Wspomaganie procesu podejmowania decyzji w przedsiębiorstwie : przy użyciu otwartego systemu ekspertowego

• Autorzy: Małgorzata Nycz

Warianty tytułu

Supporting Decision Making Process in Enterprises Using Open Expert System

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy jest przedstawienie koncepcji otwartego systemu ekspertowego, który umożliwia kierownictwu, zwłaszcza szczebla strategicznego, doradztwo interdyscyplinarne. Podstawą do osiągnięcia tego celu jest przyjęta w pracy definicja otwartego systemu ekspertowego, według której system ten obejmuje wiele dziedzinowych systemów ekspertowych. Każdy z nich wspomaga rozwiązywanie zadań z jednej dziedziny. Systemy ekspertowe wchodzące w jego skład mogą współpracować ze sobą w rozwiązywaniu danego problemu. Sposób reprezentacji wiedzy zastosowany w pojedynczym systemie ekspertowym nie jest istotny; podobnie jest z mechanizmem wnioskowania. Przewiduje się istnienie w sieci zasad sterowania, które kierują realizacją postawionego problemu i nadzorują go, ale same go nie wykonują. Z punktu widzenia realizacji poszczególnych etapów rozwiązywania zadania postawionego przed otwartym systemem ekspertowym poszczególne dziedzinowe systemy ekspertowe tworzące sieć otwartego systemu ekspertowego realizują swe zadania zgodnie z podejściem klient-serwer, występując w roli klienta żądającego obsługi, albo w charakterze serwera świadcząc żądaną usługę zależnie od okoliczności. (fragment tekstu)

EN

In real world decision making processes are fundamental, the most important element of the whole management process which aims to achieve the goals of organization. The manager undertakes decision basing on his own knowledge as well as the knowledge about the decisional situation in enterprise. At each decision level, knowledge necessary to make decision is different. The higher level the broader, more synthetic and interdisciplinal knowledge is required and a horizon of domains is wider. The following elements - useful during the realization of decision making process by the manager- creating knowledge can be distinguish: knowledge gained during studying at a university and further at post graduated courses, current information coming from both inside and outside the enterprise and his experience, intuition and "feeling" the firm being the result of his long practice. Up to now, the existing expert systems are domain oriented ones and they can support the manager in decision making process basing only on their domain knowledge. There is observed the lack of such a support for managers during the decisional process which could interfere in a way similar to this like people do.
The construction of this work is following. At first, decision making process has been presented as information processing. Decisional processes in enterprise have been characterized with particular taking into consideration the long term decision making at strategic management level. Economic analysis and realization methods have been treated as methods of necessary - for decision making - information recognition and gaining. The attention has been focused on decisional process efficacy considering the usefulness and utilization of information. Next, the essence of artificial intelligent as well as the information systems used for decision support have been discussed. The areas of intelligent systems applications and the characteristics of integrated systems implementable solutions have been presented. Then, the knowledge characteristics, its types and classifications have been described and knowledge sources presented for the enterprise seen as cybernetic object. Then the open expert systems concept for strategic level manager support in a long term decision making process has been presented. The main idea is to help the manager in his decision making process by delivering the expertises obtained as a result of infering based on different knowledge bases carried out by different domain expert systems. At the end of this work, the prospects of open expert systems have been discussed. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Proces decyzyjny w przedsiębiorstwie; Podejmowanie decyzji; Sztuczna inteligencja; Wiedza w organizacji; Systemy ekspertowe; Systemy wspomagania decyzji

EN

Decision-making process in the enterprise; Decision making; Artificial intelligence; Knowledge in organization; Expert systems; Decision Support Systems (DSS)

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Seria : Monografie i Opracowania (nr 100)
• Rocznik: 1998
• Numer: nr 802
• Strony: 127

Twórcy

autor

Małgorzata Nycz

Bibliografia

• Aamodt A., Plaza E.: Case-Based Reasoning: Foundational Issues, Methodological Variations and System Approaches. AICOM vol. 7, nr 1, 1993.
• ACE - inicjatywa przyszłości realizowana dzisiaj. [w:] DECforum, zima 92.
• Adair J.: Management decision making. Gower 1985.
• Adamczewski P.: W przeddzień wielkiej zmiany. [w:] Strategie i Technologie. Dodatek specjalny do tygodnika Computerworld, wiosna 1997.
• Baar A., Feingenbaum E.A. (red.): The Handbook of Artificial Intelligence, vol. 1-4. Addison-Wesley Publishing Company, Inc. 1981.
• Baborski A., Duda M., Forlicz S.: Elementy cybernetyki ekonomicznej. PWE, Warszawa 1983.
• Baborski A. (red.): Efektywne zarządzanie a sztuczna inteligencja. Wyd. AE, Wrocław 1994.
• Baborski A.: Mody rozkładów prawdopodobieństwa jako źródło pozyskiwania wiedzy w bazach danych. Informatyka Ekonomiczna. "Prace Naukowe AE we Wrocławiu", nr 683, Wrocław 1994.
• Baborski A. (red.): Pozyskiwanie wiedzy z baz danych, "Prace Naukowe AE we Wrocławiu", nr 787, Wrocław 1998.
• Bednarski L., Borowiecki R., Duraj J., Waśniewski T., Kurtys E., Wersty B.: Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie. Wyd. AE, Wrocław 1995.
• Berentowicz-Sobczak G., Nycz M.: Rozproszone przetwarzanie danych - rozproszona baza danych. "Zeszyty Naukowe AE we Wrocławiu", nr 205, Wrocław 1987.
• Bielecki W.T.: Współczesne systemy komputerowe wspomagające zarządzanie. www.gumbeers.elka.pg.gda.pl/WA/KIE/CAX/dok01-00.htm.
• Borowiecki R. (red): Analiza i diagnostyka ekonomiczna w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Wyd. AE, Kraków 1995.
• Bratnicki M.: Systemy informacyjne. Zasady budowy i funkcjonowania. SGPiS, Warszawa 1976.
• Brazier F., Johansen D.: Software Structures for Supporting Distributed Computing. [w:] Brazier F., Johansen D.: Distributed Open Systems. IEEE Computer Society Press Los Alamitos (Calif.) 1994.
• Brown C.E.: Accounting Expert Systems Applications, www.bus.orst.e-du/faculty/brownc/es_tutor/acc_es.htm.
• Bubnicki Z. (red.): Wstęp do systemów ekspertowych. PWN, Warszawa 1990.
• Buchanan В., Wilkins D.: Readings in Knowledge Acquisition and Learning. Automating the Construction and Improvement of Expert Systems. Morgan Kaufman Publishers, San Mateo 1993.
• Carlson D.A., Ram S.: An Architecture for Distributed Knowledge-Based Systems. DATA BASE. Winter/Spring 1991.
• Cengeloglu Y., Khajenoori S., Linton D.: A Framework for Dynamic Knowledge Exchange among Intelligent Agents. American Association for Artificial Intelligence (AAAI), Symposium Control of the Physical World by Intelligent Agents. New Orleans (LA, USA), November 1994.
• Cengeloglu Y.: DYNACLIPS (DYNAmic CLIPS): A Dynamic Knowledge Exchange Tool for Intelligent Agents. The Third CLIPS Conference at NASA Johnson Space Center. Houston, TX, USA, September 1994.
• Ciesielczyk T., Watras G.: Rachunkowość a systemy wspomagania decyzji. [w:] Systemy informacyjno-decyzyjne rachunkowości. Prace Naukowe AE we Wrocławiu", nr 680, Wrocław 1994.
• Chamiak E., McDermott D.: Introduction to Artificial Intelligence. Addison- -Wesley Publishing Company, 1985.
• Chromieć J., Strzemienna E.: Sztuczna inteligencja. Metody konstrukcji i analizy systemów eksperckich. Akademicka Oficyna Wydawnicza PLJ, Warszawa 1994.
• Chwiałkowska E.: Sztuczna inteligencja w systemach eksperckich. MIKOM, Warszawa 1991.
• Davis R., Lenat D.: Knowledge-Based Systems in Artificial Intelligence, McGraw-Hill International Book Company, 1982.
• Derfler F.J. jr.: PC Magazine Guide to Connectivity. Ziff-Davis Press, Berkeley (California) 1991.
• Duraj J.: Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa. PWE, Warszawa 1993.
• Durkin J.: Expert Systems. Design and Development. Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 1994.
• Feingenbaum A. (red): Handbook of Artificial Intelligence. Addison-Wesley Publishing Company 1981.
• Flakiewicz W., Oleński J.: Cybernetyka ekonomiczna. PWE, Warszawa 1989.
• Filipow В.: DECnet. Networks, maj 1993.
• Frawlej W.J., Shapiro P.G., Matheus C.J.: Knowledge Discovery in Databases. An Overview. AI Magazine 13.3/1992.
• Frenzel C.W.: Management of Information Technology. A Division of Course Technology ITР, 1996.
• Galant V.: Zastosowanie indukcyjnych metod symbolicznych do odkrywania wiedzy w SIZ. Praca doktorska, Akademia Ekonomiczna, Wrocław 1997.
• Giarratano J., Riley G.: Expert Systems, Principles and Programming. PWS Publishing Company, Boston 1994.
• Gierszewska G., Romanowska M.: Analiza strategiczna przedsiębiorstwa. PWE, Warszawa 1995.
• Gliński B., Szczepankowski P.: Zarys zarządzania strategicznego Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Warszawie, Warszawa 1995.
• Głodek Z.: Informatyczne systemy wspomagania decyzji. [w:] Nauki o Zarządzaniu, nr 2, 1987.
• Głuszków W.: Wstęp do cybernetyki. KiW, Warszawa 1967.
• Greniewski H.: Cybernetyka nie matematyczna. PWN, Warszawa 1969.
• Gros U.: Metody badania systemu informacyjnego w organizacji gospodarczej. "Prace Naukowe AE w Katowicach", Katowice 1984.
• Hayes-Roth B.: A Blackboard Architecture for Control. Artficial Intelligence, nr 26, 1985.
• Hellwig Z. (red.): Automatyczne przetwarzanie informacji. PWE, Warszawa 1976.
• Hellwig Z.: System wskaźników kondycji ekonomicznej przedsiębiorstwa. [w:] Sroka H. (red.): Reprezentacja i modelowanie złożonych i niestrukturalizowanych decyzji. "Prace Naukowo-Badawcze AE w Katowicach", Katowice 1990.
• Ingram M., Stanek S.: Założenia dla inteligentnej komputerowej gry strategicznej (IKGS). [w:] Sroka H. (red.): Inteligentne systemy wspomagania decyzji w zarządzaniu. Przegląd problematyki. Materiały z konferencji naukowo- badawczej pod red. H. Sroka, S. Stanek. Wyd. AE, Katowice 1995.
• Iszkowski I.: Systemy otwartych możliwości [w:] DECforum, wiosna 92.
• Johnson В.C.: A Distributed Computing Environment Framework: An OSF Perspective. [w:] Brazier F., Johansen D.: Distributed Open Systems. IEEE Computer Society Press, Los Alamitos (Calif.) 1994.
• Kałużny S.: Skuteczne kierowanie przedsiębiorstwem. Techniki osiągania sukcesu. Kwantum, Warszawa 1996.
• Kanerva P.: Parallel Structures in Human and Computer Memory. RIACS Tech. Rep. TR-86.2 NASA Ames Research Center, Moffett Field, CA, January 1986.
• Kaniewski M., Wieremiejczyk K.: Mainframe a systemy otwarte. W: UNIX Forum, nr 9, luty 1994.
• Keane, M., Haton J., Manago M.: Proceed. 2nd European Workshop on Case-Based Reasoning. AcknoSoft, Paris 1994.
• Keller R.: Expert System Technology. Development and Application. Yourdan Press, Prentice-Hall Inc., Englewood Cliffs, 1987.
• Kidd A.L.: Knowledge Acquisition for Expert Systems. A Practical Handbook. Plenum Press, New York 1987.
• King W.R.: Using Strategic Issue Analysis. [w:] Long Range Planning, 1982, nr 4.
• Kleine-Doepke R.: Podstawy zarządzania. Redakcja naukowa: J. Goliński. GHBeck, Warszawa 1995. Seria Poradniki Ekonomiczne.
• Kluźniar Z.: Wybrane zagadnienia analizy finansowej przedsiębiorstwa rolniczego. "Zeszyty Teoretyczne Kadry Naukowej" nr 25, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 1993.
• Kolodner J.: Case-Based Reasoning. Morgan Kaufmann., San Mateo 1993.
• Konarzewska-Gubała E.: Wspomaganie decyzji wielokryterialnych: system BIPOLAR Wrocław 1991. "Prace Naukowe AE we Wrocławiu", nr 551. Seria Monografie i Opracowania nr 76.
• Kopiński A.: Metody oceny kondycji ekonomicznej przedsiębiorstwa. Wrocław 1991. "Prace Naukowe AE we Wrocławiu", nr 590. Seria: Monografie i Opracowania nr 86.
• Kowalczyk E.: Człowiek w świecie informacji Książka i Wiedza, Warszawa 1974.
• Koźmiński A.K., Piotrowski W.: Zarządzanie. Teoria i praktyka. Wyd. 3. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• Kwiecień M.: Rachunkowość jako narzędzie zarządzania. System z bazą wiedzy. "Prace Naukowe AE we Wrocławiu", nr 566, Wrocław 1991.
• Kubiak В., Korowicki A.: Strategia działania i strategia informacyjna współczesnej organizacji. Materiały z II Międzynarodowego Seminarium 'Interakcja człowiek-komputer. Analiza i projektowanie systemów', zorganizowanego przez Uniwersytet Gdański. Sopot 23-25.10.1995.
• Kyu L.J., Rim H., Ryul Y.O., Dong K.H.: Scheduling Schipbuilding Using a Constraint Direct Graph Search: DAS-ERECT. www.bus.orst.edu/faculty/brownc/is...l3.htm