Klasa średnia a ukryte państwo opiekuńcze

• Autorzy: Dariusz Zalewski

Warianty tytułu

Middle Class and Hidden Welfare State

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dyskusja o roli klasy średniej w Polsce trwa z różnym natężeniem nieprzerwanie od początku transformacji systemowej, tj. od przełomu lat 80. i 90. ub. wieku. Z jednej strony słabość klasy średniej postrzegana jest jako istotna przeszkoda w procesie modernizacji kraju, z drugiej natomiast w jej umocnieniu upatruje się szans na stabilizację systemu politycznego i utrzymanie zapoczątkowanego 20 lat temu kursu reform. Zgodność opinii wśród politycznych elit co do konieczności wzmocnienia klasy średniej może wydawać się zaskakująca w wysoko spolaryzowanym społeczeństwie polskim. Oczekiwania związane z wyłonieniem się i rolą klasy średniej mogą przypominać tęsknotę za demiurgiem, który nadałby tworzącemu się porządkowi społecznemu określony kształt wedle propagowanych idei demokracji i wolnego rynku. Należy jednak zauważyć, że to co nazywamy "klasą średnią", jest wewnętrznie zróżnicowaną zbiorowością ludzi zajmujących środkowe pozycje w drabinie stratyfikacyjnej. Wobec tak dużego zróżnicowania społeczno-zawodowego tego segmentu struktury społecznej można zadać pytanie, czy możliwe w ogóle jest wspieranie klasy średniej en bloc? Czy zatem polityczny konsensus w tej sprawie nie stanowił raczej elementu wyborczej retoryki niż realnie podejmowanych działań? (abstrakt oryginalny)

EN

A discussion on the role of the middle class in Poland started with the fall of Communism at the turn of the 1990s and continues to this day. The weakness of the middle class is regarded as a significant obstacle in the modernization of the country. On the other hand, its consolidation is seen as the chance to stabilize a new political system and to continue the economic reforms initiated 20 years ago. Political elites generally agree on the necessity of creating a strong middle class, which is surprising in a highly polarized Polish society. Expectations for the emergence of a strong middle class are similar with longing for a prince charming who would shape the new social order according to the rules of democracy and a free market economy. It's important to notice that what we describe as "middle class" is a mixed community of people placed in the middle part of the social ladder. Because of such a large differentiation of this social community, the question remains: Does it make sense to promote the middle class as whole? Was the political accord in this case just a part of election rhetoric rather than real action? (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Państwo opiekuńcze; Klasa średnia; Kryzys finansowy; Polityka społeczno-gospodarcza; Polityka podatkowa

EN

Welfare state; Middle class; Financial crisis; Socio-economic policy; Tax policy

• Czasopismo: Polityka Społeczna
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 3
• Strony: 1--9

Twórcy

autor

Dariusz Zalewski

• Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Bibliografia

• Berger P. (1995), Rewolucja kapitalistyczna, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Domański H. (1994), Społeczeństwa klasy średniej, Warszawa: IFiSS PAN.
• Domański H. (2002), Polska klasa średnia, Wrocław: Fundacja na Rzecz Rozwoju Nauki Polskiej.
• Domański H., red. (2008), Inteligencja w Polsce. Specjaliści, twórcy, klerkowie, klasa średnia?, Warszawa: IFiS PAN.
• Giza-Poleszczuk A., Marody M., Rychard A. (2000), Strategie i system, Warszawa: IFiSS PAN.
• Golinowska S., Hagemejer H. (1999), Wydatki społeczne w Polsce z odniesieniem do innych krajów, Warszawa: IPS UW, IPiSS.
• Gorzelak G., red. (2009), Geografia polskiego kryzysu. Kryzys peryferii czy peryferia kryzysu?, Regional Studies Association Sekcja polska, Warszawa.
• GUS (2006), Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2006 r., Warszawa.
• GUS (2010), Stopa bezrobocia w latach 1990-2010, Warszawa.
• Howard Ch. (1997), The Hidden Welfare State. Tax Expenditures and Social Policy in the United States, Princeton: Princeton University Press.
• Kochanowski J. (2004), Deregulacja oraz ograniczenie roli państwa, w: Kieżun W., Kubin. J. (red.), Dobre państwo, Warszawa: Wyd. Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości im. L. Koźmińskiego.
• Marody M. (2009), Klasa średnia się nie zbuntuje, Wywiad w "Gazecie Wyborczej" z 15 marca.
• Titmuss R. (1993), Essays on the Welfare State, London: Unwin University Book.
• OBOP (1990), Ocena sytuacji gospodarczej i nastroje społeczne na początku marca 1990, Komunikat z badań, dostępny na stronie: http://www.tns-global.pl/archive-report/id/1041
• OBOP (1991), Nastroje społeczne we wrześniu 1991, Komunikat z badań, dostępny na stronie: http://www.tns-global.pl/archive-report/id/1031.