Gospodarstwa domowe w procesie transformacji systemowej w Polsce(w świetle wyników narodowych spisów powszechnych 1988 i 2002)

• Autorzy: Artur Pollok

Warianty tytułu

Households in the Process of System Transformation in Poland (in the Light of National Censuses 1998 and 2002)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W oparciu o wyniki dwóch Narodowych Spisów Powszechnych Ludności i Mieszkań (przeprowadzonych w latach 1988 i 2002), podjęto próbę syntezy przemian, jakie pod wpływem zmian makrostrukturalnych dokonały się w obrębie gospodarstw domowych. Analizą objęto główne obszary tych przemian, a mianowicie: procesy demograficzne, aktywność ekonomiczną ludności, wykształcenie ludności oraz źródła utrzymania gospodarstw domowych. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że dwoma podstawowymi determinantami kierunku zachodzących przeobrażeń we wszystkich powyższych obszarach są: wdrożenie rynkowego mechanizmu alokacji zasobów w gospodarce oraz rozwój sektora prywatnego. Pozytywnym zmianom w sposobie funkcjonowania gospodarstw domowych towarzyszy szereg niekorzystnych zjawisk, wśród których na pierwszy plan wysuwają się: depresja demograficzna, pokaźne rozmiary bezrobocia oraz znaczna liczba osób korzystających z rozmaitych świadczeń społecznych.

EN

Transformation of political and economic system in Poland created entirely new external conditions for the functioning of households and - as a consequence - led to a number of adjustment processes in the sphere of social and economic behaviour related to this particular subject. The paper (based on the results of two most recent National Universal Censuses of Population and Dwellings conducted in 1988 and 2002) is an attempt to provide synthesis of transformations households were subject to as a result of macro-structural changes. The analysis refers to major areas of the transformations - i.e. (1) demographic processes, (2) economic activity of the population, (3) the level of education within the population and (4) sources of households' income. The results of the conducted research indicate that the direction in which the transformations proceed in all above-mentioned areas is determined by two major factors: implementation of market mechanism for allocating resources in an economy and development of the private sector. These factors should be considered with regard to the condition of an economy. Positive changes in the way households function (brought about by an increase in the level of individual responsibility for one's own financial situation) are followed by a number of negative phenomena, of which the most important are: population decrease, high unemployment rate and a significant number of people receiving various types of social benefits. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przekształcenia systemowe w gospodarce; Gospodarstwa domowe; Narodowy Spis Powszechny; Procesy demograficzne; Aktywność ekonomiczna ludności; Wykształcenie; Ekonomika gospodarstwa domowego

EN

Systemic transformations in the economy; Households; National census; Demographic process; Human economic activity; People's education; Household economics

• Czasopismo: Prace Naukowe / Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 8
• Strony: 93--112

Twórcy

autor

Artur Pollok

• Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie

Bibliografia

• Beskid L., Deniszczuk L., Sytuacja materialna ludności i jej zróżnicowanie (1989-1994), "Procesy Transformacji w Polsce", Zeszyty Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, nr 16, Warszawa 1995.
• Bywalec C., Społeczne aspekty transformacji gospodarczej w Europie Środkowowschodniej, AE w Krakowie, Kraków 1998.
• Gospodarstwa domowe i rodziny, GUS, Warszawa 2003.
• Gospodarstwa domowe w krajach Europy Środkowej. Skutki przemian 1990-1995, pod red. R. Milic-Czerniak, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 1998.
• Kołodko G.W, Kwadratura pięciokąta. Od załamania gospodarczego do trwałego wzrostu, Poltext, Warszawa 1993.
• Kołodko G.W., Od szoku do terapii. Ekonomia i polityka transformacji, Poltext, Warszawa 1999.
• Ludność i gospodarstwa domowe. Stan i struktura społeczno-ekonomiczna, GUS, Warszawa 2003.
• Metodologia Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002, GUS, Warszawa 2003.
• Metodyka badania budżetów gospodarstw domowych, "Zeszyty Metodyczne i Klasyfikacje", GUS, Warszawa 1999.
• Nasiłowski M., Transformacja systemowa w Polsce, Key Text, Warszawa 1995.
• Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski w latach 1990-2000, GUS, Warszawa 2001.
• Pollok A., Zmiany sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w Polsce w warunkach transformacji systemu gospodarczego (w ujęciu systemu rachunków narodowych), Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, nr 555, Kraków 2000.
• Polska - Unia Europejska, GUS, Warszawa 2003.
• Raport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002, GUS, Warszawa 2003.
• Rosati D.K., Polska droga do rynku, PWE, Warszawa 1998.
• Warunki mieszkaniowe gospodarstw domowych i rodzin, GUS, Warszawa 2002.