Wielowymiarowe znaczenie afrykańskich rytuałów pogrzebowych (na przykładzie ludu Konkomba)

• Autorzy: Henryk Zimoń

Warianty tytułu

Multidimensional Meaning of the African Funeral Rituals (The Konkomba People Example)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Tradycyjne kultury afrykańskie uznają życie za największą wartość. Jednak z życiem zawsze wiąże się śmierć, która jest zjawiskiem powszechnym, dotyczącym każdego człowieka indywidualnie oraz każdej grupy społecznej. Tragiczne wydarzenie śmierci niesie ze sobą wiele negatywnych zjawisk, takich jak uczucie smutku, pustki, dezintegracji i zagrożenia, z którymi ludy afrykańskie radzą sobie wspólnotowe, przeżywając je w grupie rodzinnej, lineażowej i rodowej. Niezastąpioną pomocą w znoszeniu uciążliwości tego krytycznego okresu są dla Afrykanów rytuały pogrzebowe, które mają wymiar społeczny, religijny i symboliczny. Rytuały te należą do tzw. rytuałów przejścia, które łączą się ze zmianą statusu i pozycji społecznej człowieka. (fragment tekstu)

EN

The author of the article presents social, religious and symbolic meaning of the African double funeral rituals, with special reference to the Konkomba people of northern Ghana. The African rituals of the first and secondary funerals belong to the most extended of all the rites of passage. They emphasize the changing of the status and social functions of the dead and living people as well as they integrate the family, lineage, clan and supraclan groups. Different rites and symbolic actions of the double funerals confirm the triumph of the community over death, the value of life, beliefs of the Africans in the afterlife and possibility for elderly people (men and women) to attain the dignity of ancestors after death. Spiritual and painful experiences associated with death are expressed among others by such symbols as: a calabash, water, shaving off the head and dances. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kultura; Religia; Psychologia społeczna

EN

Culture; Religion; Social psychology

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2009
• Tom: 29 O wielowymiarowości badań religioznawczych
• Strony: 215--226

Twórcy

autor

Henryk Zimoń

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska

Bibliografia

• Barker T.R., Small Bands of Strangers. The Contraposed "Lineage" Reconsidered, "Anthropos", 86 (1991).
• Cartry M., La calebasse de l'excision en pays gourmantché, "Journal de la Société des Africanistes, 38 (1968) nr 2.
• Cassirer E., Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, tł. A. Staniewska, Warszawa 1971.
• Cornevin R., L'enterrement d'un chef Konkomba, "Africa", 24 (1954).
• Eliade M., Traktat o historii religii, Warszawa 1966.
• Froelich J.-C., Animismes. Les religions païennes de l'Afrique d'Ouest, Paris 1964.
• Froelich J-.C., Le kinan de Konkomba du Nord Togo, "Notes Africanistes" 80 (1958).
• Froelich J.-C., La tribu Konkomba du Nord Togo, Dakar 1954.
• Goody J., Religion and Ritual: The Definitional Problem, "The British Journal of Sociology", 12 (1961).
• Hallpike C. R., Social Hair, "Man", 4 (1969) nr 2.
• Hanna J. L., Dance and Religion, w: M. Eliade (red.), The Encyclopedia of Religion, vol. 4, New York 1987.
• Hawkes T., Strukturalizm i semiotyka, Warszawa 1988.
• Hertz R., Contribution à une étude sur la représentation collective de la mort, "L'Année Sociologique", 10 (1905-1906) 48-137.
• Labadie L., Les Konkomba, "Togo-Cameroun", mars 1929.
• Langdon M.A., Breeze M.K., Konkomba-English Likaln-Likpakpaln Dictionary, Tamale b.d.
• Leach E. R., Magical Hair, "The Journal of the Royal Anthropological Institute", 88 (1958) nr 2.
• Mbiti J.S., Afrykariskie religie i filozofia, tl. K. Wiercieńska, Warszawa 1980.
• Parrinder G., African Traditional Religion, London 1968.
• Pawlik J.J., Expérience sociale de la mort. Etude des rites funéraires des Bassar du NordTogo, Fribourg 1990.
• Pawlik J.J., Zaradzić nieszczęściu. Rytuały kryzysowe u ludu Basari z Togo, Olsztyn 2006.
• Pawlik J.J., Źródła, symbolika i znaczenie tańca afrykańskiego, "Polska Sztuka Ludowa. Konteksty", 62 (2008) nr 1.
• Pelc J., Wstęp do semiotyki, Warszawa 1982.
• Pełka J.L., Woda, w: T. Gadacz, B. Milerski (red.), Religia. Encyklopedia PWN, t. 9, Warszawa 2003.
• Pędzich Z., Taniec w rytuale żałobnym i jego zastosowanie w terapii, "Polska Sztuka Ludowa. Konteksty", 58 (2004) nr 1-2.
• Rudhardt J., Water, w: M. Eliade (red.), The Encyclopedia of Religion, vol. 15, New York 1987.
• Tait D., The Konkomba of Northern Ghana, London 19642.
• Tait D., The Political System of Konkomba, "Africa", 23 (1953) 213-216.
• Turner V., Symbolic Studies, "Annual Review of Anthropology", 4 (1975).
• Turner V., The Forest of Symbols. Aspects od Ndembu Ritual, 7th printing, Ithaca 1986.
• Wilson G., Nyakyusa Conventions of Burial, "Bantu Studies", 13 (1939).
• Zimoń H., Afrykańskie rytuały agrarne na przykładzie ludu Konkomba, Warszawa 1992.
• Zimoń H., Pogrzeby wtórne u ludu Konkomba z północnej Ghany na przykładzie plemienia Biczabob, "Roczniki Teologiczne", 54 (2007) z. 9.
• Zimoń H., Religijny wymiar wybranych rytuałów u ludu Konkomba z północnej Ghany, w: I. Bukowska-Floreńska (red.), Studia etnologiczne i antropologiczne, t. 3, Katowice 1999.
• Zimoń H., Rytuały pochówkowe starszych kobiet u ludu Konkomba z północnej Ghany, "Roczniki Teologiczne", 52 (2005) z. 9.
• Zimoń H., Rytuały pochówkowe starszych mężczyzn u ludu Konkomba z północnej Ghany, "Roczniki Teologiczne", 45 (1998) z. 2.
• Zwolski E., Choreia. Muza i bóstwo w religii greckiej, Warszawa 1978.