Polityka rachunkowości polskich fundacji w świetle badań empirycznych

• Autorzy: Anna Kamińska-Stańczak

Warianty tytułu

Accounting Practice of Polish Foundations in the Light of Empirical Research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Fundacja, jak każdy podmiot rachunkowości, ma obowiązek posiadania własnego, indywidualnego systemu rachunkowości, podporządkowanego koncepcji wiernego i rzetelnego obrazu. W ramach organizacji tego systemu kierownik fundacji (zarząd) ma obowiązek zatwierdzenia na piśmie stosownej dokumentacji, której rodzaje określa art. 10 ustawy o rachunkowości. W niniejszym artykule wskazano na konieczność posiadania przez fundację polityki rachunkowości i jej opisu zatwierdzonego na piśmie. Przedstawiono wyniki przeprowadzonego badania ankietowego na temat kompletności dokumentacji przyjętych przez polskie fundacje zasad (polityki) rachunkowości oraz stopnia trudności w jej sporządzeniu. Badanie wykazało, że 80% fundacji ma problemy z opracowaniem takiej dokumentacji i nie dostrzega się tu wyraźnego powiązania z jakąkolwiek cechą fundacji (np. wiek, wielkość, rodzaj działalności). Braki w dokumentacji polityki rachunkowości występują w 60% fundacji i najczęściej dotyczą opisu systemu ochrony danych (44% fundacji) i przetwarzania danych (42% fundacji). Najbardziej niepokoi jednak brak opisu przyjętych metod wyceny aktywów i pasywów (29% fundacji) oraz brak zakładowego planu kont (18% fundacji). Przeprowadzone badania ankietowe oraz analiza raportów pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli dowodzą, że nieprawidłowości w zakresie formułowania, dokumentowania i aktualizowania polityki rachunkowości istnieją w fundacjach od wielu lat. Rodzi to szereg obaw o stan rachunkowości w fundacjach, a także o jasność i rzetelność ich sprawozdań finansowych. (abstrakt oryginalny)

EN

Foundations, similarly to other accounting entities, are obliged to develop own, individual accounting systems, subject to the true and fair view concept. In the process of organisation of the system, the management of the foundation (board of directors) is obliged to approve in writing the relevant documentation, the type of which is defined in art. 10 of the Accounting Act. This article points out the necessity for foundations to have accountancy policies and their description approved in writing. It also presents the results of a survey related to the completeness of documentation of accounting principles (policies) adopted by Polish foundations and the degree of difficulty in its preparation.The analysis revealed that 80% of foundations have problems with the development of such documentation. No clear relation to any characteristics of the foundation (e.g. age, size, type of activity) can be pointed out here. Omissions in the documentation of accounting policies have been found in 60% of foundations and, in most cases, they refer to data protection systems (44% of foundations) and data processing descriptions (42% of foundations). The most alarming, however, is the lack of adopted methods of assets and liabilities valuation (29% of foundations) and lack of the company’s chart of accounts (18% of foundations). The survey carried out and the analysis of inspection reports of the Supreme Chamber of Control reveal that irregularities in defining, documenting and analyzing the accounting policies have existed in foundations for many years. Therefore, many doubts arise with regard to the condition of accountancy in foundations, as well as to the transparency and reliability of their financial statements. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka rachunkowości; Fundacje; Organizacje non-profit; Organizacje pozarządowe; Teoria rachunkowości

EN

Accounting policy; Foundation; Non-profit organisations; Non-governmental organisation; Accounting theory

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2010
• Tom: 55
• Numer: nr 111
• Strony: 75--92

Twórcy

autor

Anna Kamińska-Stańczak

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Cioch H. (2005), Prawo fundacyjne, Zakamycze, Kraków.
• Czerwiński S. (2005), Kształtowanie polityki rachunkowości w jednostce gospodarczej, „Rachunkowość" nr 10, s. 16-19.
• Debska-Rup A. (1999), Organizacja rachunkowości w jednostkach nie działających dla zysku, [w:] Organizacja rachunkowości pod red. M. Dobii, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
• Dworowska W. (2006), Rachunkowość fundacji, stowarzyszeń i organizacji pożytku publicznego, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk, wyd. II.
• Funkcjonowanie agencji i fundacji działających z udziałem mienia Skarbu Państwa (2000), Dokument pokontrolny NIK nr 119/2000, http://bip.nik.gov.pypl/bip/wyniki _kontroli_wstep/inform2000/2000119
• Gawart M. (2008), Ryzyko w kontekście polityki rachunkowości przedsiębiorstwa, [w:] Ryzyko w rachunkowości, pod red. A. Karmańskiej, Difin, Warszawa, s. 184-201.
• Gmytrasiewicz M. (2008), Rachunkowość: podstawowe założenia i zasady, Difin, Warszawa.
• Hendriksen E.A., Van Breda M.F. (2002), Teoria rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Jakubowski R. (2004), ZPK a polityka rachunkowości. Co objąć dokumentacją rachunkowości?, „Rachunkowość" nr 4, s. 50-53.
• Kamińska-Stańczak A. (2009), Prezentacja form działalności fundacji w sprawozdaniu finansowym, [w:] Zarządzanie w XXI wieku: koncepcje, trendy, problemy, Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, Toruń, s. 143-152.
• Kamiński R. (2001), Polityka bilansowa w kształtowaniu wartości księgowej przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Kawecka-Siuzdak G. (2003), Obowiązki i odpowiedzialność głównych księgowych jednostek gospodarczych w świetle przepisów, „Rachunkowość" nr 6, s. 22-27.
• Kiziukiewicz T. (2002), Organizacja rachunkowości w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych (2006), Raport z badania Stowarzyszenia Klon/Jawor, http://civicpedia.ngo.p1/x/351289
• Roszczyk J. (2006), Rola sprawozdania finansowego, Wywiad z dr. Zdzisławem Fedakiem, „Rachunkowość" nr 9, s. 7-8.
• Roszczyk J., Szczepańska M. (2007), Etyka i rzeczywistość, Rozmowa z prof. Anną Karmańską, „Rachunkowość" nr 10, s. 6-8.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej, Dz.U. 2001 nr 137 poz. 1539, ze zm.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego, Dz.U. 2004 nr 285 poz. 2852.
• Smołkowska U. (2005), Środki publiczne przekazane stowarzyszeniom i fundacjom w latach 2000-2004, Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, Informacja nr 1177, Grudzień.
• Sobolewska M. (2006), Instrukcja opracowania zasad (polityki) rachunkowości, Grupa Wydawnicza Infor, Warszawa.
• Stecki L. (1996), Fundacja. Cz. l, Dom Organizatora, Toruń.
• Strzała A. E. (2008), Wydatki JST na fundacje i stowarzyszenia w 2007 r., http://www.pozytek.gov.pl/Badania,i,analizy,-,aktualności, 1058.html
• Tworzenie i działalność fundacji, których fundatorami są Skarb Państwa lub jednostki sektora finansów publicznych (2006), Dokument pokontrolny NIK nr 148/2006, http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2007/2006148
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Dz.U. 2003 nr 96 poz. 873, ze zm.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240.
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, tekst jednolity: Dz.U. 2009 nr 152 poz. 1223, ze zm.
• Winiarska K. (2007), Specyfika rachunkowości organizacji pozarządowych, „Rachunkowość Organizacji Non-Profit" nr 4 (46), s. 7-13.
• Wykaz organizacji pożytku publicznego, które w 2009 r. otrzymały l % podatku należnego za 2008 r. (2009), Ministerstwo Finansów, http://www.mf.gov.pl/dokument.php?const=3&dział=149&id=194416