Rynkowe aspekty problemów na pozagiełdowym rynku walutowych instrumentów pochodnych w Polsce w czasie globalnego kryzysu finansowego

• Autorzy: Michał Konopczak , Piotr Mielus , Paweł Wieprzowski

Warianty tytułu

Market Aspects of Problems on the Over-the-Counter Market of Currency Derivatives in Poland During the Global Financial Crisis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przeprowadzone w artykule rozważania pozwalają wyodrębnić czynniki leżące u podstaw materializacji ryzyka na pozagiełdowym rynku klientowskim walutowych instrumentów pochodnych. Wśród przyczyn egzogenicznych można wskazać gwałtowne osłabienie się złotego, spadek popytu na dobra eksportowe oraz charakter powszechnie obowiązujących na rynku standardów dokumentacji. Do endogenicznych źródeł problemów można zaliczyć znaczną skalę ryzyka walutowego podejmowanego przez przedsiębiorstwa niefinansowe, ich niedostateczną wiedzę na temat instrumentów pochodnych, a także potencjalne zaniedbania po stronie banków oferujących instrumenty pochodne. W konsekwencji zaburzeń na pozagiełdowym rynku walutowych instrumentów pochodnych nastąpił znaczny spadek obrotów na tym rynku. Ponadto jednym z pośrednich skutków jest publikacja przez Komisję Nadzoru Finansowego Rekomendacji A oraz Rekomendacji I, zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa obrotu. (abstrakt oryginalny)

EN

The article undertakes a comprehensive account of the background, development and the consequences of problems that emerged on the over-the-counter market of currency derivatives in Poland during the global financial crisis. The analysis of the above problem has made it possible to single out a number of factors underlying risk materialization on the over-the-counter client market of derivative currency instruments. Among exogenous causes we can name the sudden depreciation of the zloty, drop in demand for export goods and the character of documentation standards commonly prevailing on the market. Endogenous sources of problems include a significant scale of non-financial foreign exchange risk taken by enterprises, their insufficient knowledge of derivatives as well as potential neglect of banks offering derivative instruments. As a consequence of the turbulence on the over-the-counter market of currency derivatives there was a significant drop in trade on this market. Moreover, one of indirect implications was the publication of Recommendation A and Recommendation I by the Polish Financial Supervision Authority with the aim of increasing trading security. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynek pozagiełdowy; Rynek walutowy; Rynek instrumentów pochodnych; Kryzys finansowy; Ryzyko walutowe; Ryzyko prawne; Rynek opcji; Zmienna objaśniająca

EN

OTC market; Foreign Exchange (FX); Derivatives market; Financial crisis; Currency risk; Legal risk; Options market; Exogenous variable

• Czasopismo: Bank i Kredyt
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 2
• Strony: 97--124

Twórcy

autor

Michał Konopczak

• Narodowy Bank Polski; Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

autor

Piotr Mielus

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie; PKO BP SA

autor

Paweł Wieprzowski

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Barczyk R., Konopczak K., Lubiński M., Marczewski K. (2010), Synchronizacja wahań koniunkturalnych. Mechanizmy i konsekwencje, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.
• Dębski W. (2005), Rynek finansowy i jego mechanizmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Dodd R. (2009), Exotic Derivatives Losses in Emerging Markets: Questions of Suitability, Concerns for Stability, IMF Working Paper, WP/09.
• GUS (2010), Instrumenty pochodne w portfelach przedsiębiorstw niefinansowych. Raport z badania, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Gontarski W. (2009), Toksyczne opcje walutowe. Zarys teorii prawa na przykładzie polskich opcji walutowych, Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich, Warszawa.
• Kamil H., Sutton B.W., Walker Ch. (2009), A Hedge Not a Bet, Finance and Development, 46 (2), 46-47.
• Karkowski P. (2009), Toksyczne opcje. Od zaufania do bankructwa, GreenCapital.pl, Warszawa.
• KNF (2008), Komunikat KNF z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie wpływu walutowych instrumentów pochodnych na banki i spółki publiczne, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa.
• KNF (2009a), Podstawowe wnioski z analizy zaangażowania przedsiębiorstw w walutowe instrumenty pochodne, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa, 11 marca.
• KNF (2009b), Aktualizacja danych o zaangażowaniu przedsiębiorstw w walutowe instrumenty pochodne, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa, 28 kwietnia.
• KNF (2009c), Stanowisko UKNF w sprawie dobrych praktyk w zakresie walutowych transakcji pochodnych - podstawowe zagadnienia opracowane na podstawie wniosków z analizy nadzorczej, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa, 4 czerwca.
• KNF (2009d), Komunikat Urzędu KNF w sprawie zaangażowania przedsiębiorstw w walutowe instrumenty pochodne, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa, 17 sierpnia.
• KNF (2010a), Rekomendacja I dotycząca zarządzania ryzykiem walutowym w bankach oraz zasad dokonywania przez banki operacji obciążonych ryzykiem walutowym, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa.
• KNF (2010b), Rekomendacja A dotycząca zarządzania ryzykiem towarzyszącym zawieraniu przez banki transakcji na rynku instrumentów pochodnych, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa.
• Konopczak K. (2009), Analiza zbieżności cyklu koniunkturalnego gospodarki polskiej ze strefą euro na tle krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz państw członkowskich strefy euro, w: Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej, załącznik nr 1, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• Konopczak M., Sieradzki R., Wiernicki M. (2010), Kryzys na światowych rynkach finansowych - wpływ na rynek finansowy w Polsce oraz implikacje dla sektora realnego, Bank i Kredyt, 41 (6), 45-70.
• Mielus P. (2002), Rynek opcji walutowych w Polsce, Liber, Warszawa.
• Mielus P. (2009a), Nie takie opcje straszne, jak je malują, Rzeczpospolita, 14 stycznia.
• Mielus P. (2009b), Zmienność wyceny derywatów na rynkach finansowych, Bank i Kredyt, 40 (6), część edukacyjna.
• NBP (2004), Rozwój systemu finansowego w Polsce w latach 2002-2003, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• NBP (2005), Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2004 r., Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• NBP (2006), Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2005 r., Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• NBP (2008a), Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2006 r., Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• NBP (2008b), Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2007 r., Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• NBP (2009a), Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• NBP (2009b), Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• NBP (2009c), Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2008 r., Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• NBP (2010), Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2009 r., Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• Niedziółka P. (2009), Potencjalne rozwiązania problemu opcji walutowych w Polsce, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 94, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
• Parkiet (2010), Koreańscy przedsiębiorcy wściekli na banki z powodu opcji, http://www.parkiet. com, 31 października.
• Porzycki M. (2002), Klauzule zabezpieczające przed niewypłacalnością strony umowy wzajemnej z uwzględnieniem nettingu na wypadek niewypłacalności, Zakamycze, Kraków.
• Skrzypczyński P. (2009), Wahania aktywności gospodarczej w Polsce i strefie euro, w: Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej, załącznik nr 1, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
• Sławiński A. (2006), Rynki finansowe, PWE, Warszawa.
• Tymoczko I. (2009), Sposoby zabezpieczania się polskich przedsiębiorstw niefinansowych przed ryzykiem kursowym, Bank i Kredyt, 40 (3), 71-92.
• ZBP (2003), Rekomendacja dotycząca zawierania wybranych transakcji na polskim rynku międzybankowym - wrzesień 2003, Związek Banków Polskich, Warszawa.