Zagadnienia metodyczne rachunku kosztów ekonomicznych na przykładzie działalności produkcji roślinnej

• Autorzy: Aldona Skarżyńska

Warianty tytułu

Methodological Issues of the Economic Costs Calculations in the Case of Plant Production

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Koszty ekonomiczne to szersze ujęcie kosztów, które oprócz kosztów bezpośrednich i pośrednich obejmują także koszty alternatywnego wykorzystania pracy, ziemi i kapitału. Taki sposób ujęcia kosztów stawia gospodarstwo rolne na równi z przedsiębiorstwem, którego celem jest wypracowanie nadwyżki zapewniającej opłatę pracy własnej, ale także zwrot z tytułu zaangażowania do produkcji pozostałych zasobów. Rolnik traktowany jest jako przedsiębiorca i menadżer, któremu należny jest dochód z tytułu zarządzania. Jest to kategoria ekonomiczna oczyszczona o pełne koszty produkcji, które w literaturze określane są terminem koszty ekonomiczne. Badania wykazały, że produktywność środków trwałych, w porównaniu do produktywności ziemi i pracy, charakteryzowała się najmniejszą skalą zróżnicowania w zależności od działalności produkcji roślinnej. Natomiast poziom produktywności pracy dość silnie różnicował działalności ze względu na rodzaj stosowanej techniki wytwórczej. Wyniki badań sugerują, że koszt pracy jest czynnikiem, który ma szansę być redukowanym, warunkiem jest jednak zmiana technik wytwórczych oraz lepsze uzbrojenie pracy w środki techniczne. Doprowadzi to do zmiany relacji między czynnikiem pracy a kapitału trwałego, co w konsekwencji może przyczynić się do obniżenia kosztów ekonomicznych oraz zwiększenia nadwyżki w postaci dochodu z tytułu zarządzania. Jest to jednak w dużym stopniu uzależnione od kolejnego czynnika, który bierze udział w procesie produkcji, a mianowicie kosztu ziemi własnej. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

PL

Koszty; Rachunek kosztów; Gospodarstwa rolne; Produkcja roślinna

EN

Costs; Cost accounting; Arable farm; Crop production

• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 3
• Strony: 90--107

Twórcy

autor

Aldona Skarżyńska

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB, Warszawa

Bibliografia

• 1. Augustyńska-Grzymek L, Goraj L., Jarka S., Pokrzywa T., Skarżyńska A.: Metodyka liczenia nadwyżki bezpośredniej i zasady klasyfikacji gospodarstw rolniczych. FAPA, Warszawa 2000.
• 2. Biuletyn Statystyczny nr 5. GUS, Warszawa 2009.
• 3. Borkowski B., Dudek H., Szczęsny W: Ekonometria wybrane zagadnienia. PWN, Warszawa 2004.
• 4. Ceny w gospodarce narodowej w 2008 r. GUS, Warszawa 2009.
• 5. Economic indicatores of the farm sector. Costs of Production - Major Field Crops & Livestock and Dairy, 1992. Economic Resarch Service, U.S. Department of Agriculture. ECIFS 12-3. Washington, 1994.
• 6. Ekonomia od A do Z. Encyklopedia podręczna pod red. nauk. S. Sztaby. Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne Spółka z o.o., Warszawa 2007.
• 7. Goraj L.: Rachunkowość rolna w Polsce. FAPA, Warszawa 2000.
• 8. Goraj L., Smolik A., Suska M.: Jak rozumieć zawartość publikacji RAPORT INDYWIDUALNY GOSPODARSTWA ROLNEGO (materiały szkoleniowe). Warszawa 2005. www.fadn.pl
• 9. Gruda M., Woś A.: Waloryzacja czynników wytwórczych rolnictwa. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2008.
• 10. Józwiak W., Mirkowska Z.: Zdolność konkurencyjna polskich gospodarstw rolnych w zestawieniu z gospodarstwami niemieckimi [w:] Efektywność funkcjonowania, aktywność inwestycyjna i zdolność konkurencyjna polskich gospodarstw rolnych osób fizycznych (red. W. Józwiak). Raport PW nr 108. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2008.
• 11. Kondraszuk T.: Zintegrowane sfery rachunku ekonomicznego w przedsiębiorstwie rolniczym. Roczniki Naukowe SERIA, t. VI, z. 5. Warszawa-Poznań-Puławy 2004.
• 12. Kondraszuk T.: Gospodarstwa wiejskie jako podstawa rachunku ekonomicznego - ujęcie metodyczne. Roczniki Naukowe SERIA, t. VIII, z. l,Warszawa-Poznań 2006.
• 13. Kowalski A., Rembisz W.: Rynek rolny i interwencjonizm a efektywność i sprawiedliwość społeczna. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2005.
• 14. Kulawik J.: Wybrane aspekty efektywności rolnictwa. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr l, 2007.
• 15. Manteuffel R.: Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego. PWRiL, Warszawa 1984.
• 16. Nordhaus S.: Ekonomia 1. PWN, Warszawa 1995.
• 17. Parzonko A.: Zasoby czynników produkcji i ich wykorzystanie w „typowych" gospodarstwach mlecznych na świecie. Roczniki Naukowe SERIA, t. DC, z. l, Warszawa-Poznań-Kraków 2007.
• 18. Sass R: Wpływ wielkości stada krów na dochód z zarządzania. Wieś Jutra, nr 11, 2007.
• 19. Sobczyk M.: Statystyka. PWN, Warszawa 2007.
• 20. Skarżyńska A.: Koszty i dochody a skala produkcji [w:] Produkcyjno-ekonomiczna sytuacja gospodarstw prowadzących rachunkowość rolną w latach 1999-2001 (pod kier. T. Pokrzywy). IERiGŻ, Warszawa 2003.
• 21. Skarżyńska A.: Założenia metodyczne [w:] Wyniki ekonomiczne wybranych produktów rolniczych w 2007 roku. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2009.
• 22. Skarżyńska A., Pokrzywa T.: Produkcja, koszty ekonomiczne i dochody wybranych produktów rolniczych w latach 2001-2002. IERiGŻ, Warszawa 2003.
• 23. Wasilewski M., Mądra M.: Zróżnicowanie efektywności wykorzystania czynników produkcji w gospodarstwach rolniczych. Roczniki Naukowe SERIA, t. X, z. 3. Warszawa-Poznań-Lublin 2008.
• 24. Wyniki ekonomiczne wybranych produktów rolniczych w 2008 roku (red. A. Skarżyńska). IERiGŻ-PIB, Warszawa 2009.
• 25. Wyniki produkcji roślinnej w 2008 r. GUS, Warszawa 2009.
• 26. Zegar J.S.: Dochody chłopskie stan - perspektywy - polityka. Komunikaty Raporty Ekspertyzy nr 439. IERiGŻ, Warszawa 1999.
• 27. Ziętara W.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. FAPA, Warszawa 1998.
• 28. Ziętara W: Metodyczne aspekty oceny efektywności gospodarowania w rolnictwie. Zeszyty Naukowe SGGW. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej nr 34/1998.