Relacje ekonomiczne w europejskich łańcuchach żywnościowych

• Autorzy: Grzegorz Dybowski , Mira Kobuszyńska

Warianty tytułu

Economic relations in European food chains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono analizę czynników wpływających na wybór, wzmocnienie i utrwalenie dobrych relacji ekonomicznych w europejskich łańcuchach żywnościowych. Wyróżniono cztery podstawowe typy relacji ekonomicznych, przyjmując za kryterium formę dokonywanych transakcji oraz sposób zarządzania, a mianowicie: rynki spot, powtarzalne transakcje rynkowe z tym samym dostawcą/odbiorcą, formalne pisemne kontrakty oraz partycypację finansową. Materiał empiryczny został zgromadzony metodą ankietową w 13 europejskich łańcuchach żywnościowych, zlokalizowanych w 6 krajach członkowskich Unii Europejskiej: Niemczech, Irlandii, W. Brytanii, Finlandii, Hiszpanii oraz Polsce. Zdecydowanie największy udział relacji typu formalnego (pisemne kontrakty i udział finansowy) występuje w Finlandii i w Hiszpanii, najmniejszy między rolnikami i przetwórcami w Irlandii. Wśród badanych łańcuchów żywnościowych największym stopniem sformalizowania relacji charakteryzuje się łańcuch piwny (głównie na styku ogniw przetwórca-detalista) oraz wieprzowy (ogniwa rolnik-przetwórca), natomiast łańcuchy obejmujące pieczywo i wołowinę znacząco mniejszym. Wyniki badań wskazują, że do głównych czynników determinujących jakość relacji między uczestnikami badanych łańcuchów żywnościowych należą: dobra komunikacja, występowanie więzi personalnych oraz równy rozkład siły przetargowej między partnerami biznesowymi łańcucha. Stwierdzono zależność jakości i trwałości relacji ekonomicznych od rodzaju produktu, kraju oraz umiejscowienia partnerów w łańcuchu, tj. jego ogniwa. Nie odnotowano natomiast istotnej zależności charakteru relacji ekonomicznych od typu więzi biznesowych i stopnia ich formalizacji. (abstrakt oryginalny)

EN

The study presents an analysis of factors influencing the selection, strengthening and consolidation of good economic relations in the European food chains. Four basic types of economic relations have been established, taking the form of transactions and type of management as the main criteria. These include: spot markets, repeated market transactions with the same supplier-recipient, formal written contracts and financial participation. Empirical material has been gathered in the form of questionnaires in 13 European food chains located in 6 EU Member States: Germany, Ireland, Great Britain, Finland, Spain and Poland. Among the examined States, formal relations are most common in Finland and Spain; least common: between farmers processing plants in Ireland. Among the examined food chains most formalised relations are in the beer chain (mainly between processing plants and retail sellers) and pork chain (farmer-processing plant). Chains involving bakery and beef show significantly lower level of formalised relations. The results of the study indicate that the main factors determining the quality of relations between the participants of examined food chains cover: good communication, personal connections and even distribution of competitive power between business partners of the chain. Also the dependence of quality and sustainability of economic relations on the type of product, country and location of the partners in the chain (level) has been identified. No significant dependence of the nature of economic relations against the type of business connection and level of their formalisation has been identified. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Żywność; Gospodarka żywnościowa; Rynek żywności; Ekonomika rolnictwa

EN

Food; Food economy; Food market; Agricultural economics

• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 1
• Strony: 38--56

Twórcy

autor

Grzegorz Dybowski

autor

Mira Kobuszyńska

Bibliografia

• 1. Benson S., Reardon T.: Private agri-food standards: implications for food policy and the agri-food system. Food Policy, vol. 30, nr 3, 2005.
• 2. Bleeke J., Ernst D.: Collaborating to compete. John Wiley & Sons, Nowy Jork 1993.
• 3. Bruhn C. M.: Public communication on the food chain, the foundation of global progress. British Crop Protection Council Publications, Brighton 1999.
• 4. Bunte F., Vavra P.: Supermarkets and the met supply chain: the economic impast of food retail on farmers, processors and consumers. OECD, Paryż 2006.
• 5. Camerer C., Loewenstein G.: Behavioral economics: past, present, future. Advances in Behavioral Economics, Princeton 2003.
• 6. Chartier J., Gabler S.: Risk communication and government. Canadian Food Inspection Agency. Public and Regulatory Branch, 2002.
• 7. Cook M. L., Barry P.: Organizational economics in the food, agribusiness and agriculture sectors. Contracting and Orgnizations Research Institute, 2004.
• 8. Cox A.: The art of the possibile: relationship management in power regimes and supply chains. Supply Chain Management - An international Journal, vol. 9, nr 5, 2004.
• 9. Eblis P, Pecotich A.: Social factors influencing export initiation in small and medium-sized enterprises. Journal of Marketing Research, vol. 38, 2001.
• 10. Egidi M.: From bounded rationality to behavioral economics. Economics Working Paper Archive Econ. WPA, 2005.
• 11. Ford D. i in.: Managing business relationships. West Sussex 2003.
• 12. Frank R. H.: Microeconomics and behavior. McGraw-Hill, Nowy Jork 2003.
• 13. Grand J.: Business culture. Financial Times, marzec, vol. 4, 2005.
• 14. Grayson K.: Friendship versus business in marketing relationships. Journal of Marketing, vol. 71, nr 4, 2007.
• 15. Greenberg D., Graham M.: Improving communication about new food technologies. Issues in Science and Technology. University of Texas. Dallas 2000.
• 16. Hinrichs C.: Embeddedness and local food systems. Notes on two types of direct agricultural markets. Journal of Rural Studies, vol. 16,2000.
• 17. Hofstede G., Hofstede G. J.: Cultures and organizations, software of the mind, intercultural cooperation and its importance for survival. McGraw-Hill, Nowy Jork 2005.
• 18. Hughes A.: Forming new cultures of food retailer-manufacturer relations? [w:] Wrigley N., Lowe M.: Retailing, consumption, capital - towards the new retail geography. Londyn 1996.
• 19. Kumar K.: Technology to supporting supply chain management. Communication of the ACM, vol. 44, no. 6, 2001.
• 20. Low G., Mohr J.: Factors affecting the use of information in the evaluation of marketing communication productivity. Journal of the Academy of Marketing Science, vol. 29, nr 1, 2001.
• 21. Mohr J. J., Fisher R. J., Nevin J. R.: Collaborative communication in interfirm relationships: moderation effects of integration and control. Journal Of Marketing, vol. 60, 1996.
• 22. Murdoch J., Marsden T., Banks J.: Quality, nature and embeddedness: some theoretical considerations in the context of the food sector. Economic Geography, vol. 76, nr 2, 2000.
• 23. Omta O.: Increasing innovative potential in chains and networks. Chain and Network Science, vol. 4, 2004.
• 24. Sage C.: Social embeddedness and relations of regard: alternative good food networks in South-West Ireland. Journal of Rural Studies, vol. 19, nr 1, 2003.
• 25. Schulze B., Spiller A., Wocken C.: Supplier relationships quality in German pork and dairy sector: theoretical considerations and empirical evidence. 16 Konferencja IAMA w Buenos Aires, 2006.
• 26. Sokal A., Wong A.: An examination of the relationships between trust, commitment and relationship quality. International Journal of Retail & Distribution Management, vol. 30, 2002.
• 27. Stanko M. A., Bonnier J. M., Calantone R. J.: Building commitment in buyer-seller relationships: a tie strength perspective. Industrial Marketing Management, vol. 36, 2007.
• 28. Tuten T. L., Urban D. J.: An expanded model of business-to-business partnership formation and success. International Marketing Management, vol. 30, nr 2, 2001.
• 29. Vannoni D.: Empirical studies of vertical integration: the transaction cost orthodoxy. Turyn 2002.
• 30. Vorst J. van der: Effective food supply chains. Generating, modeling and evaluating supply chain scenarios. Uniwersytet Wegeningen, 2000.
• 31. Winter M.: Embeddedness, the new economy and defensive localism. Journal of Rural Studies, vol. 19, nr 1, 2003.
• 32. Zylbersztain D.: Organization of firm networks: five critical points for empirical analysis. Journal on Chain and Network Science, vol. 4, nr 1, 2004.