Skuteczność i efektywność systemów zarządzania środowiskowego

• Autorzy: Alina Matuszak-Flejszman

Warianty tytułu

Effectiveness and Efficiency of Environmental Management Systems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule poruszona została problematyka dotycząca zarówno skuteczności, jak i efektywności systemu zarządzania środowiskowego zgodnego wymaganiami międzynarodowej normy ISO 14001 stanowiącej podstawę do certyfikacji, jak również rozporządzenia Unii Europejskiej dotyczącego dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS). Zdefiniowano zagadnienia dotyczące skuteczności oraz efektywności w zarządzaniu organizacją oraz systemu zarządzania środowiskowego. Zwrócono również uwagę na fakt, że w większości badanych przedsiębiorstw wysoka skuteczność systemu zarządzania środowiskowego nie zawsze idzie w parze z jego wysoką efektywnością. Jednak w odniesieniu do oceny efektywności systemu zarządzania środowiskowego może mieć zastosowanie tylko rozszerzona formuła tej efektywności - efektywność ekonomiczno-środowiskowa. Ponadto w artykule zawarto rozważania zarówno na temat efektywności ekonomicznej, jak i efektywności organizacyjnej. Starano się udowodnić, który z systemów zarządzania środowiskowego (ISO 14001 czy EMAS) jest bardziej skuteczny i / lub efektywny. (abstrakt oryginalny)

EN

This article discusses the issue of efficiency and effectiveness of me environmental management system according to ISO 14001 requirements, which are the certification basis. In addition to the aforementioned, it also presents the Regulation of the European Union on the voluntary participation by organisations in a Community eco-management and audit scheme (EMAS). First of all, issues concerning the efficiency and effectiveness of organisational management, as well as those regarding the environmental management system itself are discussed. It has to be noted that in the case of majority of the surveyed companies high efficiency of the environmental management system has not always gone hand in hand with its high effectiveness. However, when the effectiveness of environmental management system is concerned only the extended formula of economic-environmental effectiveness can be applied. Finally, the article also discusses the issues of economic effectiveness and organisational effectiveness. The author makes an attempt to determine which environmental management system (i.e. ISO 14001 or EMAS) is more efficient or effective. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zarządzanie środowiskiem; Efektywność; Normy ISO 14001; Europejski System Ekozarządzania i Audytu; Ekologiczne aspekty działalności przedsiębiorstwa; Zarządzanie zasobami środowiska; Systemy zarządzania

EN

Environmental management; Effectiveness; ISO 14001; Eco-management and Audit Scheme (EMAS); Ecological aspects of the company's activities; Environmental resources management; Management system

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 166
• Strony: 146--165

Twórcy

autor

Alina Matuszak-Flejszman

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Brouwer, M.A.C., van Koppen C.S.A. 2008, The soul of the machine: continual improvement in ISO 14001, Journal of Cleaner Production, vol. 16.
• Causek, J. 2007, Environmental Management Quick and Easy: Creating an Effective ISO 14001 EMS in Half the Time, American Society for Quality.
• Cochin, T.J. 1998, Continuously improving your environmental strategies, Corporate Environmental Strategy, vol. 5, no. 3.
• Curkovic, S., Sroufe, R., Melnyk, S. 2005, Identifying the factors which affect the decision to attain ISO 14000, Energy, vol. 30.
• Drucker, P.F. 2007, Menedżer skuteczny, Wydawnictwo MT Biznes, Warszawa.
• Drucker, P.F. 2002, Myśli przewodnie Druckera, Wydawnictwo MT Biznes, Warszawa.
• Ejdys, J. 2004, Metoda oceny wyników działalności środowiskowej, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok.
• European Competitiveness Report 2002, European Commission 2002.
• Griffin, R.W. 2008, Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Holstein-Beck, M. 1997, Być albo nie być menedżerem, Infor, Warszawa.
• Kaczmarek, B. 2001, Organizacje. Polityka, władza, struktury, Międzynarodowa Szkoła Menedżerów, Warszawa.
• Kulawik, J. 2007, Wybrane aspekty efektywności rolnictwa, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1.
• Latzko, W.J., Saunders, D.M. 1998, Cztery dni z dr. Demingiem. Nowoczesna teoria zarządzania, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa.
• Lee, S.M., Schniederjans, M.J. 1994, Operations management, Houghton Miffin Company.
• Łańcucki, J. 2004, Skuteczność i efektywność systemu zarządzania jakością, w: J. Łańcucki (red.), Efektywność systemów zarządzania, Wydawnictwo PZITS, Poznań.
• Łuczak, J., Matuszak-Flejszman, A. 2009, Metody i techniki zarządzania jakością Kompendium wiedzy, Quality Progress, Poznań.
• Martyniak, Z. 2000, Efektywność organizacji (refleksje z lektury), Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, nr 11.
• Matuszak-Flejszman, A. 2004, Czynniki wpływające na skuteczność i efektywność systemów zarządzania w przedsiębiorstwie, w: J. Łańcucki (red.), Efektywność systemów zarządzania, Wydawnictwo PZITS, Poznań.
• Matuszak-Flejszman, A. 2010, Determinanty doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Matuszak-Flejszman, A. 2001, Jak skutecznie wdrożyć system zarządzania środowiskowego według normy ISO 14001, Wydawnictwo PZITS, Poznań.
• Matuszak-Flejszman, A. 2009, System zarządzania środowiskowego w organizacji - ISO 14001 czy EMAS7, w: J. Łańcucki (red.), Rola znormalizowanych systemów zarządzania w zarządzaniu organizacjami, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Poznań.
• Milczewska, D. 1991, Przedsiębiorstwo w gospodarce. Aspekt teoretyczny i praktyczny, Szkoła Główna Handlowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Penc, J. 1997, Leksykon biznesu, AW Placet, Warszawa.
• Piontek, F. (red.), Ocena efektywności ekonomicznej działań ekologicznych w województwie katowickim w latach 1994-1997, w tym realizowanych z udziałem środków funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, etap I, II, III, Katowice 1998-1999.
• Piontek, F., Piontek, B., Piontek, W. 2000, Efektywność wydatkowania funduszy ekologicznych posiadających osobowość prawną, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Katowice-Białystok.
• Piotrkowski, K. 2004, Organizacja przyszłości, w: Z. Bombera, J. Telep (red.), Ocena efektywności funkcjonowania organizacji gospodarczych, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie, Warszawa.
• PN-EN ISO 14001:2005, Systemy zarządzania środowiskowego Wymagania i wytyczne stosowania, PKN, Warszawa 2005.
• PN-EN ISO 14004:2010, Systemy zarządzania środowiskowego Ogólne wytyczne dotyczące zasad, systemów i technik wspomagających, PKN, Warszawa 2010.
• PN-EN ISO 14031:2002 Zarządzanie środowiskowe - Ocena efektów działalności środowiskowej - Wytyczne, PKN, Warszawa 2002.
• PN-EN ISO 9000:2006, Systemy zarządzania jakością. Podstawy i terminologia, PKN, Warszawa.
• Porter, M.E. 2003, Competitive strategy: techniques for analyzing industries and competitors, Free Press, New York.
• Prabhushankar, G.V, Devadasan, S.R., Shalij, P.R., Thirunavukkarasu, V. 2008, The origin, history and definition of Six Sigma: a literature review, International Journal of Six Sigma and Competitive Advantage (IJSSCA), vol. 4, iss. 2.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), uchylające rozporządzenie (UE) nr 761/2001 oraz decyzje Komisji 2001/681/WE i 2006/193/WE.
• Skrzypek, E. 1998, Nakłady i efekty wdrożenia systemów jakości w polskich przedsiębiorstwach, Materiały konferencji międzynarodowej nt. "Nakłady i efekty związane z wdrażaniem systemów zarządzania środowiskiem", Poraj k. Częstochowy.