Teoria fikcji, fikcje teorii : o pewnych (niebezpiecznych) związkach medio- i literaturoznawstwa

• Autorzy: Zbigniew Bauer
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł jest poświęcony relacjom między współczesną teorią literatury, koncepcjami antropologicznymi, wizjami kultury a teoriami medioznawczymi. Obszary, w których te dziedziny naukowe wyraźnie się stykają i czerpią od siebie inspiracje to przede wszystkim: 1) nielinearność dyskursu; 2) wielość źródeł; 3) koncepcja podmiotu wypowiedzi; 4) skłonność do używania metafory sieci do opisu różnorodnych zjawisk; 5) płynność gatunkowa wypowiedzi: 6) niestabilna definicja prawdy. Autor artykułu posługuje się w nim obserwacjami i twierdzeniami badaczy mediów po to, by dokonać reinterpretacji tradycyjnych kategorii literaturoznawczych, które w oświetleniu współczesnego medioznawstwa zyskały nowy wymiar (np. mimesis i fikcja). Postmodernistyczna koncepcja literatury - we wszystkich aspektach tej dziedziny sztuki - stawia również pod znakiem zapytania (lub wątpienia) rozpoznawalność kategorii autorstwa: intertekstualność, a także interaktywność współczesnej komunikacji literackiej każą spojrzeć inaczej na przyjęte w literaturoznawstwie role nadawcy i odbiorcy. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

PL

Socjologia; Antropologia; Media; Rzeczywistość wirtualna

EN

Sociology; Anthropology; Media; Virtual reality

• Czasopismo: Zeszyt Naukowy / Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie
• Rocznik: 2006
• Numer: nr 4
• Strony: 230--245

Twórcy

autor

Zbigniew Bauer

• Akademia Pedagogiczna w Krakowie

Bibliografia

• Aarseth E., Cybertext: Perspectives on Ergodic Literature John Hopkins Univ. Press 1997.
• Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, tłum. J. Sikorski, Poznań 1996.
• Bauer Z., Czy potrzebujemy nowej teorii literatury?, "Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis", Studia Historicolitteraria II, Kraków 2003.
• Bénabou M., Pourquoi je n 'ai écrit aucun de mes livres, Paris 1986.
• Benedikt M. (ed.), Cyberspace, Cambridge, MIT Press 1992.
• Best S. і Kellner D., The Postmodern Turn, NY 1997, Guilford Pubi.; por. IV rozdział: Postmodernism in the Arts.
• Bolter J. D., Writing Space: The Computer, Hypertext, and the History of Writing, NY 1991, Lawrence Eribaum.
• Bruner J., Actual Minds, Possible Worlds, Cambridge Mass. 1986.
• Bruner J., The Narrative Construction of Reality, "Critical Inquiry" 18 (1991).
• Bush V, We May Think, "Atlantic Monthly", 1945 nr 7.
• Featherstone M., The Flâneur, the City and Virtual Public Life, "Urban Studies", May 1998 v. 35, no 5-6.
• Fiske J., Telewizja i postmodernizm, przeł. J. Mach, [w:] Pejzaże audiowizualne. Telewizja - wideo - komputer, pod red. A. Gwoździa, Kraków 1997, s. 165 i n.
• Geertz С., О gatunkach zmąconych (nowe konfiguracje myśli społecznej), przeł. Z. Łapiński, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, pod red. R. Nycza, Kraków 1997, s. 214.
• Genette G., Introduction al'architexte, Paris 1979; Palimpsestes. La littérature au second degré, Paris 1992; pol. przekład: Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, [w:] Współczesna teoria badań literackich zagranicą. pod red. H. Markiewicza, T. IV, Kraków 1992.
• Gentner D., Are Scientific Analogies Metaphors? [w:] D.S. Miall (ed.), Metaphor: Problems and Perspectives. Sussex, England: The Harvester Press 1982.
• Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Warszawa 2000 oraz popularyzatorskie opracowanie Zarys historii i rozwoju mediów. Od malowideł naskalnych do multimediów, Kraków 2000.
• Gołębiewska M., Telewizja jako sztuka postmodernistyczna, [w tejże:] Demontaż atrakcji. O estetyce audiowizualności, Słowo/Obraz/Terytoria, Gdańsk 2003, s. 182-195.
• Hays R.B., Echoes of Scripture in the Letters of Paul, New Haven, Yale University Press 1989.
• Jain A. K., Medien der Anschauung. Theorie und Praxis der Metapher, Edition Fatal, München 2003.
• Jameson F., Czytanie bez interpretacji: postmodernizm i tekst wideo, przeł. E. Stawowczyk, [w:] Widzieć, myśleć, być, pod red. A. Gwoździa, Kraków 2001, s. 309 i n.
• Kaplan N., Politexts, Hypertexts, and Other Cultural Formations in the Late Age of Print, "Computer-Mediated Communication Magazine", 1995 vol 2, nr3.
• Kristeva J., Semeiotiké. Recherches pour une sémanalyse. Essais, Paris 1969.
• LakoffG. & Johnson M., Metaphors We Live By, Chicago 1980.
• Landów G., Delany P., Hypermedia and Literary Studies (ed.), MIT Press 1991.
• Landów G., Hypertext: The Convergence of Contemporary Critical Theory and Technology, London 1992, Johns Hopkins UP.
• Lejeune Ph., Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, przekład zbiorowy, red. R. Lubas-Bartoszyńska, Kraków 1998, s. 225.
• Lemaire J., Cybernetyka - nowy sposób myślenia, "Znak" 1963 nr 10, s. 1146.
• Łebkowska A., Między teoriami a fikcją, Kraków 2001, s. 387-88.
• Manovich L., The Language of New Media, Cambridge, MIT Press 2001.
• Mink L. O., Historia i fikcja jako sposoby pojmowania, przeł. M.B. Fedewicz, "Pamiętnik Literacki" 1984 nr 3.
• Miscall P.D., Isaiah: New Heavens, New Earth, New Book, [w:] D.N. Fewell (ed.), Reading Between Texts. Intertextuality and the Hebrew Bible, Louisville, KY, Westminster/John Knox Press 1992.
• Nichols В., Dzieło kultury w epoce systemów cybernetycznych, przeł. E. Stawowczyk, [w:] Widzieć, myśleć, być..., s. 79.
• Norris Ch., Konflikt, kompromis czy komplementarność: idee nauki we współczesnej teorii literatury, [w tegoż:] Dekonstrukcja przeciw postmodernizmowi. Teoria krytyczna i prawo rozumu, przeł. A. Przybysławski, TAiWPN Universitas, Kraków 2000, s. 224.
• Olson D., The World on Paper: The Conceptual and Cognitive Implications of Writing and Reading, Cambridge, Cambridge University Press 1994.
• Postman N., Technopoly: The Surrender of Culture to Technology, NY 1993, Vintage Books.
• Reddy M.J., The Conduit Metaphor - A Case of Frame Conflict in Our Language about Language, [w:] A. Ortony (ed.), Metaphor and Thought, Cambridge, Cambridge University Press 1979.
• Rorty R., Obiektywność, relatywizm i prawda, przeł. J. Margański, Warszawa 1999.
• Rosner K., Narracja jako struktura rozumienia, "Teksty Drugie" 1999, nr 3.
• Russo F., Usiłowania określenia cybernetyki, "Znak" 1963, nr 10, s. 1145.
• Ryan M .-L. (ed.), Cyberspace Textuality. Computer Technology and Literary Theory, Indiana University Press 1999.
• Ryan M.-L., Possible Worlds, Artificial Intelligence, and Narrative Theory. Bloomington, Indiana UP, 1991, Immersion vs. Interactivity: Virtual Reality and Literary Theory, "Postmodern Culture" 1994, vol. 5 nr 1.
• Sarbin TR. (ed.), Narrative Psychology: The Storied Nature of Human Conduct, NY 1986.
• Sławiński J., Synchronia i diachronia w procesie literackim, [w tegoż:] Dzieło, język, tradycja, Warszawa 1974, s. 34-35.
• Sokal A., Bricmont J., Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, przeł. Piotr Amsterdamski, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004.
• Steinhaus H., Na marginesie cybernetyki, "Znak" 1963, nr 10, s. 1142.
• Tholen G. Ch., Die Zäsur der Medien. Kulturphilosophische Konturen, Suhrkamp, Berlin 2002.
• Vattimo G., Postnowoczesność i kres historii, przeł. B. Stelmaszczyk, [w:] Postmodernizm. Antologia..., s. 140.
• Vorster W., Intertextuality and Redaktionsgeschichte, [w:] S. Draisma (ed.), Intertextuality in Biblical Writings (Festschrift B.van Iersel); Kampen, Kok 1989.
• White H., Tekst historiograficzny jako artefakt literacki, [w tegoż:] Poetyka pisarstwa historycznego, pod red. E. Domańskiej i M. Wilczyńskiego, TA-iWPN Universitas, Kraków 2000, s. 106.
• Wilkoszewska K., Nowe inspiracje w estetyce drugiej połowy XX wieku, [w:] Estetyki filozoficzne XX wieku, pod red. K. Wilkoszewskiej, Kraków 2000, s. 287.
• Wolicki K., Czas światoobrazu oraz Pytanie o technikę, obydwa [w:] Budować, mieszkać, myśleć, pod red. K. Michalskiego, Warszawa 1977.