzysztof Matuszyk

Warianty tytułu

Air Temperature and Vapour Pressure Spatial Patterns in Micro- and Mesoscale in the Wieliczka Foothills

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zanalizowano codzienne wartości temperatury powietrza i prężności pary wodnej (6, 12, 18 UTC) z lat 1978-1982 i 1999-2003 ze stacji i profilowych punktów pomiarowych na Stacji Naukowej IGiGP UJ w Gaiku-Brzezowej. Na omawianym obszarze znaczące różnice termiczne i wilgotnościowe, spowodowane urozmaiceniem rzeźby i użytkowania terenu, występują prawie wyłącznie w półroczu ciepłym i wybudowanie zbiornika wodnego nie miało na to wpływu. (fragm. oryg. streszcz.)

EN

The data analysed consisted of daily measurements of air temperature and vapour pressure (6, 12 and 18 UTC) from the periods 1978-1982 and 1999-2003, from the station in Gaik-Brzezowa (Wieliczka Foothills, a part of the Carpathian Foothills). In the first period the station was located in a river valley, while in the second one, after the construction of the Dobczyce Water Reservoir, it was moved to the hill top. Apart from the main stations, the measurements were taken at the topoclimatic profile points. In 1978-1982 the measurement points were: Terrace, Slope, Forest, Hill top. In 1999-2003 those were: Slope, Forest, Hill top 2 and Reservoir bank. The period 1978-1982 was much colder than 1999-2003 (Table 2 and 4). However, the land use changes were much more significant than climatic fluctuations for the meso scale air temperature differentiation. Significant differences in air temperature and vapour pressure in the study area, due to the various relief and land use features, occur mainly in the warm half-year, regardless the construction of the reservoir. Air temperature spatial pattern is affected by both relief and land use, while the vapour pressure spatial pattern depends almost exclusively on land use features. The spatial patterns of air temperature and vapour pressure changed due to the construction of the water reservoir both qualitatively and quantitatively. In 1978-1982, the warm belt on the slope was an important mesoclimatic feature of the area, and after the reservoir construction it is still noticeable. However, the thermal and humidity sequence has been changed in some seasons and hours. The forest has its own mesoclimate and the impact of the reservoir is almost negligible. The minimum air temperature was raised by the reservoir at the hill top which decreased the differences between the forest and non-forested area. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Geografia regionalna; Klimatologia; Meteorologia

EN

Regional geography; Climatology; Meteorology

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2008
• Numer: z. 119
• Strony: 63--80

Twórcy

autor

Krzysztof Matuszyk

Bibliografia

• Bokwa A., 2000, Struktura termiczna przygruntowej warstwy powietrza na Pogórzu Wielickim (na przykładzie Gaika-Brzezowej). Pr. dokt., mspis, Bibl. Jagiell., Kraków, s. 116.
• Limanówka D., 2008, Zmienność klimatu Pogórza Wielickiego w latach 1978-2003 (na przykładzie stacji Dobczyce), niniejszy tom.
• Niedźwiedź T., 1973, Temperatura i wilgotność powietrza w warunkach rzeźby pogórskiej Karpat (na przykładzie doliny Raby koło Gaika-Brzezowej), Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 3, 7-88.
• Niedźwiedź T., 1975, Wpływ sytuacji synoptycznych na zróżnicowanie temperatur ekstremalnych powietrza na wiosnę w dolinie Raby, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 41, 87-95.
• Niedźwiedź T., Ustrnul Z., Cebulak E., Limanówka D., 1994, Long-term climate variation in Southern Poland due to atmospheric circulation variability, [w:] R. Heino (red.), Climate variations in Europe, Proceedings of the European Workshop on Climate Variations held in Kirkkonummi (Majvik), Finland, 15-18 May 1994.
• Obrębska-Starklowa B., 1971, O stosunkach termicznych w dolinach ze szczególnym uwzględnieniem warstwy inwersyjnej, Folia Geogr., Series Geogr.-Phys., 5, 87-104.
• Obrębska-Starklowa B., 1972, Beitrag żur Methode der Aussonderung meso- und mikroklimatischen Einheiten in Gebirgen, Acta Univ. Szegedensis, pars: Acta Climatologica, 11, 1-4.
• Obrębska-Starklowa B., 1984, Reflection of the orographic patterns in the micro- and mesodimatic conditions, Geojournal, 1, 8.3, 259-263.
• Obrębska-Starklowa B., 1995, Differentiation of topodimatic conditions in a Carpathian foreland valley based on multiannual observations, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., 101, ss. 110.
• Obrębska-Starkel B., 2002, Influence of the water reservoir on the transformation of the ecoclimate of the Foothill Oak-Hornbeam forest Ttlio-Carpinetum in Gaik-Brzezowa [w:] B. Obrębska-Starkel (red.), Topodimatic and geoecological changes in the Wieliczka Foothills in the surroundings of the Dobczyce Reservoir, Prace Geogr. IGiGP UJ, Kraków, 109, 73-96.
• Obrębska-Starkel B., Bokwa A., Matuszyk K., 2005, Zakres i metody badań klimatu lokalnego i mikroklimatu na Stacji Naukowej IGiGP UJ w Gaiku-Brzezowej w latach 1964-2004, [w:] K. Krzemień, J. Trepińska, A. Bokwa (red.), Rola stacji terenowych w badaniach geograficznych, Inst. Geogr. i Gosp. Przestrz. UJ, Kraków, 47-56.