Metody wyceny rozchodu zapasów z perspektywy normatywnej i pozytywnej teorii rachunkowości - przypadek PKN Orlen

• Autorzy: Ewelina Zarzycka , Karol Marek Klimczak

Warianty tytułu

Inventory Costing from the Perspective of Normative and Positive Theory of Accounting - the Case of PKN Orlen

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wycena zapasów, ze względu na jej znaczenie dla wyniku finansowego i płynności przedsiębiorstw przemysłowych, jest jednym z podstawowych problemów teorii rachunkowości. Choć od dłuższego czasu dyskusja na temat alternatywnych metod wyceny zapasów wydawała się zakończona, powróciła ona za sprawą planów IASB i FASB stworzenia wspólnego standardu. Kontrowersje budzi zakaz stosowania metody LIFO w MSSF/MSR (MSR nr 2): metody popularnej w Stanach Zjednoczonych i stosowanej w rachunkowości podatkowej. W Polsce wprowadzenie tego zakazu nie wywołało dyskusji, mimo że ustawa o rachunkowości zezwala na stosowanie metody LIFO (art. 34, ust. 4) zarówno w rachunkowości bilansowej, jak i podatkowej. W Polsce występuje jednak problem wyboru metody. W artykule przedstawiono przypadek Grupy Kapitałowej PKN Orlen, która w prezentacjach dla analityków podaje wynik finansowy obliczony przy zastosowaniu metody LIFO, choć w sprawozdaniu nie może jej użyć. Przypadek ten poddano analizie w kontekście teorii rachunkowości i wcześniejszych badań empirycznych. Przedstawiono także własne badanie reakcji rynku kapitałowego na publikację informacji kwartalnych. (abstrakt oryginalny)

EN

Inventory costing is of major interest to accounting research because it affects financial performance and liquidity of manufacturing companies. The debate on alternative methods seemed to be finished until the IASB and the FASB announced their project to create a common accounting standard. Controversy arose because IAS 2 forbids the use of LIFO, while that methods is popular in the USA, also for tax accounting. In Poland there was no debate concerning inventory costing at the time of IFRS endorsement, even though the Polish Accounting Act permits the use of LIFO (art. 34, section 4) both for reporting and tax accounting. However, even in Poland companies make choices in this regard, as the case of PKN Orlen shows. This company presents financial performance calculated using weighted average cost method in the financial statements, but in presentations for analysts it uses LIFO. The case is analysed from the perspective of accounting theory and empirical studies, including a new study on the effects of financial reporting by PKN Orlen on the stock market. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Księga przychodów i rozchodów; Teoria rachunkowości; Zarządzanie zapasami; Koszty zapasów

EN

Revenue and expense ledger; Accounting theory; Inventory management; Inventory costs

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2011
• Tom: 64
• Numer: nr 120
• Strony: 163--178

Twórcy

autor

Ewelina Zarzycka

• Uniwersytet Łódzki

autor

Karol Marek Klimczak

• Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

Bibliografia

• Abdel-Khalik A. (1985), The effect of LIFO-switching and firm ownership on executives pay, „Journal of Accounting Research", vol. 23, s. 427-447.
• Aharony J., Bar-Yosef S. (1987), Tests of the impact of LIFO adoption on stockholders: A stochastic dominance approach, „Contemporary Accounting Research", vol. 3, issue 2, s. 430-444.
• Barrett M.E., Bowen R.M., Pfeiffer G.M. (1989), The year-end LIFO purchase decision: The case of Farmer Brothers Company, „Accounting Review", vol. 64, no. 1, s. 152-171.
• Bar-Yosef S., Hughes P.J., Venezia I. (1995), The UFO/FIFO choice as a signal of future costs, „Journal of Management Accounting Research", vol. 7, s. 52-65.
• Bar-Yosef S., Sen P.K. (1991), On optimal choice of inventory accounting method, „Accounting Review", vol. 67, issue 2, s. 320-336.
• Biddle G.C., Lindahl F.W. (1982), Stock price reactions to LIFO adoptions: the association between excess returns and LIFO tax savings, „Journal of Accounting Research", vol. 20, no. 2, s. 551 -588.
• Bloom R., Cenker W.J. (2009), The death of LIFO? Changing inventory method requires managing the accounting-tax differences, „Journal of Accountancy", January, s. 44-49.
• Bonham M., Curtis M., Davis M., Dekker P., Denton T., Moore R., Wilkinson-Riddle G., Wilson A. (2003). Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej w interpretacjach i przykładach, tom 4, LexisNexis, Warszawa.
• Cairns D. (2001), Improvements project, „Accountancy, vol. 128, no. 1300, s. 87-88.
• Coffee D., Roig R., Lirely R., Little P. (2009), The materiality of LIFO accounting distortions on liquidity Measurements, „Journal of Finance and Accountancy", vol. 2, s. 1-12.
• Craycraft C., Sedo S., Gotlob D. (1998), Foreign operations and the choice of inventory accounting methods, „Journal of International Accounting", vol. 7, issue 1, s. 81-94.
• Czubakowska K. (2009), Wybór metody wyceny zapasów w polityce bilansowej, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 49 (105), SKwP, Warszawa, s. 31-40.
• Framework for the Preparation and Presentation of Financial Statements (1989), http://eifrs.iasb.org/eifrs/bnstandards/en/framework.pdf
• Dhaliwal D.S., Guenther D.A., Trombley M. (1999), Inventory accounting method and earnings-price ratios, „Contemporary Accounting Research", vol. 16, issue 3, s. 419-436.
• Dharan B.C., Lev B. (1993), The valuation consequence of accounting changes: A multi-year examination, „Journal of Accounting, Auditing and Finance", vol. 8, no. 4, s. 475-494.
• Dopuch N., Pincus M. (1988), Evidence on the choice of inventory accounting methods: UFO versus FIFO, „Journal of Accounting Research", vol. 26, no. 1, s. 28-59.
• Dyrektywa Rady 2006/67/WE z dnia 24 lipca 2006 r. nakładająca na państwa członkowskie obowiązek utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów ropopochodnych, Dz. Urz. UE L 217, 8 sierpnia 2006.
• Dyrektywa Rady 2009/119/WE z dnia 14 września 2009 r. nakładająca na państwa członkowskie obowiązek utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów ropopochodnych, Dz. Urz. UE L 265, 9 października 2009.
• Guenther D. A., Hussein M.E.A. (1995), Accounting standards and national tax laws: the IASC and the ban on UFO, „Journal of Accounting and Public Policy", vol. 14, issue 2, s. 115-141.
• Gurgul H. (2006), Analiza zdarzeń na rynkach akcji, Kraków, Oficyna Ekonomiczna.
• Hand J.R.M. (1993), Resolving UFO uncertainty: A theoretical and empirical reexamination of 1974-75 LIFO adoptions and nonadoptions, „Journal of Accounting Research", vol. 31, no. 1, s. 21-49.
• Hoffman M.J.R., McKenzie K.S. (2009), Must LIFO go to make way for IFRS?, „Tax Adviser", March s. 156-161.
• Hoffman M.J.R., McKenzie K.S. (2009a), Speed bump or barricade? LIFO conformity and the road to IFRS, „Strategic Finance", July, s. 34-39.
• Hughes P.A., Stempin N., Mandelbaum M.D. (2009), The elimination of UFO: A requirement for the adoption of IFRS in the United States, „Review of Business Research", vol. 9, no. 4, s. 148-155.
• Hughes P.J., Schwartz E.S., Fellingham J. (1988), The LIFO/FIFO choice: An asymmetric information approach, Journal of Accounting Research", vol. 26, no. 3, s. 41-48.
• Hughes P.J., Schwartz E.S., Thakor A.V. (1994), Continuous signaling within partitions: capital structure and the FIFO/LIFO choice, „Journal of Accounting, Auditing and Finance", vol. 9, no. l, s. 1-19.
• Hunt H.G. (1985), Potential determinants of corporate inventory accounting decisions, Journal of Accounting Research", vol. 23, no. 2, s. 448-467.
• International Accounting Standard 2 Inventories (2009), http://eifrs.iasb.org/eifrs/bnstandards/en/ias2.pdf
• Ibarra V.C. (2008), Choice of inventory costing methods of selected companies in the Philippines, „Journal of International Business Research", vol. 7, issue S1, s. 17-30.
• Ignatowski R. (2009), Instytucjonalne uwarunkowania i otoczenia globalnych standardów rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Jeffers A.E., Askew S. (2010), Financial Statements under IFRS - opportunities & challenges, „Journal of Leadership, Accountability and Ethics", vol. 8, issue 1, s. 45-56.
• Jesswein K.R. (2010), The changing UFO-FIFO dilemma and its importance to the analysis of financial statements, „Academy of Accounting and Financial Studies Journal", vol. 14, no. 1, s. 53-62.
• Kothari S. (2001), Capital markets research in accounting, Journal of Accounting and Economics", vol. 31, no. 1-3, s. 105-231.
• Krishnan G.V., Srinidhi B., Su L. (2008), Inventory policy, accruals quality and information risk, „Review of Accounting Studies", vol. 13, issue 2-3, s. 369-410.
• Lee C.J. (1988), Inventory accounting and earnings/price ratios: A puzzle, „Contemporary Accounting Research", vol. 5, issue 1, s. 371-388.
• Lee C.J., Petruzzi C.R. (1989), Inventory accounting switch and uncertainty, „Journal of Accounting Research", vol. 27, no. 2, s. 277 -296.
• Loderer C.F., Mauer D.C. (1992), Corporate dividends and seasoned equity issues: An empirical investigation, „Journal of Finance", vol. 47, issue 1, s. 201-225.
• Modigliani F., Miller M.H. (1958), The cost of capital, corporation finance and the theory of investment, „American Economic Review", vol. 48, no. 3, s. 261-297.
• Niehaus G.R. (1989), Ownership structure and inventory method choice, „Accounting Review", vol. 64, issue 2, s. 269-284.
• Ricks W.E. (1982), The market's response to the 1974 UFO adoptions, „Journal of Accounting Research", vol. 20, no. 2, s. 367-387.
• Ricks W.E. (1986), Firm size effects and the association between excess returns and LIFO tax savings, „Journal of Accounting Research", vol. 24, no. 1, s. 206-216.
• Satin D., Lin R. (2009), Is there LIFO after IFRS?, „Proceedings of the Academy of Accounting and Financial Studies", vol. 14, no. 2, s. 53-56.
• Sobańska I. (2007), Nowa orientacja systemu rachunkowości w praktyce polskiej w kontekście wdrażania MSR/MSSF, [w:] Rachunkowość wczoraj, dziś, jutro, SKwP, Warszawa.
• Szychta A. (2010), Współczesne kierunki zainteresowania teorii rachunkowości finansowej w świetle zarysu jej rozwoju, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 56 (112), SKwP, Warszawa, s. 245-267.
• Szyszka A. (2003), Efektywność Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie na tle rynków dojrzałych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Sunder S. (1975), Stock price and risk related to accounting changes in inventory valuation, „Accounting Review", vol. 50, issue 2, s. 305-315.
• Ustawa o rachunkowości, tekst jednolity z dnia 2 września 2009 r., Dz.U., nr 152, poz. 1223.
• Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej i gazu ziemnego, Dz.U., nr 52, poz. 343.