Hipoteza rynków efektywnych w świetle racjonalnych oczekiwań

• Autorzy: Sabina Nowak

Warianty tytułu

Efficient Market Hypothesis in the Light of Rational Expectation Hypothesis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Główną tezą hipotezy rynków efektywnych jest, iż ceny papierów wartościowych są determinowane przez działania racjonalnych jednostek. Zakłada się, że uczestnicy rynku efektywnego są w posiadaniu wszystkich dostępnych informacji, wykorzystują je w sposób racjonalny, oraz znają i wykorzystują ten sam "prawdziwy" model rynku. Ostatnie założenie pozostaje w zgodzie z hipotezą racjonalnych oczekiwań, a jego przyjęcie na rynku finansowym jest uprawdopodobnione faktem, iż jego uczestnicy znają (częściej niż na innych rynkach) poprawny model wyceny, warunkujący brak popełniania systematycznych błędów prognozy. Błąd prognozy ex post (dodatkowy dochód lub strata) zależy od modelu wyceny przyjętego przez inwestorów, a nie jest zależny od posiadanej przez nich informacji, co jest zgodne z własnością ortogonalności racjonalnych oczekiwań. Hipoteza rynków efektywnych należy do tak zwanych hipotez łącznych (joint hypothesis), przez co nie jest empirycznie łatwa do obalenia: wymaga przyjęcia dodatkowych założeń: określenia preferencji inwestorów oraz zdefiniowania zakresu posiadanego przez nich zbioru informacyjnego. Tym samym testowanie hipotezy rynków efektywnych jest testem kilku hipotez posiłkowych łącznie, a jej odrzucenie nie wyjaśnia, który aspekt łącznej hipotezy nie pozostaje w zgodzie z rynkowymi danymi. Pomimo iż model rynków efektywnych stanowi ciekawe zastosowanie racjonalnych oczekiwań, literatura dotycząca testowania obu hipotez jest zazwyczaj rozłączna. Niniejszy artykuł przybliża podstawowe założenia obu hipotez i wyjaśnia łączące je związki. (abstrakt oryginalny)

EN

The main thesis of the Efficient Market Hypothesis is that asset prices are deter-mined by the rational individuals. It is assumed that the efficient market participants know all available information, use it in a rational way and know and make the usage of the same 'correct' equilibrium model of the market. The knowledge of the correct equilibrium model allows the investors to avoid the knowable forecasting errors given current information. Efficient Markets Hypothesis is one of the joint hypothesis, which makes it not empirically refutable hypothesis: it demands specifying additional assumptions, such as investors' preferences or information structure. Therefore a test of the Efficient Market Hypothesis becomes a test of several auxiliary hypotheses, and the rejection of such a joint hypothesis does not explain which aspect of the joint hypothesis is inconsistent with the data. Although the Efficient Markets model is an interesting application of Rational Expectations, the two literatures are partly distinct. The aim of the article was to analyse the basic assumptions of the both hypothesis and explain the main relations between them. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynek kapitałowy; Efektywność; Testowanie hipotez; Przegląd literatury

EN

Capital market; Effectiveness; Hypothesis testing; Literature review

• Czasopismo: Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 4/2
• Strony: 457--472

Twórcy

autor

Sabina Nowak

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Begg D.K.H. (1982), The Rational Expectations Revolution in Macroeconomics. Theories & Evidence, The John Hopkins University Press, Baltimore, Maryland.
• Buczek S. (2005), Efektywność informacyjna rynków akcji. Teoria a rzeczywistość, Wydawnictwo Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa.
• Brzeszczyński J., Kelm R. (2002), Ekonometryczne modele rynków finansowych. Modele kursów giełdowych i kursów walutowych, WIG-Press, Warszawa,
• Camerer C. (1989), Bubbles and Fads in Asset Prices, "Journal of Economic Surveys", Vol. 3, s. 3-41.
• Campbell J.Y., Lo A.W., MacKinlay A.C. (1997), The Econometrics of Financial Markets, Princeton University Press, New Jersey.
• Cieślak A. (2003), Behawioralna ekonomia finansowa. Modyfikacja paradygmatów funkcjonujących w nowoczesnej teorii finansów, "Materiały i Studia NBP", Warszawa.
• Cuthbertson K. (1996), Quantitative Financial Economics: Stocks, Bonds and Foreign Exchange, John Wiley & Sons, Chichester.
• Czekaj J., Woś M., Żarnowski J. (2001), Efektywność giełdowego rynku akcji w Polsce z perspektywy dziesięciolecia, PWN, Warszawa.
• Czerwonka M., Gorlewski B. (2008), Finanse behawioralne. Zachowania inwestorów i rynku, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa.
• Fama E.F. (1970), Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work, "Journal of Finance", Vol. 25, s. 383-417.
• Fama E.F. (1976), Efficient Capital Markets: Reply, "Journal of Finance", Vol. 31, s. 143-145.
• Freyberg E. (1989), Teoria racjonalnych oczekiwań, "Monografie i Opracowania" nr 289, Szkoła Główna Planowania i Statystyki, Warszawa.
• Grygiel A., Racjonalność inwestorów a teoria efektywności informacyjnej rynku kapitałowego. Referat wygłoszony na sem. naukowym p.t. "Rynek finansowy w Polsce i na świecie - jak mądrze inwestować", zorganizowanym przez Katedrę Zarządzania Finansami Przedsiębiorstwa Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w dniu 27.11.2008 r., dostępny pod adresem: www.sgh.waw.pl/katedry/kzfp/konferencjeseminaria/agrvgielreferat.doc.
• Gurgul H. (2006), Analiza zdarzeń na rynkach akcji. Wpływ informacji na ceny papierów wartościowych, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Haugen R.A. (1996), Teoria nowoczesnego inwestowania, WIG-Press, Warszawa.
• Jensen M. (1978), Some Anomalous Evidence Regarding Market Efficiency, "Journal of Financial Economics", Vol. 12, s. 33-56.
• Lange O. (1978), Ekonomia polityczna, tom I i II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• LeRoy S. (1989), Efficient Capital Markets and Martingales, "Journal of Economic Literaturę", Vol. 27, s. 1583-1621.
• Leśkiewicz Z. (1990), Paradygmat racjonalności w gospodarowaniu, Rozprawy i Studia tom (CXLVI) 72, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
• Malkiel B. (1992), Efficient Market Hypothesis [w] Newman P., Milgate M., Eatwell J., New Palgrave Dictionary of Money and Finance, Macmillan, London.
• Mucha M.Z. (2008), Nieefektywność rynku kapitałowego i racjonalność oczekiwań. Analiza na przykładzie Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych, "Ekonomista", nr 2, s. 263-278.
• Mucha M.Z. (2009), Teoria oczekiwań. Analiza empiryczna Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa.
• Muth J.F. (1961), Rational Expectations and the Theory of Price Movements, "Econometrica", nr 29, s. 315-335.
• von Neumann J., Morgenstern O. (1944), Theory of Games and Economic Behavior, Princeton University Press, Princeton.
• Osińska M. (2000), Ekonometryczne modelowanie oczekiwań gospodarczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Osińska M. (2006), Ekonometria finansowa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Samuelson P.A. (1965), Proof that Properly Anticipated Prices Fluctuate Randomly, "Industrial Management Review", Vol. 6, s. 41-50.
• Shleifer A. (2000), Inefficient Markets. An Introduction to Behavioral Finance, Oxford University Press.
• Szafarz A. (2009), How Did Financial-Crisis-Based Criticism of Market Efficiency Get It So Wrong?, CEB Working Paper No. 09/048, November.
• Szarzeć K. (2004), Racjonalny podmiot gospodarczy w klasycznej myśli ekonomicznej i jej współczesnych kontynuacjach, Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Szyszka A. (2003), Efektywność Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie na tle rynków dojrzałych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Tomczyk E. (2004), Racjonalność oczekiwań. Metody i analiza danych jakościowych, "Monografie i Opracowania" Nr 529, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa.
• Ziarko-Siwek U. (2005), Efektywność informacyjna rynku finansowego w Polsce, Wydawnictwo CeDeWu Sp. z o.o., Warszawa.
• Zielonka P. (2003), Czym są finanse behawioralne, czyli krótkie wprowadzenie do psychologii rynków finansowych, "Materiały i Studia NBP", Warszawa.
• Zielonka P. (2006), Behawioralne aspekty inwestowania na rynku papierów wartościowych, Wydawnictwo CeDeWu Sp. z o.o., Warszawa.