Rachunkowość przymiotnikowa

• Autorzy: Sławomir Sojak

Warianty tytułu

Adjectival Accounting

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Krótki przegląd literatury przedmiotu, podręczników, encyklopedii i słowników terminów dotyczących rachunkowości może wprowadzić czytelnika w zakłopotanie. Przyczyną tego jest mnogość przymiotników stojących przy rzeczowniku „rachunkowość”. Autor naliczył ich ponad siedemdziesiąt, a lista ta z pewnością nie jest kompletna. Celem tego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy tak duża liczba przymiotników jest potrzeba. Czy to oznacza, że jest tyle „rachunkowości”, czym one się różnią, czy w każdym przypadku nazwy te są uzasadnione, czy są to nowe nazwy, czy są to tylko synonimy, jakie przyczyny decydują o tym, że używamy w ogóle tych przymiotników i dlaczego akurat tych? Kto ich używa i w jakim celu? Kiedy te przymiotniki zaczęły się pojawiać i co zrobić z tym nadmiarem? Z przeprowadzonej analizy wynika, m.in., że: biorąc pod uwagę podstawy metodologiczne nauki rachunkowości, rachunkowość jest jedna, a więc „bezprzymiotnikowa”, stosowanie przymiotników wynika ze złożoności działalności gospodarczej i służy w wielu przypadkach łatwiejszemu porozumiewaniu się, tworząc swoisty język biznesu, nie ma zgodności wśród autorów w zakresie nazewnictwa, dlatego pojawia się wiele synonimów, np. rachunkowość ekologiczna (zielona, środowiskowa), rachunkowość zarządcza (menedżerska, decyzyjna, prospektywna, ex ante), część nazw ma swoje uzasadnienie w charakterze działalności podmiotów, w których jest stosowana np. rachunkowość handlowa, rolnicza, bankowa itd., niektóre z nich zależą od koncepcji zarządzania, wobec których spełniają funkcje usługową np. szczupła rachunkowość wobec szczupłego zarządzania, część nazw funkcjonuje w przestrzeni publicznej i jest niezależna od pracowników nauki, np. rachunkowość kreatywna, toksyczna, outsourcingowa, stosowanie wielu z tych przymiotników nie ma uzasadnienia i wynika z powodów marketingowych, np. kolorowa, zaawansowana, strategiczna, tradycyjna, współczesna, nowoczesna. (abstrakt oryginalny)

EN

A brief overview of the literature, textbooks, encyclopedias and dictionaries in the field of accounting may leave the reader perplexed. The reason for this is the multitude of adjectives preceding the word „accounting”. The author identified over seventy of them, and this is by no means a complete list. The purpose of this article is to establish whether such a large number of adjectives is necessary. Does this mean that there are so many types of „accounting”? If so, how do they differ? Are these names justified in every single case? Are these new names or rather merely synonyms? What are the reasons for employing these adjectives and not others? Who employs them and for what purpose? When did these adjectives start to appear and what to do with this ‘adjectival excess’? The analysis carried out by the author demonstrates that:  Taking into account the methodological bases of accounting research, it may be observed that there is just one type of accounting, and thus it is „non-adjectival”. The employment of adjectives is the result of the complexity of business and in many cases serves the function of facilitating communication, thus constituting a specific language of business. There is no consensus among various authors with regard to terminology, which is the reason why there are so many synonyms, such as: ecological accounting (green, environmental accounting), management accounting (managerial, decision-making, prospective, ex ante accounting). Some of the names are justified because of the nature of the field in which they are employed, e.g. commercial, agricultural, banking accounting, etc. Some of them depend on management strategies in which they are employed, which is the case with lean accounting in the context of lean management. Some of the names circulate in the public sphere irrespective of academic research, e.g. creative accounting, toxic accounting or outsourcing accounting. However, the employment of many of these adjectives seems unjustified and is due to marketing reasons, which is the case with such adjectives as e.g. colour, advanced, strategic, traditional, contemporary or modern. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunkowość; Teoria rachunkowości; Językoznawstwo

EN

Accounting; Accounting theory; Linguistics

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2011
• Tom: 62
• Numer: nr 118
• Strony: 265--288

Twórcy

autor

Sławomir Sojak

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• Barciński A. (1833-1835), O rachunkowości kupieckiej. J. Węcki, Warszawa.
• Bednarski L., Gierusz J. (2001), Rachunkowość międzynarodowa, PWE, Warszawa.
• Biadacz R. (2010), Współczesna rachunkowość w ujęciu Włodzimierza Brzezina, [w:] B. Micherda (red.), Perspektywy rozwoju rachunkowości, analizy i rewizji finansowej w teorii i praktyce, tom I, Wydawnictwo UEK, Kraków, s. 75-85.
• Bibliografia Polska 1901-1939, tom 4 Ch-Cy (1998), Biblioteka Narodowa, Instytut Bibliograficzny, Warszawa.
• Borys G. (2001), Tradycyjna rachunkowość przedsiębiorstwa a rachunkowość ekologiczna, [w:] Ewolucja polskiej rachunkowości na tle rozwiązań światowych, AE, Kraków.
• Brzezin W. (2005), hasło: Rachunkowość, [w:] M. Gmytrasiewicz (red.), Encyklopedia rachunkowości, LexisNexis, Warszawa.
• Brzezin W. (2006), Ogólna teoria współczesnej rachunkowości, Częstochowskie Wydawnictwo Naukowe przy Wyższej Szkole Zarządzania, Częstochowa.
• Budny S. (1826), Buchalterya ułatwiona, czyli sposób utrzymania ksiąg kupieckich pojedynczego i podwójnego rachunku podług metody Edmunda Degrenge, J. Marcinkowski, Wilno.
• Burzym E. (1980), Rachunkowość przedsiębiorstw i instytucji, PWE, Warszawa.
• Burzym E. (1990), Rola i funkcje rachunkowości w roku 2000, „Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej SKwP", tom XVI, Warszawa.
• Chankowski H. (1900-1902), Wykład popularny rachunkowości handlowej i finansowej. Podręcznik praktyczny dla osób chcących wyuczyć się rachunkowości handlowej lub w niej wydoskonalić, tudzież przewodnik dla przedsiębiorstw towarowych, ajenturowych, ekspedycyjnych, bankierskich itp., druk A. Michalski, Warszawa.
• Dobija D. (2003), Pomiar i sprawozdawczość kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa, Wydawnictwo WSPiZ im. Leona Koźmińskiego, Warszawa.
• Dobija D., Kucharczyk M. (red.) (2009), Rachunkowość zarządcza. Teoria, praktyka, aspekty behawioralne, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Dobija M. (2010), Rachunkowość jako dyscyplina naukowa, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", SKwP, Rada Naukowa, tom 59 (115), Warszawa, s. 5-40.
• Dziedziczak I. (1979), Model księgowości informatycznej w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa.
• Everett J., NeuD. (2000), Ecological Modernization and the Limits of Environmental Accounting?, „Accounting Forum", March.
• Fladrowska E., Pawłowska-Tyszko J. (2010), Wykorzystanie rachunkowości agresywnej przez menedżerów i jej konsekwencje dla wierzycieli na przykładzie spółki handlowej branży rolniczej, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości" tom 58 (114), Warszawa, s. 99-100.
• Gmytrasiewicz M. (2007), Rachunkowość globalna a teoria rachunkowości, [w:] J. Turyna (red.), Finansowe uwarunkowania rozwoju organizacji gospodarczych. Informacja finansowa i jej wykorzystanie w warunkach stosowania MSR/MSSF, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Goraj L. (2004), Rachunkowość rolnicza, Difin, Warszawa.
• Hoff B. (1869), Nauka rachunkowości gospodarskiej, Dom Wydawniczy J. Buszczyńskiego, Toruń.
• Hryniewicz J. (2009), Globalizacja - rachunkowość geopolityczna, „Przegląd Organizacji", nr 3, s. 16-19.
• Jarugowa A. (1986), Rachunek kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem, PWE, Warszawa.
• Jarugowa A. (1992), Wprowadzenie do rachunkowości zarządczej, [w:] Rachunkowość dla menedżerów, praca zbiorowa, Rafib, Łódź.
• Jarugowa A., Skowroński J. (1979), Rachunkowość społeczna we Francji, „Rachunkowość" nr 3.
• Kamela-Sowińska A. (2010), Rachunkowość zaawansowana. Część I - Zaawansowana rachunkowość finansowa - wybrane zagadnienia, Część II - Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej i Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, Część III — Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlu i Rachunkowości, Poznań.
• Kaplan R.S.(1982), Advanced Management Accounting, Prentice-Hall International, Englewood Cliffs.
• Kaplan R.S., Atkinson A.A. (1998), Advanced Management Accounting, wyd. 3, Prentice-Hall, Upper Saddle River.
• Kondraszuk T. (2010), Perspektywy rozwoju rachunkowości rolniczej, [w:] B. Micherda, (red.) Perspektywy rozwoju rachunkowości, analizy i rewizji finansowej w teorii i praktyce, tom I, Wydawnictwo UEK, Kraków, s. 306-314.
• Kowalczyk Z. (1974), Rachunkowość społeczna. Wartości poznawcze i znaczenie praktyczne, PWE, Warszawa.
• Koźmiński A. (2005), Metoda na nowości czasami bywa śmieszna, „Rzeczpospolita" z dnia 15 grudnia 2005 r.
• Kuśmierski K.S. (2000), Rachunkowość środowiskowa, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 1(57), SKwP, Warszawa.
• Kuzior A., StrojekM. (1995), Co wiedzą księgowi o „zielonej" rachunkowości, „Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej SKwP", tom 33, Warszawa, s. 34-41.
• Luty Z. (red.) (2010), Rachunkowość komputerowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Lada M. (2009), Rachunkowość otwartych ksiąg, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 49 (105), SKwP, Rada Naukowa , Warszawa, s. 131-143.
• Łaski K. (2010), Mity i rzeczywistość polityce gospodarczej i w nauczaniu ekonomii, Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Fundacja Innowacja, Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Warszawie, Warszawa.
• Marcinkowska M. (1999), Wpływ przedsiębiorstw na środowisko naturalne - co pokazać w rachunkowości, „Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej SKwP", tom 50. Warszawa, s. 92-111.
• Martyniuk T., Małkowska D. (2010), Zaawansowana rachunkowość finansowa. PWE, Warszawa.
• Mattessich R. (1995), Critique of Accounting. Examination of the Foundations and Normative Structure of an Applied Discipline, Quorum Books, Westport, London.
• Mączyńska E. (2002), To zwykła defraudacja, „Rzeczpospolita" z dnia 9.08.2002 r.
• Michalak J. (2009), Założenia, zasady i narzędzia lean accounting, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 49 (105), SKwP, Rada Naukowa, Warszawa, s. 169-184.
• Misińska D. (1996), Rachunkowość bankowa, Ekspert, Wrocław.
• Mulford Ch.W., Comiskey E.E. (2002), The Financial Number Game, Detecting Creative Accounting Practices, John Wiley & Sons, New York.
• Niemczyk R. (2010), Rachunkowość handlowa, Difin, Warszawa.
• Nowak E. (1995), Rachunkowość menedżerska, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1995.
• Nowak E. (2009), Zaawansowana rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa.
• Nowak E. (2010), Problemy rozwoju strategicznej rachunkowości zarządczej, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 56(112), SKwP, Rada Naukowa, Warszawa, s. 161-174.
• Nowak E. (red.) (1996), Leksykon Rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Nowak E. (red.) (2008), Strategiczna rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa.
• Nowak S. (1998), Rachunkowość ubezpieczeniowa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań.
• Paszula, Rachunkowość jest jedna - problem do dyskusji, [w:] B. Micherda (red.), Perspektywy rozwoju rachunkowości, analizy i rewizji finansowej w teorii i praktyce, tom II, Wydawnictwo UEK, Kraków 2010, s. 202-211.
• Patterson R. (2008), Kompendium terminów z zakresu rachunkowości w języku polskim i angielskim, Warszawa.
• Peche T. (1959), Rachunkowość przedsiębiorstw a rachunkowość społeczna, Warszawa.
• Przymuszała A. (2009), Internetowe Biura Rachunkowe jako forma zastosowania technik komputerowych w rachunkowości, [w:] S. Sojak, P. Kozak (red.), Współczesne dylematy rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
• Rewieński S. (1870), Rachunkowość gospodarska, Dom Wydawniczy J. Psurskiego, Warszawa.
• Riahi-Belkaoui A. (1996), Accounting, a Multiparadigmatic Science, Quorum Books, London.
• Riahi-Belkaoui A. (2004), Accounting Theory, 5th edition, Thomson, London.
• Rostworowski J. (1889), Rachunkowość rolnicza, Dom Wydawniczy Tomaszewskiego, Warszawa.
• Sawicki K. (1994), Problem funkcji i kierunków rozwoju rachunkowości jednostek gospodarczych, „Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej SKwP", tom XXVIII, Warszawa, s. 112-125.
• Schaltegger S., Burritt R. (2000), Conterporary Environmental Accounting. Issues, Concepts and Practice, Greenleaf Publishing, Shefield.
• Sękowski K. (1889), Rachunkowość rolnicza ułożona na podstawie buchalteryi podwójnej, Dom Wydawniczy Zawiszewskiego, Warszawa.
• Skrzywan S. (1973), Teoretyczne podstawy rachunkowości, wyd. 4, PWN, Warszawa.
• Sobańska I. (2009), Pomiar dokonań w szczupłej rachunkowości, [w:] H. Buk, A.M. Kostur, Zintegrowany system pomiarów dokonań rachunkowości, Akademia Ekonomiczna im. K. Adamieckiego, Katowice.
• Sojak S. (1996), Rachunkowość finansowa w warunkach inflacji, TNOiK, Toruń.
• Sojak S. (2003/2004), Kreatywna rachunkowość - fałszerstwo czy pomysł na wyższy zysk, Roczniki Naukowe WSB nr 3(3), Toruń.
• Surdykowska S. (1999), Rachunkowość międzynarodowa, Kantor Wydawniczy Zaka-mycze, Kraków.
• Surdykowska S. (2005), hasło: Rachunkowość międzynarodowa ,[w:] M. Gmytrasiewicz (red.), Encyklopedia rachunkowości, LexisNexis, Warszawa 2005, s. 647-648).
• Surdykowska S. (2010), Perspektywy rozwoju rachunkowości międzynarodowej, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 56(112), SKwP, Rada Naukowa, Warszawa, s. 223-244.
• Szadziewska A. (2010), Rola środowiskowej rachunkowości zarządczej w zarządzaniu kosztami środowiskowymi w przedsiębiorstwie, [w:] B. Micherda (red.), Perspektywy rozwoju rachunkowości, analizy i rewizji finansowej w teorii i praktyce, tom II, Wydawnictwo UEK, Kraków 2010, s. 202-211.
• Szczepaniak J. (1956), księgowość przemysłowa, PWG, Warszawa 1956.
• Szumlański A. (1865a), Buchalterya i rachunkowość gospodarska oparta na zasadach podwójnego rachunku zastosowana do gospodarstw wiejskich, J. Ungier, Warszawa.
• Szumlański A. (1865b), Buchalterya i rachunkowość kupiecka i fabryczna oparta na zasadach podwójnego rachunku, J. Ungier, Warszawa.
• Szychta A. (1996), Bibliographical Calendarium of Accounting in Poland (XVIth-XlXth Century, Foundation for Accountancy Development in Poland, Department of Accounting, Lodz University, Łódź.
• Szychta A.(2010), Współczesne kierunki zainteresowania rachunkowości finansowej w świetle zarysu jej rozwoju, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 56 (112). SKwP Rada Naukowa, Warszawa, s. 245-266.
• Terebucha E. (1985), Rachunkowość nie jest trudna, PWE, Warszawa 1985.
• Turyna J. (2003), Modelowa analiza założeń współczesnej rachunkowości, Wydawnictwa Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Turzyński M. (2010), Rachunkowość bałamutna rachunkowość porządna: teoria rachunkowości rolniczej Juliusza Au, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 55(111), SKwP, Rada Naukowa, Warszawa 2010, s. 197-210.
• Walczak M. (1994), Współczesne koncepcje modeli gospodarki i rachunkowości publicznej - identyfikacja i możliwości ich adaptacji w warunkach polskich, „Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej SKwP", tom XXVIII, Warszawa.
• Wąsowski W. (2002), Fałszowanie sprawozdań finansowych, „Rachunkowość" nr 11.
• Wernik T. (1823), Rachunkowość gospodarska, czyli wzory do utrzymania rejestrów gospodarskich, Dom Wydawniczy Łątkiewicza,, Warszawa.
• Wędrychowski E. (1872), Teorya rachunkowości wiejskiej podwójnej (...), Dom Wydawniczy Gurbinowicza i Schmidta, Lwów.
• Winiarska K. (red.) (2009), Rachunkowość międzynarodowa, ODDK, Gdańsk.
• Winiarska K, Kaczurak-Kozak M. (2010), Rachunkowość budżetowa, Oficyna a Wolters Kluwer Business, Warszawa.
• Winiarska K. (2009), Zaawansowana rachunkowość finansowa. Przykłady. Zadania. Testy, C.H. Beck, Warszawa 2009.
• Winiarska K. (red.) (2006), Rachunkowość zaawansowana, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• http://ale.gratka.pl/ogloszenie/10904847_rachunkowosc_zarzadcza_sprawozdawcza.htm, (dostęp 15.02.2011).
• http://menedzer.wp.pl/bibliotekar.php?typ=Ksi%Bl%BFki&tematyka=Finanse&id_ks=200, (dostęp 15.02.2011).
• http://www.goldenline.pl/forum/450922/place-w-poznaniu-ksiegowoscoutsourcingowa, (dostęp 15.02.2011).
• http://www.mojekorki.pl/korepetycje-9601/rachunkowosc-sprawozdawcza-izarzadcza.html, (dostęp 15.02.2011).