Marginalizacja osób z ograniczeniami sprawności na skutek zaburzeń psychicznych

• Autorzy: Anna Izabela Brzezińska , Kamila Zwolińska

Warianty tytułu

Marginalization of People with Disabilities Connected with Mental Disorders

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych na potrzeby projektu o charakterze naukowo-badawczym pt.: Ogólnopolskie badanie sytuacji potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych. Wykorzystano rezultaty drugiego etapu badań zrealizowanego w 2009 r. Uzyskane wyniki potwierdzają hipotezę, iż osoby z zaburzeniami psychicznymi to grupa najbardziej narażona na marginalizację, a także wykluczenie społeczne. Problem marginalizacji przejawia się w wielu aspektach życia społecznego tych osób. Czują się one bardziej wyobcowane niżeli reszta osób niepełnosprawnych, rzadziej podejmują aktywność społeczno-zawodową, mają niższy poziom wykształcenia oraz istotnie niżej oceniają swoje zadowolenie z życia oraz stan zdrowia. Zjawisko marginalizacji i wykluczenia społecznego w badanej grupie manifestuje się na dwóch poziomach. Pierwszy poziom jest związany z faktem bycia osobą niepełnosprawną, drugi poziom dotyczy faktu zdiagnozowania zaburzeń psychicznych jako podstawowej przyczyny ograniczenia sprawności i wiąże się z automarginalizacją. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper presents the results of a study carried out with the use of the Social Research Questionnaire, a tool created for the needs of the scientific study project Ogólnopolskie badanie sytuacji potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych (Nation-wide Study of the Situation, Needs and Prospects of People with Disabilities); for the purposes of our research, results of the second stage of that study, completed in 2009, were used. The results obtained confirm the hypothesis that individuals with mental disorders are a group most likely to be marginalized, as well as face social exclusion. The problem of marginalization involves numerous aspects of their lives: they feel more alienated than people with other types of disability, they undertake professional activity less often, finish education at a lower level as well as assessing their own satisfaction with life and general health as significantly worse. The phenomena of marginalization and social exclusion manifest themselves in this group at two levels. The first is linked to the fact of being a person with a disability, while the other level involves the fact that it was a mental disorder that was diagnosed as the fundamental source of disability, and is closely linked to self-marginalization. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Osoby niepełnosprawne; Postawy społeczne; Wykluczenie społeczne; Socjologia grup społecznych

EN

Disabled people; Social attitudes; Social exclusion; Sociology of social groups

• Czasopismo: Polityka Społeczna
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 2
• Strony: 16--22

Twórcy

autor

Anna Izabela Brzezińska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie

autor

Kamila Zwolińska

• Uniwersytet Wrocławski; Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie

Bibliografia

• Barnes C., Mercer G. (2008), Niepełnosprawność, Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
• Brzezińska A.I., Kaczan R. (2008), Wychowanie do samodzielności jako kluczowy czynnik sukcesu zawodowego osób z ograniczeniami sprawności, Warszawa: Academica Wydawnictwo Naukowe SWPS, dostępne są na stronie: www.aktywizacja2.swps.edu.pl
• Brzezińska A.I., Kaczan R. (2010), Kwestionariusz Poczucia Punktualności Zdarzeń Życiowych (PPZŻ): konstrukcja i analiza właściwości psychometrycznych, "Polskie Forum Psychologiczne" nr 2.
• Brzezińska A.I., Kaczan R., Piotrowski K., Rycielski P. (2008), Uwarunkowania aktywności zawodowej osób z ograniczeniami sprawności: czynniki wspomagające i czynniki ryzyka, "Nauka" nr 4, s. 77-100.
• Brzezińska A.I., Piotrowski K. (2008a), Aktywność zawodowa osób z ograniczeniem sprawności: wyznaczniki społeczno-demograficzne i osobowościowe, Warszawa: Academica Wydawnictwo Naukowe SWPS, dostępne są na stronie: www.aktywizacja2.swps.edu.pl
• Brzezińska A.I., Piotrowski K. (2008b), Wyznaczniki satysfakcji z wykonywanej pracy osób z ograniczoną sprawnością: kompetencje i relacje, Warszawa: Academica Wydawnictwo Naukowe SWPS, dostępne są na stronie: www.aktywizacja2.swps.edu.pl
• Brzezińska A.I., Piotrowski K. (2009), Diagnoza statusów tożsamości w okresie adolescencji, wyłaniającej się dorosłości i wczesnej dorosłości za pomocą Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości (DIDS), "Studia Psychologiczne" nr 3(47).
• Brzezińska A.I., Piotrowski K., Pluta J., Sijko K. (2009), Badanie sytuacji osób niepełnosprawnych, "Sprawy Nauki" nr 4(145), s. 31-40.
• Chodynicka A.M., Rycielski P. (2008), Inni czy podobni? Charakterystyka osób z ograniczeniem sprawności, Warszawa: Academica Wydawnictwo Naukowe SWPS, dostępne są na stronie: www.aktywizacja2.swps.edu.pl
• Giddens A. (2005), Socjologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kaczan R., Sijko K. (2008), Psychospołeczne skutki transformacji ustrojowej a radzenie sobie osób z ograniczeniami sprawności na rynku pracy, Warszawa: Academica Wydawnictwo Naukowe SWPS, dostępne są na stronie: www.aktywizacja2.swps.edu.pl
• Kaczan R., Smoczyńska K., Bąbiak I. (2008), Jaka pomoc i dla kogo? Wsparcie indywidualne i instytucjonalne a aktywizacja zawodowa osób z ograniczeniem sprawności, Warszawa: Academica Wydawnictwo Naukowe SWPS, dostępne są na stronie: www.aktywizacja2.swps. edu.pl
• Kaszyński H. (2006), Osoby chore psychicznie jako grupa beneficjentów organizacji pozarządowych świadczących usługi na rynku pracy, [dostęp 23.10.2009], dostępne na stronie: http://www.bezrobocie.org.pl/files/ 1 bezrobocie.org.pl/public/Raporty/HKaszynski_raport_ dot_osob_chorych_psychicznie.pdf
• Lewicki A. (1969), Psychologia kliniczna w zarysie, w: A. Lewicki (red.), Psychologia kliniczna Warszawa: PWN, s. 10-155.
• Łukowski W., Wiszejko-Wierzbicka D. (2008), Wizerunek aktywności zawodowej osób z ograniczeniami sprawności. Perspektywa biograficzna, Warszawa: Academica Wydawnictwo Naukowe SWPS, dostępne są na stronie: www.aktywizacja2.swps.edu.pl
• Maj K., Resler-Maj A., Morysińska A. (2008), Edukacja akademicka szansą na aktywizację zawodową osób z ograniczeniami sprawności, Warszawa: Academica Wydawnictwo Naukowe SWPS, dostępne są na stronie: www.aktywizacja2.swps.edu.pl
• Meyer R. (2008), Psychopatologia, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Miluska J. (2008), Obrazy społeczne grup narażonych na dyskryminację. Uwarunkowania społeczno-demograficzne i psychologiczne, Poznań: Wydawnictwo Naukowe U AM.
• Otrębski W., Rożnowski B. (2008), Sytuacja psychologiczna osób z niepełnosprawnością na rynku pracy, Lublin: Wyd. Instytut Rynku Pracy.
• Smoczyńska K. (2009). Raport z badań w module nr 5 pt: Społeczności lokalne i wirtualne, Warszawa: Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej (maszynopis niepublikowany w archiwum projektu).
• Tarkowska E. (2005), Kategoria wykluczenia społecznego a polskie realia, w: M. Orłowska (red.), Skazani na wykluczenie, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, s. 14-29.
• Wiszejko-Wierzbicka D. (2008), Od samoakceptacji do aktywności? Postawy wobec własnej niepełnosprawności a aktywność zawodowa, Warszawa: Academica Wydawnictwo Naukowe SWPS, dostępne są na stronie: www.aktywizacja2.swps.edu.pl
• Wojtowicz-Pomierna A. (2003), Sytuacja osób chorych psychicznie na rynku pracy w Polsce - wybrane aspekty, w: A. Cechnicki, H. Kaszyński (red.), Przyszłość pracy dla osób chorych psychicznie, Kraków: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej, s. 63-73.