Pomiędzy milczeniem a śpiewem, czyli hezychazm jako mistyczna tradycja prawosławia. W kręgu problematyki dotyczącej kształtowania świadomości religijnej

• Autorzy: Marek Kwiecień

Warianty tytułu

Between Silence and Singing, or Hesichasm as a Mystic Tradition of Orthodox Religion. Some of the Problems Concerning Formation of Religious Consciousness

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na temat prawosławia istnieje wiele, niejednokrotnie wzajemnie ścierających się opinii. Niemniej jednak, wśród tych mniej lub bardziej obiektywnych analiz wschodniego chrześcijaństwa, bez zbytniego trudu możemy dostrzec pewnego rodzaju consensus dotyczący charakterystyki mentalności prawosławnej, czyli tego, co w dużym stopniu odzwierciedla duchowość tej formacji chrześcijaństwa. Podejmując w niniejszym szkicu wątek hezychazmu, zamierzam w pierwszym rzędzie skoncentrować się na procesie krystalizacji tzw. doświadczenia mistycznego, ufundowanego w szerszej płaszczyźnie doświadczenia religijnego charakteryzującego chrześcijaństwo w całości. W dalszych analizach będę traktował wyróżnione tutaj doświadczenie religijne jako doświadczenie personalistyczne. (fragment tekstu)

EN

The early Christian thesis: pray and work (Latin:: ora et labora) to a large extent reflects hesichasm -a synonym of Orthodox mysticism, according to many eminent experts of the subject. What is interesting, hesichasm was disseminated widely not only amongst Orthodox religions (Tales of a Pilgrim) but was also known and at the same time valued by people who tried to thoroughly revise the foundations of the institutional Christianity, a good example of which may be F. Dostoyevsky's works (The Brothers Karamazov). On the basis of sources we can say that the hesichastic method which consistently tends towards realisation of the mystic ideal of man living as an image and likeness of God, which centuries ago was indefatigably perfected by Arsenius (354-449) and Christian anachorets like him, created in its historical evolution such a model of religious man, which to a large extent, is a share of Russian thought. And just in such a form is the only offer of its kind of integration of an immanent dimension of human existence here and now with its transcendental dimension other and higher. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Religie chrześcijańskie; Kościół Prawosławny; Badania międzykulturowe

EN

Christian religions; Orthodox Church; Intercultural research

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2002
• Tom: 20 Religia i religijność Europy
• Strony: 111--128

Twórcy

autor

Marek Kwiecień

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Biblia Tysiąclecia (1980), Poznań-Warszawa
• Bierdiajew M. (1999), Głoszą wolność. Wybór pism, Warszawa
• Bułgakow S. (1992), Prawosławie, Białystok
• Deprez V. (1999), Początki monastycyzmu, Kraków
• Dostojewski F. (1993), Bracia Karamazow, Warszawa
• Duby G. (1986), Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420, Warszawa
• Euzebiusz z Cezarei (1993), Historia kościelna. O męczennikach palestyńskich, Kraków
• Evdokimov P. (1964), Prawosławie, Warszawa
• Evdokimov P. (1991), Kobieta i zbawienie świata, Poznań
• Florenski P. (1996), Sól ziemi, Białystok
• Głaz S. (1998), Doświadczenie religijne, Kraków
• Jakimiak M. (red.) (1998), Opowiadania Pielgrzyma, Hajnówka
• Kłoczowski J. (1994), Między samotnością a wspólnotą. Wstęp do filozofii religii, Tarnów
• Kunzler M. (1999), Liturgia Kościoła, Poznań
• Leloup J. (1996), Hezychazm. Upomniana tradycja modlitewna, Kraków
• Louth A. (1997), Początki mistyki chrześcijańskiej, Kraków
• Nedoncelle M. (1995), Prośba i modlitwa, Kraków
• Paprocki H. (1997), Lew i mysz, czyli o tajemnicy człowieka. Esej o bohaterach Dostojewskiego, Białystok
• Prokop J. (1990), Zrozumieć Rosję, Znak, nr 2, Kraków
• Rahner K. (1987), Podstawowy wykład wiary, Warszawa
• Rops D. (1997), Kościół pierwszych wieków, Warszawa
• Sartre M. (1997), Wschód rzymski, Wrocław
• Starowieyski M. (red.) (1996), Druga Księga Starców, Kraków
• Starowieyski M. (red.) (1998), Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Kościoła, Kraków
• Starowieyski M. (red.) (1999), Pierwsza Księga Starców, Kraków
• Szestow L. (1987), Dostojewski i Nietzsche. Filozofia tragedii, Warszawa
• Śpidlik T. (2000), Myśl rosyjska. Inna wizja człowieka, Warszawa
• Uspienski L. (1993), Teologia ikony, Poznań
• Ware K. (1999), Prawosławna droga, Białystok
• Wierusz-Kowalski J. (1988), Chrześcijaństwo, Warszawa
• Wójtowicz H. (1980), Rola modlitwy w świetle wypowiedzi greckich Ojców Kościoła ze szczególnym uwzględnieniem wypowiedzi o modlitwie Orygenesa i Grzegorza z Nyssy, Lublin
• Zdybicka Z. (1984), Człowiek i religia, Lublin
• Zdziechowski M. (1992), Pesymizm. Romantyzm a podstawy chrześcijańska. Warszawa