Spółdzielnie produkcji rolnej w procesie przemian systemowych

• Autorzy: Włodzimierz Dzun

Warianty tytułu

Agricultural production cooperatives in the process of system transformations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Spółdzielnie produkcji rolnej (SPR) z dużymi trudnościami dostosowywały się do twardych wymogów gospodarki rynkowej. Przez cały analizowany okres widoczny jest proces ciągłego zmniejszania liczby spółdzielni, powierzchni gruntów rolnych w ich użytkowaniu oraz w największym stopniu pracujących członków spółdzielni. Likwidacji ulegały przede wszystkim spółdzielnie mniejsze, słabsze ekonomicznie. Tak duża skala zmniejszenia się spółdzielni to efekt nie tylko uwarunkowań zewnętrznych, ale także kryzysu spółdzielczości jako formy gospodarowania oraz kryzysu członkostwa w spółdzielni. W warunkach zaostrzającej się konkurencji, utrzymywały się na rynku z reguły SPR większe, silniejsze ekonomicznie, dobrze zarządzane, które potrafiły zrestrukturyzować i zmodernizować swoje przedsiębiorstwa. W przededniu wejścia Polski do UE zdecydowana większość spółdzielni (szczególnie RSP) była dobrze przygotowana do konkurowania nie tylko na krajowym, ale także na wspólnym rynku rolnym UE. Jednak wciąż około 1/4 SPR było słabych ekonomicznie i ich perspektywy utrzymania się na trudnym rynku rolnym były znikome. (abstrakt oryginalny)

EN

Agricultural Production Cooperatives (APCs) being in deep crisis adjusted to the hard conditions of market economy. Within the whole analyzed period the process of continuous decline in the number of cooperatives could be observed, along with the decrease of the area of agricultural land utilized by these cooperatives, and - mostly - employed members of these cooperatives. Smaller, economically weaker cooperatives were the ones to be liquidated most often. Such a wide scale of the decrease in the number of cooperatives is an effect not only of external conditions, but also of the crisis of cooperative forms of management and crisis of the cooperative membership. In the conditions of growing competition mainly bigger, economically stronger cooperatives remained on the market - those which were well managed and which could carry out restructuring and modernization. At the threshold of Poland's accession to the European Union, vast majority of cooperatives (APCs in particular) was well prepared for competing not only at the domestic, but also at the Community common agricultural market. But still almost 25% of APCs remained economically weak and their perspectives of maintaining on the difficult agricultural market remained bleak. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Spółdzielczość rolnicza; Organizacje spółdzielcze; Przekształcenia ustrojowo-systemowe; Przekształcenia systemowe w gospodarce

EN

Agricultural cooperation; Cooperative organisations; Political and systemic transformations; Systemic transformations in the economy

• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 4
• Strony: 67--89

Twórcy

autor

Włodzimierz Dzun

Bibliografia

• 1. Boczar K., Szelążak T., Wala F.: Węzłowe problemy przełomu w polskiej spółdzielczości rolniczej przy przechodzeniu do systemu gospodarki rynkowej. Fundacja im. Fridricha Eberta, Przedstawicielstwo w Polsce, Warszawa 1993.
• 2. Czyszkowska -Dąbrowska J.: Produkcyjne i ekonomiczne efekty działalności gospodarczej rolniczych spółdzielni produkcyjnych w latach 1981-84 [w:] Rolnicze spółdzielnie produkcyjne w Polsce Ludowej. PWRiL, Warszawa 1988.
• 3. Czyszkowska-Dąbrowska J.: Efektywność gospodarowania w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych [w:] Efektywność gospodarowania w rolnictwie. IERiGŻ, Warszawa 1991.
• 4. Guzewicz W.: Spółdzielcze gospodarstwa rolne w warunkach gospodarki rynkowej. IERiGŻ, Warszawa 1992.
• 5. Guzewicz W., Zdzieborska M., Żarska A.: Rolnicze spółdzielnie produkcyjne w warunkach gospodarki rynkowej (lata 1989-1998). IERiGŻ, Warszawa 2000.
• 6. Guzewicz W., Zdzieborska M., Żarska A.: Rolnicze spółdzielnie produkcyjne w warunkach gospodarki rynkowej (lata 1989-2000). IERiGŻ, Warszawa 2001.
• 7. Guzewicz W., Kagan A., Zdzieborska M.: Procesy dostosowawcze w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych. IERiGŻ, Warszawa 2005.
• 8. Dmochowska H., Dyka S., Wąsowicz S.: Spółdzielczość polska w latach 1988-1981. Spółdzielczy Instytut Badawczy, Warszawa 1993.
• 9. Domagalski A.: Polska spółdzielczość po 14 latach transformacji ustrojowej - raport sytuacyjny [w:] Wczoraj, dziś i jutro naszego rolnictwa. II Kongres Rolnictwa Polskiego zorganizowany przez Polską Radę. Rolną pod patronatem Prezydenta RP, Poznań 4-5 czerwca 2004.
• 10. Dzun W.: Gospodarstwa rolne w procesie transformacji systemowej (lata 1990-2002). Wieś Współczesna, nr l, 2004.
• 11. Dzun W: Państwowe gospodarstwa rolne w procesie przemian systemowych w Polsce. IRWiR PAN, Warszawa 2005.
• 12. Efektywność gospodarowania w rolnictwie. IERiGŻ, Warszawa 1991.
• 13. Gburczyk Sł.: Efektywność gospodarowania w rolnictwie [w:] Efektywność gospodarowania w rolnictwie. IERiGŻ, Warszawa 1991.
• 14. Jerzak M.: Działalność związków RSP [w:] Rolnicze spółdzielnie produkcyjne w Polsce Ludowej. PWRiL, Warszawa 1988.
• 15. Podmioty gospodarcze w rolnictwie - schemat grupowania jednostek zaliczanych do działu "Rolnictwo". Rocznik Statystyczny GUS, Warszawa 1993.
• 16. Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej 1982. GUS, Warszawa 1982.
• 17. Rocznik Statystyczny Rolnictwa 1993. GUS, Warszawa 1994.
• 18. Rocznik Statystyczny Rolnictwa 1998. GUS, Warszawa 1999.
• 19. Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2001. GUS, Warszawa 2002.
• 20. Rolnictwo i Gospodarka Żywnościowa 1986-1990. GUS, Warszawa 1992.
• 21. Rolnicze spółdzielnie produkcyjne w Polsce Ludowej. PWRiL, Warszawa 1988.
• 22. Smoleński Z.: Oddziaływanie z zewnątrz na spółdzielnie produkcyjne [w:] Rolnicze spółdzielnie produkcyjne w Polsce Ludowej. PWRiL, Warszawa 1988.
• 23. Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych. PSR 1996. GUS, Warszawa 1998.
• 24. Strategia rolna dla Polski. Raport wspólny grupy zadaniowej Polski (EWG) Banku Światowego. Aneks 6: Spółdzielnie rolnicze. Warszawa 27 lipca 1990.
• 25. Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich w 2003 r. GUS 2003.
• 26. Woś A.: Rolnictwo w gospodarce narodowej [w:] Analiza sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w 1989 r. IERiGŻ, Warszawa 1990.
• 27. Woś A.: Kierunki i czynniki rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej. IERiGŻ, Warszawa 1991.
• 28. Wyniki produkcji roślinnej w 2002 r. GUS, Warszawa 2003.
• 29. Zwierzęta gospodarskie w 2002 r. GUS, Warszawa 2003.