Bóg mistyków a szatan gnostyków. Miejsce zła w antropozoficznej neognozie

• Autorzy: Artur Jocz

Warianty tytułu

The God of Mystics and the Satan of Gnostics. The Place of Evil in the Anthroposophic Neognosis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autor artykułu prezentuje nauki wybranych mistyków i filozofów na temat Boga oraz jego dominacji nad złem. Przytacza poglądy św. Augustyna, św. Jana od Krzyża, MMistrza Eckharta, Leszka Kołakowskiego i Rudolfa Steinera. Autor porównuje koncepcję Boga dominującego nad złem prezentowaną przez mistyków chrześcijańskich z gnostycznym nauczaniem na temat zła Rudolfa Steinera.

EN

One of the foundations of Christian thought is a conviction about absolute domination of God over evil. The evidence of the permanence of this conviction are the works of great Christian mystics such as Master Eckhart (1260-ca. 1328) and St. John of the Cross (1542-1591). That is why it is worth to confront them with what Rudolf Steiner (1861-1925), who was the founder of anthroposophy, says on the subject of evil in the world and who according to the many centuries old gnostic tradition considered himself to be a Christian. In contradistinction to Christian mystics, in Steiner's consideration negation of all mental (intellectual) attempts at recognising spiritual (pneumatic) reality comes to the fore. For the founder of anthroposophy reason, human intelligence and consciousness are a creation of the Lucipher-like beings. They do not lead man to truth, but create dangerous illusions. Steiner also negated the conception of the transcendent God towards the sensual reality which was proclaimed by mystics. According to him man should strive to permeation with spirituality of the material world through contact with sacrum reality. Rejecting the conception of God dominant over evil as suggested by Christian mystics, Steiner claimed that evil (Lucipher and Aryman) like God and spiritual beings which are faithful to him (God) coparticipates (through mediation of Archangel Michael) in the rebuilding of material and spiritual reality. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Religia; Psychologia człowieka; Filozofia człowieka

EN

Religion; Human psychology; Human philosophy

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2002
• Tom: 20 Religia i religijność Europy
• Strony: 85--99

Twórcy

autor

Artur Jocz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Augustyn św. (1999), Dialogi filozoficzne. Kraków: Znak
• Graef H. (1966), Siedmiobarwna tęcza. Warszawa: Pax
• Iłowiecka H. (1999). Noty do: Augustyn (św.), Dialogi filozoficzne. Kraków: Znak
• Jan od Krzyża św. (1986), Dzieła. Kraków: Wydawnictwo OO. Karmelitów Bosych
• Jocz A. (1995), Mistyka a gnoza w myśli chrześcijańskiej (od I do XVII w.). Rozważania wokół kategorii Boga, świata i człowieka. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora
• Jocz A. (1998), Pomiędzy wiarą a gnozą - próba wprowadzenia do teologii Orygenesa (od ok. 185 do ok. 254), Zeszyty Filozoficzne, nr 6
• Jocz A. (1999), Antropozofia Rudolfa Steinera (1861-1925), czyli rozważania o istocie doświadczenia gnostycznego i próbie jego religijnej werbalizacji, Zeszyty Filozoficzne, nr 7
• Jocz A. (2000a), "Christengemeinschaft" jako próba ugnostycznienia chrześcijaństwa, Europa Wschodu i Zachodu, nr 4
• Jocz A. (2000b), Pomiędzy filozofią a gnosycyzmem. Orygenesa poszukiwanie drogi do poznania rzeczywistości metafizycznej. Przegląd Religioznawczy, nr 2 (196)
• Jocz A. (2001a), Eschatologiczny pluralizm neognostycznych ruchów religijnych - antropozofia Rudolfa Steinera i Lectorium Rosierucianum Jana van Rijckenborgha, [w:] Drozdowicz Z. i Puślecki Z.W. (red.). Adaptacja przez transformacje, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora
• Jocz A. (2001 b). Pomiędzy bytem a niebytem, czyli o istocie zła i jego wzajemnych relacjach z dobrem w nauczaniu Orygenesa, Zeszyty Filozoficzne, nr 9
• Kolakowski L. (1988), Jeśli Boga nie ma... O Bogu, Diable, Grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii. Kraków: Znak
• Merton T. (1988), Szukanie Boga. Kraków: Wydawnictwo OO. Karmelitów Bosych
• Mistrz Eckhart (1987), Traktaty. Poznań: Wydawnictwo "W drodze"
• Pakszys E. i Sikorska L. (red.) (2000), Duchowość i religijność kobiet dawniej i dziś. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora
• Pietras H. (red.) (1999), Grzech pierworodny. Kraków: Wydawnictwo WAM
• Pietras H. (red.) (2000), Demonologia w nauce Ojców Kościoła. Kraków: Wydawnictwo WAM
• Piórczyński J. (1997), Mistrz Eckhart. Mistyka jako filozofia. Wrocław: Wydawnictwo Leopoldinum
• Prokopiuk J. (1989), Cień demona nad Niemcami, cień demona nad światem, Pismo Uteracko-Artystyczne, nr 2
• Prokopiuk J. (2000a), Miłość, dobro i zło w myśli Rudolfa Steinera, The Peculiariry of Man, vol. 5
• Prokopiuk J. (2000b), Ścieżki wtajemniczenia. Gnosis aeterna. Warszawa: Wydawnictwo tCHu
• SteinerR. (2001), Posłannictwo Archanioła Michała. Gdynia: Wydawnictwo Genesis
• Straszewski M. (1905), Filozofia św. Augustyna na tle epoki. Kraków
• Tomkowski J. (1993), Mistyka i herezja. Wrocław: Wydawnictwo Paradox
• Wojtyta K. (1990), Zagadnienie wiary w dziełach św. Jana od Krzyża. Kraków: Wydawnictwo OO. Karmelitów Bosych