Zasiłki rodzinne jako "odrzucone" dziedzictwo komunistycznego welfare state w Polsce (1947-2003)

• Autorzy: Tomasz Inglot

Warianty tytułu

Family Allowances as "Rejected" Heritage of the Communist Welfare State in Poland (1947-2003)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł ma na celu przedstawienie krótkiej analizy rozwoju oraz najważniejszych elementów funkcjonowania zasiłków rodzinnych w Polsce w szerszym kontekście społeczno-politycznym, od jego początków aż do przepisów z 2003 r. dotyczących głównych elementów polityki rodzinnej w kraju. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o najważniejsze przyczyny odejścia od koncepcji ubezpieczeniowej zasiłków rodzinnych w polskiej polityce społecznej późnych lat 90. oraz początku nowego stulecia.

EN

This article presents a short analysis of the development and the most important components of the family allowance system in Poland in a larger socio-political context, from its origins until the legislation of 2003 that altered the major components of family policy in the country. Postwar system of family allowances is discussed at two different levels - as an element of labor market/wage policy in the conditions of command economy and as a key part of the anti-crisis policy of the state, focusing on the alleviation of social unrest. The institutional weakness of the family allowance system within the overall structure of social insurance before 1989, deepened during the 1990s as a result of regime changes, in conjunction with the unfavorable timing of the adoption and reform attempts in the past - all these factors partially explain the progressing degradation of this potentially key element of modern social protection. Another significant element influencing underdevelopment of family benefits in cash is linked to the utilization of this program as a political tool to combat the effects of repeated crises. Such action can also be observed after 1989 and before 2003, when the Polish government finally gave up the idea of widely accessible social insurance-based or universal family allowances. In the end, despite the emergence of new demographic challenges and the need for a new type of family policy for the growing middle class, family allowances can still be seen as a "rejected" legacy or a never realized promise of the Polish welfare state. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubezpieczenia społeczne; Polityka społeczna państwa; Polityka rodzinna; Zasiłki rodzinne

EN

Social insurance; State social policy; Family policy; Family benefits

• Czasopismo: Polityka Społeczna
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 9
• Strony: 13--17

Twórcy

autor

Tomasz Inglot

• Minnesota State University

Bibliografia

• Garlicki R. (1951), recenzja książki Kazimierza Kąkola Ubezpieczenia Społeczne w Polsce, wydanej przez Państwowe Wydawnictwa Szkolne w 1950 r., "Praca i Opieka Społeczna" nr 2 (marzec-kwiecień), s. 88.
• Graniewska D. (1972), Zasiłki rodzinne w Polsce: stan obecny i pożądane kierunki reformy, maszynopis do użytku wewnętrznego, Warszawa: Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych.
• Inglot T. (1995), The Politics of Social Policy in Postcommunist Poland: Government to Social Insurance Crisis during 1989-1993, "Communist and Postcommunist Studies", vol. 28, issue 3, s. 361-373.
• Inglot T. (2008), Welfare States in East-Central Europe, 1919-2004, New York/ Cambridge UK: Cambridge University Press.
• Inglot T. (2010), Welfare State w Europie Środkowo-Wschodniej, 1919-2004, Warszawa: WSP TWP (tłumaczenie z języka ang. Inglot 2008).
• Kenney P. (1997), Rebuilding Poland: Workers and Communists, 1945-1950, Ithaca NY: Cornell University Press.
• Kuroń J. (1992), Podzielić inaczej, "Gazeta Wyborcza" z 25 listopada, s. 13.
• Lesiakowski K. (2008), Strajki robotnicze w Łodzi, 1945-1976, Łódź: IPN.
• Modliński E. (1974), Trzyletnie przemiany w ubezpieczeniach społecznych, "Praca i Opieka Społeczna" nr 2.
• MPiOS (1956), Dezyderaty Komisji Pracy i Zdrowia (Sejmu) uchwalone na posiedzeniu w dniu 18 X 1956 r., Archiwum Akt Nowych - Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej, KS-VIII/11/56 (syg. 60).
• Muszalski W. (1990), Problemy zasiłków rodzinnych, "Polityka Społeczna" nr 4.
• Pawlik St., Radzimowski Z. (1958), O przywrócenie samodzielności finansowej ubezpieczeniom społecznym, "Przegląd Ubezpieczeń Społecznych nr 4.
• Pierson P. (2004), Politics in Time: History, Institutions and Social Analysis, Princeton NJ: Priceton University Press.
• Piotrowski J. (1957), O niektórych nieporozumieniach, "Przegląd Ubezpieczeń Społecznych" nr 7.
• Radzimowski Z. (1958), Rozwój wydatków na świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego, "Przegląd Ubezpieczeń Społecznych" nr 10.
• Tezy do referatów w wojewódzkich sekcjach ubezpieczeń społecznych, Archiwum Akt Nowych, (akta КС PZPR), sygn 237/XXVIII-5, s. 81-84.
• Wilensky H.L. (1975), Welfare State and Inequality: Structural and Ideological Roots of Public Expenditures, Berkeley/Los Angeles: University of California Press.
• Wóycicki A. (1930), Dodatki rodzinne, "Praca i Opieka Społeczna" nr 1.
• Zwolińska H. (1950), Osiągnięcia i plany ubezpieczeń społecznych, "Praca i Opieka Społeczna" nr 1-5.