PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2009 | nr 9 | 16--32
Tytuł artykułu

Rodność i umieralność na ziemiach polskich w kontekście teorii przejścia demograficznego

Warianty tytułu
Fertility and mortality on the Polish territories in the context of the demographic transition model
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Celem artykułu jest usytuowanie przemian rodności i umieralności ludności w latach 1918-1939 w kontekście teorii przejścia demograficznego (transformacji demograficznej). Analizę przejścia demograficznego w II Rzeczypospolitej oparto na modelu czterofazowym, rodność zaś opisywano za pomocą surowego współczynnika urodzeń, a umieralność za pomocą surowego współczynnika zgonów wraz z danymi o przeciętnym trwaniu życia. Ze względu na dziedzictwo gospodarcze i społeczno-psychologiczne rządów zaborców oraz wynikającą z niego odmienność rozwoju ekonomicznego poszczególnych dzielnic Polski, interesujące stało się rozważenie, czy istniały różnice między dzielnicami w omawianych procesach demograficznych. Źródłami danych były oficjalne dane szacunkowe publikowane przez GUS (m.in. liczba ludności) czy też bieżąca rejestracja ruchu naturalnego ludności.
EN
An attempt was made, in the article, to explain changes of people's fertility and mortality in ln 1918-1939 in context of the demographic transition as well as to determine transition phase periods. To set the beginning and the end of the "right" demographic transition, the non-linear regression (approximation by anti-logistic function in connection with the simple substitution method) was used in case of rigid fertility and mortality rates. According to the used methodology, it was found the "right" demographic transition (decrease in the mortality outdistanced decrease in the fertility) took place about 1885 on the Polish areas. Important differences in the level and dynamic of the fertility and mortality in different Poland's districts were indicated in the study too. On the basis of estimated models for each district it was stated, i.a. that the earliest (about 1871 and 1875) distinct collapse of the mortality trend took place in the west and south areas. From the time the "right" demographic transition was done on the areas. Moreover, on the basis of mortality tables from the twenty year period between two World Wars, it was recognized the value increase of the average life expectancy as well as a minor increase of the average years number of the reproduction age of the Poland's population (total: men and women).(original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
16--32
Opis fizyczny
Twórcy
  • Urząd Statystyczny we Wrocławiu
Bibliografia
  • Artzrouni M. (1986), Une nouvelle familie de courbes de croissance. Application a la transition demographique, "Population", nr 3.
  • Berger J. (2008), Badania demograficzne w Głównym Urzędzie Statystycznym w latach 1918-1939, "Wiadomości Statystyczne", nr 8, GUS.
  • Borowski S. (1967), Zgony i wiek zmarłych w Wielkopolsce w latach 1806-1914, "Przeszłość Demograficzna Polski", Warszawa.
  • Borowski S. (1969), Rozwój demograficzny i problem maltuzański na ziemiach polskich pod panowaniem niemieckim, "Przeszłość Demograficzna Polski", t. 3, Warszawa.
  • Borowski S. (1971), Emigracja i równowaga społeczna podczas rewolucji demograficznej, "Przeszłość Demograficzna Polski", Warszawa.
  • Borowski S. (1983), Szkice z teorii reprodukcji ludności. Prace wybrane, PAN, Warszawa.
  • Cieślak M. (red.) (1992), Demografia. Metody analizy i prognozowania, PWN, Warszawa.
  • Fisher J. C., Pry R. H. (1978), Substytucja prosta jako model przemian techniczno-produkcyjnych; [w:] Cetron M. J., Ralph C. A. Prognozowanie rozwoju przemysłu, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa.
  • Fogelson S. (1932), Tablice wymieralności dla województwa poznańskiego i pomorskiego 1927, "Wiadomości Aktuarialne", t. II.
  • Iglicka K. (1994), Terytorialne przemiany płodności w latach 1931-1988, SGH, Warszawa.
  • Kędelski M. (1986), Ewolucja umieralności i trwania życia ludności miasta Poznania w wiekach XIX i XX, "Studia Demograficzne", 2 (84), Komitet Nauk Demograficznych PAN, Warszawa.
  • Landau Z., Tomaszewski J. (1991), Gospodarka Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] Dzieje Narodu i Państwa Polskiego, t. III, KAW, Warszawa.
  • Ładogórski T. (1972), Periodyzacja rozwoju demograficznego ludności polskich ziem zachodnich i północnych w latach 1816-1914, Przeszłość Demograficzna Polski, t. 5, Warszawa.
  • Maksimowicz A. (1998), Wzorzec umieralności w kolejnych fazach przejścia", [w:] Teoria przejścia demograficznego, pod red. M. Okólskiego, PWE, Warszawa.
  • Maksimowicz-Ajchel A. (1994), Uwarunkowania zmian umieralności w trakcie przejścia demograficznego. Próba konkretyzacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Mały Rocznik Statystyczny 1935, 1938, 1939, GUS.
  • Okólski M. (1988), Reprodukcja ludności a modernizacja społeczeństwa. Polski syndrom, "Książka i Wiedza", Warszawa.
  • Okólski M. (2004), Demografia. Podstawowe pojęcia i teorie w encyklopedycznym zarysie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
  • Podrażka A. (1989), Typy przejścia demograficznego w krajach europejskich, "Studia Demograficzne", 4 (98), Komitet Nauk Demograficznych PAN, Warszawa.
  • Radzikowska B. (1995), Płodność w Polsce w kontekście teorii przejścia demograficznego. Modelowanie i prognozowanie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław.
  • Rószkiewicz M. (1987), Model transformacji demograficznej - teoretyczne uogólnienia oraz praktyczne implikacje, SGPiS, Warszawa.
  • Szulc S. (1923), Statystyka urodzeń ludności żydowskiej w miastach, "Miesięcznik Statystyczny", t. II, z. 1, GUS.
  • Szulc S. (1929), Tablice wymieralności województw poznańskiego i pomorskiego 1922 rok, "Kwartalnik Statystyczny 1928", t. V, z. 3, GUS.
  • Szulc S. (1931), Polskie tablice wymieralności 1927 roku, Kwartalnik Statystyczny 1931, z. 1, GUS.
  • Szulc S. (1936), Dokładność rejestracji urodzeń, "Statystyka Polski", seria C, z. 41, GUS, Warszawa.
  • Szulc S. (1936), Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1895-1935, "Statystyka Polski", seria C, z. 41, Zagadnienia demograficzne, GUS.
  • Szulc S. (1938), Polskie tablice wymieralności 1931/1932, "Statystyka Polski", seria c, z. 91, GUS.
  • Szulc S. (1939), Zróżnicowanie rozrodczości w Polsce w zależności od środowiska, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", z. II, Warszawa.
  • Vielrose E. (1979), Trwanie życia w Polsce w 60-leciu (1918-1978), "Studia Demograficzne", (56), Komitet Nauk Demograficznych PAN, Warszawa.
  • Vielrose E. (1984), Niedokładności statystyki ruchu naturalnego w Polsce w okresie międzywojennym, "Studia Demograficzne", nr 2 /76, Komitet Nauk Demograficznych PAN, Warszawa.
  • Zamorski K. (1991), Transformacja demograficzna w Galicji na tle przemian ludnościowych innych obszarów Europy Środkowej w drugiej połowie XIX i na początku XX w., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  • Zamorski K. (1993), Początki przejścia demograficznego w Polsce, "Studia Demograficzne", 2 (112), Komitet Nauk Demograficznych PAN, Warszawa.
  • Żyromski S. (1975), Rozrodczość a środowisko", PWN, Warszawa.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000163727180

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.