Wykorzystanie promieniowania jonizującego do utrwalania żywności

• Autorzy: Zofia Kolek

Warianty tytułu

The Use of Ionizing Radiation to Preserve Food

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Mimo coraz szerszego wykorzystania energii jądrowej zastosowanie promieniowania jonizującego wywołuje wiele kontrowersji. Jednym z czynników ograniczających zastosowanie radiacyjnych metod utrwalania w przemyśle spożywczym jest obawa przed brakiem akceptacji konsumentów, a nie zagrożenie ich życia. Wykorzystanie promieniowania jonizującego do utrwalania żywności w warunkach dobrej praktyki produkcyjnej, higienicznej i rolniczej jest uważane za bezpieczną metodę utrwalania żywności. Akceptacja metody zależy w dużym stopniu od informowania i edukacji społeczeństwa o znaczeniu procesu napromieniowania w zapewnieniu jakości żywności. Możliwości wykorzystania promieniowania jonizującego powinny być analizowane w sposób rzetelny, a negatywne efekty oceniane w kontekście innych niebezpieczeństw, jakie niesie współczesna cywilizacja.

EN

Food irradiation exposes food to ionizing radiation from radioactive sources of cobalt (or cesium) or high energy accelerated electrons or X-rays produced by machines. Depending on the absorbed radiation dose, various effects can be achieved including the elimination of harmful bacteria and other organisms, extending shelf life and reducing storage losses. At the same time, other radiation-induced chemical changes in food are minimal and often similar to those occurring as a result of conventional preservation methods. Standardised methods of identifying and inspecting radiated food are being developed. Irradiation done according to good manufacturing and agricultural practices is considered a safe food processing method though it does continue to generate controversy and meet with a lack of consumer acceptance. Data on the number of radiated foods are included. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Utrwalanie żywności; Promieniowanie jonizujące; Żywność; Przemysł spożywczy

EN

Preservation of food; Ionizing radiation; Food; Food industry

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 874
• Strony: 45--57

Twórcy

autor

Zofia Kolek

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Annual Report from the Commission on food irradiation for the year 2004 [2006], OJ EU 2006/C 230/28.
• Bednarczyk W. [1963], Utrwalanie żywności promieniowaniem jonizującym, WPLiS, Warszawa.
• Błaszkiewicz A., Kołodziej B. [2005], Rola normalizacji w radiacyjnym utrwalaniu żywności, „Normalizacja", nr 8.
• Chmielewski A.G. [2007], Practical Applications of Radiation Chemistry, „Russian Journal of Physical Chemistry A. Focus on Chemistry", vol. 81, nr 8.
• CAC [2003a], Codex General Standard for irradiated Foods, Codex Stan 106-1983, Rev. 1-2003, Rome.
• CAC [2003b], Recommended International Code of Practice for the Operation of Irradiation Facilities Used for the Treatment of Foods, CAC/RCP 19-1979, Rev.2-2003, Rome.
• Dancewicz A.M. [2000], Wykrywanie napromieniowania żywności, „Postępy Techniki Jądrowej", vol. 43, z. 2.
• Derecki J. [1975], Promieniowanie jonizujące, PWN, Warszawa.
• Dyrektywa 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego [1999], Dz.Urz. UE 1999/L 66/16.
• Dyrektywa 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego [1999], Dz.Urz. UE 1999/L 66/24.
• EC [2003], The Revision of the Opinion of the Scientific Committee on Food on the Irradiation of Food, SCF/CS/NF/IRR/24 Final, 24 April, Brussels.
• Farkas J. [2006], Irradiation for Better Foods, „Trends in Food Science & Technology", vol. 17, nr 4.
• Farkas J. [2011], History and Future of Food Irradiation, „Trends in Food Science & Technology", vol. 22, nr 2-3.
• Fiszer W. [1992], Promieniowanie jonizujące szansą trwałej i zdrowej żywności, PTTŻ, Poznań.
• GAO [2000], Food Irradiation. Available Research Indicates That Benefis Outweigh Risks, Report to Congressional Requesters, GAO/RCED-00-217, U.S. General Accounting Office, Washington DC.
• IAEA [1999], Facts about Food Irradiation, International Consultative Group on Food Irradiation, Vienna.
• IAEA [2002], Natural and Induced Radioactivity in Food, IAEA-TECDOC Series 1287, Vienna.
• ICRU [1993], Quantities and Units in Radiation Protection and Dosimetry, International Commission on Radiation Units and Measurements, Report 51.
• Kolek Z. [2008], Stanowisko konsumentów wobec napromieniania żywności, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna", vol. 41, nr 3.
• Kooij J. van [1981], Food Preservation by Irradiation, „International Atomie Energy Agency Bulletin", vol. 23, nr 3.
• Kume T. i in. [2009], Status of Food Irradiation in the World, „Radiation Physics and Chemistry", vol. 78, nr 3.
• Latek S. [2007], Pentor o postawach społeczeństwa polskiego wobec energetyki jądrowej w 2006 roku, „Postępy Techniki Jądrowej", vol. 50, z. 1.
• Loaharanu P. [2003], Irradiated Foods, 5th ed., American Council on Science and Health, New York, http://www.acsh.org/docLib/20040331_irradiated2003.pdf, 12.07.2011.
• Migdał W., Tomasiński P. [2005], Higienizacja radiacyjna. Możliwości i perspektywy [w:] Technika jądrowa w przemyśle, medycynie, rolnictwie i ochronie środowiska, Materiały sympozjum, Wydawnictwo AGH, Kraków.
• PN-ISO 31-10:2001/A1:2004 [2001], Wielkości fizyczne i jednostki miar. Część 10. Reakcje jądrowe i promieniowanie jonizujące.
• Public Citizen [2004],The Top 10 Problems with Irradiated Food, http://.www.citizen.org/Documents/Top10.pdf, 12.07.2011.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie napromieniania żywności promieniowaniem jonizującym, Dz.U. nr 121 poz. 841.
• Smith J.S., Pillai S. [2004], Irradiation and Food Safety, „Food Technology", vol. 58, nr 11.
• Sprawozdanie Komisji dotyczące napromieniowania żywności za rok 2005 [2007], Dz.Urz. UE 2007/C 122/03.
• Sprawozdanie Komisji dotyczące napromieniowania żywności za rok 2006 [2008], Dz.Urz. UE 2008/C 28/04.
• Sprawozdanie Komisji dotyczące napromieniania żywności za rok 2007 [2009], Dz.Urz. UE 2009/C 242/02.
• Stachowicz W. [2005], Identyfikacja napromieniowanej żywności, „Postępy Techniki Jądrowej", vol. 48, z. 3.
• Tauxe R.V. [2001], Food Safety and Irradiation: Protecting the Public from Foodborne Infections, „Emerging Infectious Diseases", vol. 7, nr 3, supplement.
• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, Dz.U. nr 171 poz. 1225 z póżn. zm.
• WHO [1981], Wholesomeness of Irradiated Food, Report of a Joint FAO/IAEA WHO Expert Committee, Technical Report Series No. 659, World Health Organization, Geneva.
• WHO [1999], High-dose Irradiation: Wholesomeness of Food Irradiated with Doses above 10 kGy, Report of a Joint FAO/IAEA WHO Expert Committee, Technical Report Series No. 890, World Health Organization, Geneva.
• Witowska-Ritter A. [2007], Atomowa kolacja, czyli jak napromieniowana żywność może trafić do naszej kuchni, „Obywatel", vol. 37, nr 3.
• Wood O.B., Bruhn CM. [2000], Position of the American Dietetic Association: Food Irradiation, „Journal of the American Dietetic Association", vol. 100, nr 2.