Struktura asortymentowa oraz zmiany poziomu spożycia masła i tłuszczów roślinnych w Polsce

• Autorzy: Lidia Ostasz , Elżbieta Kondratowicz-Pietruszka

Warianty tytułu

Assortment Structure and Changes in the Level of Butter and Vegetable Oil Consumption in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dobrze zbilansowana dieta jest jednym z warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. WHO zaleca ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych, na korzyść zwiększenia konsumpcji olejów roślinnych, zwłaszcza bogatych w kwas α-linolenowy, oraz i zmniejszenie spożycia produktów tłuszczowych uwodornionych. Znalazło to odzwierciedlenie również w Polsce, gdzie zdecydowanie spadło spożycie tłuszczów zwierzęcych, a wzrosło spożycie tłuszczów roślinnych, m. in. olejów i margaryn. Na rynku olejów dominuje olej rzepakowy, obok sojowego, słonecznikowego i oliwy z oliwek. Od kilku lat spożycie margaryny utrzymuje się na wysokim poziomie (około 60%), przekraczając znacznie spożycie masła. Obecnie margaryny i oleje pokrywają około 70% zapotrzebowania na tłuszcze roślinne, a na początku lat 90-tych było to tylko 30%. Zalecany model żywienia wpłynął na ustabilizowanie się w Polsce spożycia wszystkich tłuszczów na określonym poziomie: 17.9 kg/osobę tłuszcze ogółem, 6,2 kg/osobę tłuszcze zwierzęce ogółem, 3,8 kg/osobę masło, 11,6 kg/osobę tłuszcze roślinne. W grupie produktów wzbogacanych margaryny i inne tłuszcze roślinne stanowią duży odsetek (15%). Poza tym, wiele nowych produktów zostały wprowadzonych na rynek, np. Rama Classic 3 oleje (Rama Classic 3 Oleje), Rama Idea z dodatkiem kwasów omega-3 kwasy tłuszczowe (ALA, DHA, EPA) oraz witaminy, a także produkty, które pomagają obniżyć poziom cholesterolu we krwi np. margaryny zawierające stanole roślinne - Benecol i Flora pro-activ. W najbliższej przyszłości należy się spodziewać niewielkich zmian w konsumpcji poszczególnych grup tłuszczów, z preferencją produktów tańszych - biorąc pod uwagę spadek realnych dochodów.

EN

A well-balanced diet is one of the prerequisites for proper functioning of the human body. WHO recommends tolimit animal fat consumption, to increase vegetable oil consumption, and to decrease hydrogenated fat product consumption. It has found its reflection also in Poland where the consumption of animal fat decreased considerably in favour of vegetable fat consumption. In the oil market, apart from olive oil, the rapeseed oil predominates. For several years the consumption of margarine has remained on a high, about 60% level, exceeding considerably the consumption of butter. At present, margarines and oils cover about 70% of the demand for vegetable fats, while in the early 1990s it was only 30%. In Poland, owing to the recommended model based on the healthy eating pyramid, the consumption of all fats has stabilized at a definite level: total fats - 17.9 kg per capita, total animal fats - 6.2 kg per capita, butter - 3.8 kg per capita, vegetable fats - 11.6 kg per capita. In the group of enriched products margarine and other vegetable fats represent a large percentage (15%). Besides, a lot of new products have been introduced into the market, for example Rama Classic 3 Oleje (Rama Classic 3 Oils), Rama Idea supplemented with omega-3 fatty acids (ALA, DHA, EPA) and vitamins, as well as products that help decrease the blood cholesterol level, such as margarines containing plant stanols - Benecol and Flora pro-activ. In the near future small changes in the consumption of individual fat groups may be expected - considering a decrease in real income, cheaper products might be preferred. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Chemia; Chemia spożywcza; Olej jadalny; Oleje roślinne; Tłuszcze jadalne; Dodatki funkcjonalne do żywności

EN

Chemistry; Food chemistry; Edible oil; Vegetable oils; Edible fats; Functional food additives

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 841
• Strony: 65--83

Twórcy

autor

Lidia Ostasz

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

autor

Elżbieta Kondratowicz-Pietruszka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Adamczyk G., Wybrane aspekty zachowań konsumpcyjnych i wzorów spożycia żywności w polskich gospodarstwach domowych w latach dziewięćdziesiątych, Roczniki AR w Poznaniu, 2002, CCCXLIII.
• Babicz-Zielińska E., Zabrocki R., Konsument XXI wieku, "Przemysł Spożywczy" 2007, nr 1.
• Biernat J., Żywienie, żywność a zdrowie, Wydawnictwo Astrum, Wrocław 200l.
• Bijak B., Bijak F., Surowce i technologia żywności, WSiP, Warszawa 1990.
• Bobel L., Prawne warunki wprowadzania nowej żywności do obrotu, "Przemysł Spożywczy" 2008, nr 5.
• Boruc R., Chude lata, "Handel" 2001, nr 9.
• Boruc R., Masło wraca, "Handel" 2003, nr 10.
• Bros B., Produkcja i spożycie masła w Polsce, "Przemysł Spożywczy" 2001, nr 2.
• Cieślak E., Filipiak-Florkiewicz A., Palasiński J., Zwyczaje żywieniowe w zakresie spożycia tłuszczów, "Żywienie Człowieka i Metabolizm" 2003, nr 1-2.
• Daniewski M., Filipek A., Skład kwasów tłuszczowych w rynkowych tłuszczach jadalnych, "Żywność" 2003, nr 3 (36).
• Daniewski M., Jacórzyński B., Filipek A., Balas J., Pawlicka M., Mielniczuk E., Skład kwasów tłuszczowych w rynkowych tłuszczach jadalnych, "Żywność-Nauka-Technologia-Jakość" 2003, nr 3.
• Daniewski M., Jacórzyński B., Mielniczuk E., Filipek A., Balas J., Pawlicka M., Charakterystyka składu kwasów tłuszczowych wybranych tłuszczów spożywczych do smarowania, "Bromatologia i Chemia Toksykologiczna" 2002, nr 2.
• Dzięcioł A., Sińska B., Kunachowicz H., Konsumenci a rynek żywności wzbogacanej, "Przemysł Spożywczy" 2007, nr 6.
• Filipek A., Balas J., Pawlicka M., Daniewski M., Mielniczuk E., Jacórzyński B., Kwasy tłuszczowe w maśle i tłuszczach masłopodobnych, "Bromatologia i Chemia Toksykologiczna" 2003, nr 2.
• Gawęcki J., Postęp w produkcji żywności a zalecenia żywieniowe, "Przemysł Spożywczy" 2007, nr l.
• Gawęcki J., Prawda o tłuszczach, Wydawnictwo AR, Warszawa 1997.
• Gawęcki J., Hryniewiecki L., Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, PWN, Warszawa 1998.
• Gertig H., Przysławski J., Bromatologia zarys nauki o żywności i żywieniu, PZWL, Warszawa 2006.
• Górecka A., Krygier K., Zamienniki tłuszczu w produkcji żywności o obniżonej wartości energetycznej, "Przemysł Spożywczy" 2004, nr 5.
• Górska-Warsewicz H., Charakterystyka konsumentów tłuszczów, "Przemysł Spożywczy" 2001, nr 6.
• Górska-Warsewicz H., Konsumenci tłuszczów roślinnych i masła, "Przemysł Spożywczy" 2004, nr 7.
• Harper Ch.R., Jacobson T.A., Tłuszcze życia. Rola kwasów tłuszczowych omega-3 w zapobieganiu chorobie niedokrwiennej serca, JAMA-PL 2002, nr 4.
• Jarczak A., Technologia żywności, WSiP, Warszawa 2001.
• Keller J.S., Podstawy fizjologii żywienia człowieka, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2000.
• Kolanowski W., Ekstra, wyborowe, stołowe, "Przemysł Spożywczy" 2005, nr 5.
• Kolanowski W., Masło czy margaryna?, "Przegląd Piekarski i Cukierniczy" 2006, nr 8.
• Kołożyn-Krajewska D., Sikora T., Towaroznawstwo żywności, WSiP, Warszawa 2004.
• Kondratowicz-Pietruszka E., Charakterystyka polskiego rynku tłuszczów roślinnych, Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, nr 689, Kraków 2005.
• Krygier K., Problemy bezpieczeństwa tłuszczów w Polsce, "Przemysł Spożywczy" 2008, nr 4.
• Krygier K., Współczesne roślinne tłuszcze jadalne, "Przemysł Spożywczy" 1999, nr 4.
• Krygier K., Florowska A., Żywność funkcjonalna obecnie i w przyszłości, "Przemysł Spożywczy" 2008, nr 5.
• Laskowski W., Zmiany poziomu spożycia żywności w Polsce, Zeszyty Naukowe SGGW, nr 67, Warszawa 2008.
• Matuszewska M., Wroniak M., Obiedziński M.W., Krygier K., Charakterystyka wybranych rynkowych oliw z oliwek pod względem jakości w świetle praw Unii Europejskiej i Polski, "Tłuszcze Jadalne" 2000, nr 3-4.
• Mc Cance and Widdowson's, The Composition of Foods, Food Standards Agency, UK, 2002.
• Mojska H., Czy istnieje potrzeba znakowania żywności zawartością izomerów trans kwasów tłuszczowych, „Przemysł Spożywczy” 2006, nr 11.
• Moszczyński P., Rola kwasów tłuszczowych w zachowaniu zdrowia człowieka, "Lider" 2004, nr 1.
• Pankiewicz A., Rośliny oleiste, PWE, Warszawa 2005.
• Pokorny J., Nowe oleje roślinne o zmodyfikowanym składzie i specjalnym przeznaczeniu, "Przemysł Spożywczy" 2000, nr 11.
• Ptasznik S., Ocena wybranych produktów tłuszczowych oleje i margaryny, Instytut Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego, Rzeszów 1998.
• Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, ZWS, Warszawa 1999-2008.
• Rosiak E., Rynek olejów roślinnych, "Przemysł Spożywczy" 2008, nr 6.
• Rosiak E., Rynek tłuszczów - spożycie i prognozy, "Przemysł Spożywczy" 2004, nr 6.
• Rosiak E., Spożycie produktów roślinnych w latach 90. i w perspektywie 2004 roku, "Przemysł Spożywczy" 2002, nr 1.
• Rosiak E., Spożycie żywności w Polsce na tle Unii Europejskiej, "Przemysł Spożywczy" 2007, nr 8.
• Stus M., Rynek margaryn - rok zmian, "Przemysł Spożywczy" 2000, nr 1.
• Surowce zwierzęce. Ocena i wykorzystanie, red. Z. Litwińczuk, PWRiL, Warszawa 2004.
• Szajner P., Rynek masła w Polsce i w Niemczech, "Przemysł Spożywczy" 2007, nr 4.
• Szczepaniak Z., Jakość i standaryzacja produktów żywieniowych, SGH, Warszawa 1998.
• Szostak W.B., Szostak-Węgierek D., Spożycie kwasów tłuszczowych a profilaktyka miażdżycy, "Przemysł Spożywczy" 2007, nr 4.
• Świderski F., Towaroznawstwo żywności przetworzonej, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2003.
• Ziemlański S., Budzyńska-Topolowska J., Tłuszcze pożywienia i lipidy ustrojowe, PWN, Warszawa 1991.