Problem żydowski w Galicji u schyłku XIX i w początkach XX wieku w interpretacji zwolenników asymilacji i narodowych demokratów (do roku 1907)

• Autorzy: Mieczysław Sobczak

Warianty tytułu

The Jewish Issue in Galicia Towards the Close of the 19th Century and at the Beginning of the 20th Century in the Interpretation of Adherents of Assimilation and the National Democracy (Till the Year 1907)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Poruszono problem sytuacji Żydów na terenie Galicji na przełomie XIX i XX w. Przedstawiono poglądy Feldmana, Bujaka, Dmowskiego, Popławskiego i Głąbińskiego na temat stosunku Polaków do Żydów, a także do kwestii asymilacji.

EN

At the turn of the 19th century, the national trend appeared among the Galician Jews which caused changes in behaviour especially among young generation. At the instance of Zionic ideology some Jews realized that they have a separate national identity. According to the spirit of the new ideology they created the Jewish policy. The Polish side was afraid that this situation could change the existing political system especially in the East Galicia. Both the adherents of assimilated solution of the Jewish issue and the ideologists of the Polish nationalism were afraid of the third nationality (besides Poles and Ukrainians). These two sides had a different conceptions of solving the Jewish issue. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Żydzi

EN

History; Jews

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne
• Rocznik: 2007
• Tom: 11
• Numer: nr 1188
• Strony: 116--135

Twórcy

autor

Mieczysław Sobczak

Bibliografia

• Balaban M., Żydzi w Austrii za panowania cesarza Franciszka Józefa I ze szczególnym uwzględnieniem Galicji 1848-1908, Lwów 1909.
• Balicki W., Wspomnienia nauczyciela z lat 1861-1921, Biblioteka Ossolineum, rps. 13254/I.
• Biliński L., Wspomnienia i dokumenty 1846-1919, t. I, Warszawa 1924.
• Bujak F., Galicja, t.1, Lwów 1908.
• Bujak F., Uwagi, "Głos Polski" 1907a nr 5.
• Bujak F., Uwagi o kwestii żydowskiej w Galicji, "Głos Polski" 1907b nr 4.
• Bułhak W., Dmowski - Rosja a kwestia polska. U źródeł orientacji rosyjskiej obozu narodowego 1886-1908, Wyd. NERITON, Instytut Historii PAN, Warszawa 2000.
• Cała A., Asymilacja Żydów w Królestwie Polskim (1864-1897). Postawy. Konflikty. Stereotypy, PIW, Warszawa 1989.
• Cała A., Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1992.
• Ch-ski W., Sprawa ruska w szkolnictwie galicyjskim, "Teka" 1904 nr 12.
• Daszyński I., Pamiętniki, t.1, Warszawa 1957.
• Dmowski R., Myśli nowoczesnego Polaka, wyd. 3, Lwów 1907.
• Dubanowicz E., Stanowisko ludności żydowskiej w Galicji wobec wyborów do parlamentu wiedeńskiego w r. 1907, Lwów 1907.
• Dzieduszycki W., Hr. W. Dzieduszycki w sprawie ruskiej, "Słowo Polskie" 1903 nr 82.
• Feldman W., Asymilatorzy, syjoniści i Polacy. Z powodu przełomu w stosunkach żydowskich w Galicji, Kraków 1893.
• Feldman W., Stronnictwa i programy polityczne w Galicji 1846-1906, t. II, Kraków 1907.
• Głąbiński S., Idea samodzielności a finanse Galicji, Lwów 1902.
• Głąbiński S., Wspomnienia polityczne, Biblioteka Ossolineum, rps. 400.954/II, cz. I-III.
• Gościcki J., Ruch współdzielczy, "Przegląd Narodowy" 1910 nr 8.
• Gumplowicz L., Prawodawstwo polskie względem Żydów, Kraków 1867.
• Hemmerling Z., Stronnictwa ludowe wobec Żydów i kwestii żydowskiej, "Kwartalnik Historyczny" 1989 nr 1-2.
• Historia chłopów polskich, t. II (okres zaborów), red. S. Inglot, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. Toruń 1972.
• Hrabyk K., Po drugiej stronie barykady. Spowiedź z klęski, Biblioteka Ossolineum, rps. 15352/II, t. I.
• Jastrzębiec J.L. (J.L. Popławski), Z całej Polski, "Przegląd Wszechpolski" 1897 nr 8.
• Kaczyńska E., O drobnomieszczaństwie ziem polskich w XIX i na początku XX wieku, "Dzieje Najnowsze" 1976 nr 1.
• Karolczak K., Ludność żydowska w Krakowie na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Żydzi w Małopolsce. Studia z dziejów osadnictwa i życia społecznego, red. F. Kiryk, Wyd. Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego w Przemyślu, Przemyśl 1991.
• Kilka myśli politycznych spisanych przez dr M. Zyblikiewicza b. marszałka krajowego, Lwów 1887.
• Kornecki J., Wspomnienia i szkice. Moje życie i moja wieś rodzinna 1884-1914, Biblioteka Ossolineum, rps. 13174/II.
• Kościesza-Wolski L., O tym i o owym. Wspomnienia z Przemyskiego z I połowy XX wieku, Biblioteka Ossolineum, rps. 13540/II.
• Kozicki S., Pół wieku życia politycznego. Pamiętnik, t.1, Biblioteka PAN w Krakowie, 7849.
• Kunysz W., Wścibski i wrazicki. Pamiętnik chłopa galicyjskiego, Warszawa 1973.
• Kwestia niemiecka w Galicji, "Słowo Polskie" 1907 nr 390.
• Lange A., O sprzecznościach sprawy żydowskiej, Warszawa 1911.
• Lauterbach L., Zadania młodzieży syjońskiej, Przemyśl 1914.
• List R. Dmowskiego do K. Lewakowskiego (29 IX 1900 г.), Biblioteka PAN w Krakowie (R. Dmowski - korespondencja), rps. 7808.
• Longchamps В., Wspomnienia 1884-1918, Biblioteka Ossolineum, rps. 14103/II.
• Lutomski В., Dwudziestolecie Jana Popławskiego, "Przegląd Narodowy" 1908 nr 2.
• Łazuga W., "Rządy polskie" w Austrii. Gabinet Kazimierza hr. Badeniego 1895-1897, Wyd. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 1991.
• Morawski K.M., Pamiętniki, t.1, Biblioteka Narodowa, rps. Akc. 8629/1.
• Narodowiec, w naszym obozie, "Przegląd Wszechpolski" 1901 nr 5.
• O udziale Żydów w życiu Krakowa na pocz. XX w., [w:] K. Morawski, Pamiętniki, Biblioteka Narodowa, rps., Akc. 8629/1, t.I.
• O uznanie narodowości żydowskiej, "Teka" 1907 nr 6-7 (VI-IX).
• Odezwa: "Do naszych współwyznawców", Lwów 1905 (Nakł. Komit. Organiz. Żyd.).
• Odwieczna walka, "Przegląd Narodowy" 1908 nr 12.
• Olczak-Ronikier J., W ogrodzie pamięci, Wyd. Znak, Kraków 2002.
• Orzechowski M., Narodowa Demokracja na Górnym Śląsku (do 1918 roku), Ossolineum, Warszawa 1965.
• Pamiątka podróży cesarza Franciszka Józefa I po Galicji i dwudziestodniowego pobytu Jego w tym kraju zebrana i ułożona przez Aleksandra Nowoleckiego. Z portretami Cesarza, Cesarzowej i następcy tronu, Kraków 1881.
• Pamiętnik Jana Madejczyka z lat 1880-1918, Biblioteka Ossolineum, rps. 12479/II, k. 52-57.
• Po wyborach w Galicji, "Przegląd Wszechpolski" 1897 nr 7.
• Po zamordowaniu Potockiego, "Teka" 1908 nr 5.
• Popławski J.L., Polityka autonomiczna w Austrii, [w:] Pisma polityczne, t. II, Kraków 1910a.
• Popławski J.L., Rzut oka na sprawy polskie w ubiegłym dziesięcioleciu (1905), [w:] Pisma polityczne, t. II, Kraków 1910b.
• Popławski J.L., Ulgi dla Żydów w Rosji, "Przegląd Wszechpolski" 1904 nr 8.
• Pragier R., Żydzi czy Polacy, Warszawa 1992.
• Pro memoria (Dla pamięci), [bez autora], druk P. Abramowicza, Warszawa 1915.
• Proces wynaradawiania w świetle statystyki narodowościowej państw europejskich, Lwów 1903, "Przegląd Wszechpolski" 1904 nr 4.
• Program Polskiego Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego w państwie austriackim (uchwalony na II Zjeździe Stronnictwa w dniu 8 i 9 XII 1905 r. i uzupełniony na Zjeździe - 7 XII 1907 г.), Lwów 1908.
• Program SD-N w zaborze rosyjskim, "Przegląd Wszechpolski" 1903 nr 10.
• Robertson R., Żydzi w kulturze europejskiej: swoi czy obcy?, "Przegląd Historyczny" 1990, z. 1-2.
• Schall J., Historia Żydów w Polsce, na Litwie i Rusi, Wyd. "Polska Niepodległa", Lwów 1934.
• Skrzycki R. (R. Dmowski), Listy warszawiaka z Galicji, "Przegląd Wszechpolski" 1897a nr 1.
• Skrzycki R. (R. Dmowski), Listy warszawiaka z Galicji, "Przegląd Wszechpolski" 1897b nr 4.
• Sobczak M., Narodowa Demokracja wobec kwestii żydowskiej w Galicji (1907-1914), Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 804, Nauki Humanistyczne 4, AE, Wrocław 1998.
• Sprawy polskie w zaborze austriackim, "Polak" 1901 nr 12.
• Sudoł L, Wspomnienia z lat 1882-1945, Biblioteka Ossolineum, rps. 15329/І,II, t.I.
• Śliwa M., Obcy czy swoi. Z dziejów poglądów na kwestię żydowską w Polsce w XIX i XX wieku, Wyd. Naukowe WSP w Krakowie, Kraków 1997.
• Uhma S., Moje wspomnienia z lat 1888-1914, Biblioteka Ossolineum, rps. 14446/II, t.I.
• Urbański Z., Mniejszości narodowe w Polsce, Warszawa 1932.
• Wańkowicz M., Posłannictwo i obcość. Szkice o kwestii żydowskiej, Biblioteka Ossolineum, rps. 14558/II.
• Wapiński R., Polska i małe ojczyzny Polaków, Ossolineum, Wrocław 1994.
• Wapiński R., Świadomość polityczna w Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1989.
• Wasilewski Z., Listy dziennikarza w sprawach kultury narodowej, Lwów 1908.
• Wasilewski Z., Lwów przodujący. Szkice do dziejów kultury umysłowej w Polsce 1895-1914, Biblioteka Jagiellońska, papiery Z. Wasilewskiego, rps. Akc. 180/78.
• Wątor A., Działalność Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego w zaborze austriackim do roku 1914, Szczecin 1993.
• Wereszycki H., Historia polityczna Polski 1848-1918, Ossolineum, Wrocław 1990.
• Witos W., Moje wspomnienia, t.1, Paryż 1964.
• Wolsza T., Narodowa Demokracja wobec chłopów w latach 1887-1914. Programy, polityka, działalność, Warszawa 1992.
• Wróbel P., Zarys dziejów Żydów na ziemiach polskich w latach 1880-1918, Warszawa 1991.
• Z całej Polski, "Przegląd Wszechpolski" 1897 nr 5.
• Z Galicji. Metamorfozy ks. Stojałowskiego, "Przegląd Wszechpolski" 1897 nr 10.
• Żbikowski A., Rozwój ideologii antysemickiej w Galicji w II połowie XIX w. Teofila Merunowicza atak na żydowskie kahały (cz. 1) - Przegląd piśmiennictwa, Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1993 nr 3/4.
• Żółtowski J., Wspomnienia, Biblioteka Narodowa, rps. 10254/II, z. 2.
• ---