Taksonomiczna analiza zróżnicowania sytuacji zdrowotnej w Polsce

• Autorzy: Błażej Łyszczarz

Warianty tytułu

Taxonomic Analysis of Variation in Health Situation in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu przeprowadzono analizę empiryczną, mającą na celu zbadanie stopnia nierówności regionalnych w stanie zdrowia mieszkańców Polski. Zastosowano metodologię taksonomii numerycznej - za pomocą metody unitaryzacji zerowanej zbudowano miernik syntetyczny opisujący sytuację zdrowotną w 66 podregionach Polski. Zmiennymi opisującymi stan zdrowia są: przeciętne dalsze trwanie życia w wieku 65 lat kobiet i mężczyzn oraz umieralność niemowląt. W pierwszym etapie badania dokonano wielowymiarowej oceny sytuacji zdrowotnej w podregionach. Najkorzystniejszym stanem zdrowia charakteryzował się podregion miasta Warszawa. Wśród innych podregionów o korzystnej sytuacji zdrowotnej dominują podregiony leżące w Polsce wschodniej. Najmniej korzystny stan zdrowia cechuje obszary północno-zachodnie kraju oraz województwa śląskie i dolnośląskie. Nierówności w stanie zdrowia oceniono na podstawie zróżnicowania stanu zdrowia ludności podregionów leżących w każdym z sześciu regionów. Najmniej zróżnicowanym stanem zdrowia charakteryzują się regiony wschodni oraz północno-zachodni. Najsilniejsze zróżnicowanie zdrowotne charakteryzuje natomiast regiony północny i południowy. Przeprowadzona analiza doprowadziła do sformułowania trzech wniosków. Po pierwsze, regiony mniej rozwinięte gospodarczo, leżące we wschodniej Polsce, charakteryzują się relatywnie korzystnym stanem zdrowia ludności. Po drugie, stan zdrowia w niektórych podregionach o charakterze miejskim jest wyraźnie korzystniejszy niż w terenach ościennych. Po trzecie, stan zdrowia jest pozytywnie skorelowany z wielkością zasobów osobowych systemu opieki zdrowotnej. (abstrakt oryginalny)

EN

The analysis conducted in the paper is aimed at investigation of regional inequalities in health status of Poland's population. The numerical taxonomy methodology was used as a tool of empirical analysis. With the use of zero unitarization method, the synthetic measure of health situation in 66 subregions of Poland was constructed. The variables describing health status are life expectancies, of both males and females, at the age of 65 as well as infant mortality rate. In the first stage multidimensional evaluation of health status in the subregions was conducted. The city of Warsaw appeared to be the subregion with the best health status of the population. The other regions whose population is relatively healthy are located mostly in eastern Poland. The worst health status characterized north-western regions along with śląskie and dolnośląskie voivodships. The health inequalities were evaluated according to the variation of the health status in the subregions located in each of the six regions. The least variation characterized the eastern and the north-western regions, while the highest dispersion of health status was observed in the northern and the southern regions. The analysis conducted led to three main conclusions. Firstly, less economically developed regions, located in the eastern part of Poland, are characterized by relatively better health outcomes. Secondly, the health status in some of the large-city subregions is evidently better than in neighbouring subregions. Thirdly, the health status is positively correlated with the number of the health care personnel. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Analiza taksonomiczna; Stan zdrowia ludności; Zdrowie; Zdrowotność społeczeństwa

EN

Taxonomic analysis; Health status of the population; Health; General health of the society

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2011
• Numer: z. nr 18
• Strony: 303--312

Twórcy

autor

Błażej Łyszczarz

• Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• GUS, Bank Danych Regionalnych, http://www.stat.gov.pl/bdr_n/app/strona.indeks.
• Health 21: The health for all policy framework for the WHO European Region, 1999, WHO, Kopenhaga.
• Judge K., Platt S., Costongs C., Jurczak K., 2006, Health inequalities: A challenge for Europe, An independent expert report commissioned by the UK presidency of EU.
• Kryk B., Włodarczyk-Śpiewak K., 2006, Wybrane aspekty jakości życia na przykładzie województwa zachodniopomorskiego [w:] Zachowania rynkowe gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w okresie transformacji systemowej w Polsce, red. D. Kopycińska, Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Kukuła K., 2000, Metoda unitaryzacji zerowanej, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Kusterka M., 2003, Jakość życia w aspekcie wybranych wskaźników ekorozwoju [w:] Jakość życia w perspektywie nauk humanistycznych, ekonomicznych i ekologii, red. J. Tomczyk-Tolkacz, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Jelenia Góra.
• Łyszczarz B., Wyszkowska Z., 2010, Socjoekonomiczne determinanty stanu zdrowia -perspektywa regionalna, „Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy", nr 16.
• Młodak A., 2006, Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej, Difin, Warszawa.
• Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015, Załącznik do Uchwały nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 r., http://www.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=&ms =&ml=pl&mi=437&mx=0&ma=243
• Whitehead M., 1990, The concepts and principles of equity and health, WHO, Kopenhaga.
• Włodarczyk W.C., 2006, Polityka zdrowotna Unii Europejskiej: nierówności w zdrowiu, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia", t. IV, nr 2.
• Wojtczak A., 2009, Zdrowie publiczne wyzwaniem dla systemów zdrowia XXI wieku, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.