Myślenie stereotypowe w normie i w patologii

• Autorzy: Monika Obrębska

Warianty tytułu

Stereotypical Thinking in the Norm and in Pathology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego opracowania jest próba zdefiniowania myślenia stereotypowego i ukazanie jego "nieuchronności" w funkcjonowaniu umysłowym zarówno osób zdrowych, jak i cierpiących na schizofrenię paranoidalną. Zakłada się, że stereotypizacja procesu myślowego wynika z samej natury ludzkiego myślenia: dążenia do porządkowania obrazu świata i ekonomii poznawczej, zaś typowe dla schizofrenii stereotypie są jedynie "wyostrzeniem" tego naturalnego procesu. (fragment tekstu)

EN

This article includes a thorough analysis of dynamics of healthy people's stereotypical thinking and the stereotypical thinking of people that suffer from the paranoid schizophrenia. The stereotypical thinking is defined within the article, after M. Kofta as "mental heuristics", that depends on the use of simplifications, cognitive abbreviations, stiffened and hard to change social groups' patterns. This kind of thinking is also subsumed as a categorical or regulatory and even as a thinking that generalizes information of social reality. A stereotyped thinking which is characteristic for schizophrenia was treated as an extreme example of the stereotypical thinking. The stereotyped thinking displays with a stiffened recurrence of phrases what was examined in the empirical study in the District Hospital for the Neural and Psychiatrically Diseased in Gniezno. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Stereotypy narodowe; Tożsamość narodowa; Społeczeństwo

EN

National stereotypes; National identity; Society

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2007
• Tom: 27 Stereotypy i stereotypizacja
• Strony: 135--144

Twórcy

autor

Monika Obrębska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (2002), Psychiatria, Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner.
• Błoch B. (2004), Rola kategorii "moralności" i "kompetencji" w formowaniu się i zmianie stereotypowych przekonań. W: M. Kofta (red.). Myślenie stereotypowe i uprzedzenia. Mechanizmy poznawcze i afektywne, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, s.183-201.
• Chlewiński Z. (1992), Stereotypy: struktura, funkcje, geneza. Analiza interdyscyplinarna. W: Z. Chlewiński, I. Kurcz (red.), Stereotypy i uprzedzenia, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, s. 7-28.
• Drogosz M. (2004), O sposobach ograniczenia wpływu stereotypów na myślenie. W: M. Kofta (red.), Myślenie stereotypowe i uprzedzenia. Mechanizmy poznawcze i afektywne, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, s. 265-281.
• Ferguson G.A., Takane Y. (1997), Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hunca-Bednarska A. (1997), Skojarzenia werbalne w schizofrenii, Lublin: Wydawnictwo Czelej.
• Jarymowicz M. (2001), W poszukiwaniu przesłanek sztywności stereotypów. W: M. Kofta, A. Jasińska-Kania (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar", s. 26-43.
• Katz D., Braly K.W. (1933), Racial stereotypes of 100 college students, Journal Psychology, 28, s. 280-290.
• Kępiński A. (2001), Schizofrenia, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Kofta M. (2004), Stereotypy i uprzedzenia a stosunki między grupo we: stare problemy i nowe idee. W: M. Kofta (red.), Myślenie stereotypowe i uprzedzenia. Mechanizmy poznawcze i afektywne, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, s. 9-38.
• Kurcz I. (1992), Stereotypy, prototypy i procesy kategoryzacji. W: Z. Chlewiński, I. Kurcz (red.), Stereotypy i uprzedzenia, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, s. 29-44.
• Kurcz I. (1994), Zmienność i nieuchronność stereotypów, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
• Kurcz I. (2001), Zmiana stereotypów: jej mechanizmy i granice. W: M. Kofta, A. Jasińska--Kania (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar", s. 3-25.
• Macrae C.N., Stangor Ch., Hewstone M. (1999), Stereotypy i uprzedzenia, Gdańsk: GWP.
• Narkiewicz W., Kofta M. (2004), Czy deprywacja kontroli ogranicza, czy też nasila myślenie stereotypowe i uprzedzenia? W: M. Kofta (red.), Myślenie stereotypowe i uprzedzenia. Mechanizmy poznawcze i afektywne, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, s. 221-246.
• Obrębska M., Obrębski T. (2007), Lexical and Grammatical Analysis of Schizophrenic Patients' Language: A Preliminary Report, Psychology of Language and Communication, vol. 11 (przyjęte do druku).
• Obrębski T., Stolarski M. (2006), UAM Text Tools - A Flexible NLP Architecture. Proceedings of LREC 2006, Genewa.
• Tajfel H. (1969), Cognitive aspects of prejudice, Journal of Social Issues, 25, s. 79-97.
• Wojciszke B. (1991), Korzystanie z danych i pseudodanych przy poznawaniu ludzi. W: M. Kofta, Z. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Szkice z psychologii społecznej, Warszawa: PWN.
• Woźniak T. (2000), Zaburzenia języka w schizofrenii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.