PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2011 | z. nr 21 | 1--68
Tytuł artykułu

Gospodarka Polski 1990-2011 : transformacja - modernizacja - spójność społeczno-ekonomiczna : synteza

Warianty tytułu
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Część I
Proces transformacji gospodarki Polski, realizowany od początku lat 90., nie prowadzi do modernizacji ukierunkowanej na spójność społeczno-ekonomiczną. U podstaw tego legły m.in. realizacja koncepcji polskiej transformacji wg modelu szybkiej liberalizacji, wywiedzionej z Konsensusu Waszyngtońskiego, przy jednoczesnym marginalizowaniu kwestii polityki społecznej. Znaczącą rolę odegrały także ograniczenia związane z odziedziczonymi po socjalizmie regułami myślenia i działania, które w zderzeniu z procesami liberalizacyjnymi skutkowały nieracjonalnym i niesprawiedliwym państwem. Realizowana zaś od początku XXI w. modernizacja wg zbiurokratyzowanego modelu UE dodatkowo tworzy wysokie koszty transakcyjne spójności społeczno-ekonomicznej i uruchamia kolejne obszary pogoni za rentą korzyści. Możliwości państwa w zakresie dokończenia reform sektora publicznego, rozwoju sektora nowych technologii i unowocześniania sektora energii limitowane są ponadto trwałym i okresowo nasilającym się zadłużeniem sektora publicznego. W tych warunkach proces transformacji ustrojowej w Polsce nie tylko utrwalił, ale także doprowadził do pogłębienia dysproporcji w rozwoju regionów. Towarzyszyło temu narastanie luki rozwojowej i cywilizacyjnej obszarów wiejskich. W całym kraju zaś uwidocznił się paradoks rozszerzania się i pogłębiania sfery ubóstwa przy rosnących dochodach. Jego przyczyny tkwią m.in. w niespójnościach rynku pracy, takich jak: niska aktywność zawodowa ludzi, narastające dysproporcje pomiędzy wzrostem produktywności pracy a wynagrodzeniami, wysoka koncentracja wynagrodzeń w niskich przedziałach zarobkowych, nierespektowanie warunków płacy godziwej, a także w systematycznym obniżaniu udziały wydatków społecznych w PKB. (abstrakt oryginalny)
Część II
Autorzy dowodzą, że modernizacja sfery realnej gospodarki Polski w latach 1990-2011 była uwarunkowana dyfuzją innowacji. W rezultacie obserwuje się zdywersyfikowaną w układzie regionów konwergencję wzrostu PKB p.c. oraz jakości życia do krajów OECD i UE-15. Towarzyszyły temu jednak niekorzystne tendencje do wzrostu regionalnych niespójności społeczno-ekonomicznych. W układzie sektorowym zaobserwowano tendencje do tercjalizacji zatrudnienia oraz upodobniania się środowisk wiejskich do społeczności miejskich. Niebezpieczne dla spójności społecznoekonomicznej są: niski poziom kapitału intelektualnego i nierównomierny przestrzennie jego powolny rozwój, niedorozwój wszystkich sektorów energetyki i blokada innowacyjna. Wskazano także na słaby rozwój gospodarki opartej na sieci komputerowej i przekształceń strukturalnych w regionach Polski. (abstrakt oryginalny)
Część III
W trzeciej części autorzy podjęli próbę odpowiedzi na pytania o systemowe warunki harmonizowania polityki spójności społeczno-ekonomicznej, rozumianej jako zintegrowany rozwój wszystkich sfer egzystencji ludzkiej, z wyzwaniami modernizacyjnymi gospodarki Polski, umożliwiającymi odrabianie dystansu rozwojowego i wzrost konkurencyjności regionów, sektorów i poszczególnych podmiotów gospodarczych. Autorzy dowodzą, że droga do tak zdefiniowanego celu wiedzie poprzez spójność społeczno-ekonomiczną, rozumianą funkcjonalnie względem rozwoju we wszystkich sferach bytu ludzkiego. Podejście wyrównawcze w układzie przestrzennym może mieć jedynie znaczenie pomocnicze, pod warunkiem respektowania ograniczeń wynikających z konkurencji nowego typu, opartej na poszukiwaniu synergicznych efektów szeroko rozumianych innowacji. Autorzy wskazali również, że modernizacja może mieć różne oblicza i różne konsekwencje, które nie muszą się wiązać z postępem we wszystkich sferach bytu ludzkiego. Zwrócili uwagę na sprzężenia międzysferyczne procesów modernizacyjnych i ich aksjologiczne podstawy. Droga do spójności społeczno-ekonomicznej wiedzie według autorów poprzez: holistyczną modernizację refleksyjną kapitału ludzkiego, wyeliminowanie politycznej pogoni za rentą, odejście od koncepcji państwa minimalnego na rzecz państwa racjonalnego, przejrzyste i uproszczone procedury podatkowe oraz rezygnację z forsowania liniowego podatku na rzecz dywersyfikacji podatków bezpośrednich i wiązania ich z ulgami podatkowymi. (abstrakt oryginalny)
EN
Part I
The transition of economy of Poland, which has been carried out since the 1990., does not drive to the modernization aimed at socio-economic cohesion. It is a result of e.g. idea of Polish transformation according to fast liberalization, led out from the Washington Consensus, together with social policy negligence at the same time. Essential issues in this was limitation related with rules of thinking and action, inherited from the socialism, which together with the crash with liberalization process brought irrationality and unfairness in state operation. Since the beginning of the 21st century the modernization has been implemented according the EU model, which is largely bureau bureaucratized. This model of modernization stimulates high transaction costs and establish the rent-seeking in a new areas. The possibilities of the state to finish the reforms of public sector, new technology sector development and modernization of energy sector are limited by the sustained and temporary growing public debt. Under these circumstance, Polish transition not only persisted but led out to increasing regional inequalities. It was associated with development and civilization gap of rural areas. On the national level, the paradox of widening and growing the margin of poverty with increasing inequalities occurred. The causes of this paradox lies, e.g. in incoherence of labor market, which is reflected by low economic activity of labor force, growing disproportions between productivity improvement and salaries, high concentration of salaries at low level, lack of enhancement of just wages, and permanent decrease in rate of social spending in the GDP. (original abstract)
Part II
Authors provide evidence that modernization of the real economy in Poland between 1990-2011 was determined by the technology diffusion. In result there are observed the following issues, such as, the diversified convergence of GDP per capita growth on the regional level and quality of life to the OECD and EU-15 countries. It is associated with inappropriate tendencies to an increase in socio-economic incoherence. On a sectoral level there are tendencies to tertialisation (service-driven employment) and growing resemblance of rural to urban areas. Dangerous for socio-economic cohesion are the following: low level of intellectual capital and its unbalanced and slow regional development, backwardness of energy sector and information boundaries. It was emphasized the week development of computer network-based economy and structural adjustments in the regions of Poland. (original abstract)
Part III
The authors of the 3rd part attempted to answer the question about the system conditions for harmonized policy of socio-economic cohesion, which is perceived as integrated development of the each sphere of human existence with challenges of modernization of Poland that facilitates catching-up and competitiveness improvement of regions, sectors and economic entities. The authors provides evidence that drive to so defined aim leads through socio-economic cohesion, understood, functionally towards the development in each spheres of human existence. Convergence approach on regional level might be only the support, under the condition of consideration of limitation related with new type completion, which is based on searching for synergy effects of wide perceived innovation. The authors emphasized that modernization might have different faces and various consequences, which can unrelated with the development in each spheres of human existence. They draw their attention to interdependence between the spheres of modernization processes and their axiological bases. Drive to socio-economic cohesion leads, according to the authors, through: historical reflexive modernization of human capital, cutting out the political rent-seeking, transparent and more simple tax procedures, and resignation from promotion of flat tax towards diversification of direct taxes, combined with tax exemptions. (original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
1--68
Opis fizyczny
Bibliografia
  • Strategia dla Polski (1994-1997).
  • Z. Sadowski, T. Kowalik, S. Golinowska [w:] Racjonalizacja finansów publicznych w Polsce, Raport nr 50, Rada Strategii Społeczno-gospodarczej przy Radzie Ministrów, Warszawa 2004.
  • Prognoza ludności na lata 2008-2035, GUS, Departament Badań Demograficznych, Warszawa 2009.
  • Ageing Report 2009: Economic and budgetary projections for the EU-27 Member States (20082060), "European Economy 2", Komisja Europejska 2009.
  • P. Wójcik, Wzorce konwergencji regionalnej w Polsce [w:] Polska w gospodarce światowej - szanse i zagrożenia rozwoju, VIII Kongres Ekonomistów Polskich, 29-30 listopada, Warszawa 2007 (wersja elektroniczna).
  • Narodowa Strategia Spójności. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2007, maj.
  • World Development Report 2009: Reshaping Economy Geography, The World Bank, Waszyngton 2009.
  • Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2009.
  • M. Kabaj, Społeczno-gospodarcze wyzwania przyszłości - w kierunku modelu kapitalizmu partycypacyjnego [w:] J. Kleer, A.P. Wierzbicki, B. Galwas, L. Kuźnicki (red.), Wyzwania przyszłości - szanse i zagrożenia, PAN Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus", Warszawa 2010, s. 88, 95, 102-116.
  • E. Polak, Problem ubóstwa a polityka kształtowania dochodów w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej - wybrane aspekty [w:] M.G. Woźniak (red.), Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Modernizacja dla spójności społeczno-ekonomicznej, Zeszyt nr 18, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011, s. 98-111, 103-104.
  • Raport na temat ubóstwa w krajach UE, Komisja Europejska 2008.
  • Warunki życia ludności w 2004 r., GUS, Warszawa 2006, s. 103.
  • Accounts of OECD Countries, OECD, Paris 2007.
  • http://epp.eurostat.ec.europa.eu [20.07.2008].
  • The Employment Imperative. Report on the World Social Situation 2007, United Nations, New York 2007, s. 123.
  • Jewtuchowicz, Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2005, s. 143-138.
  • O. Torres, Lokalna globalizacja czy globalna lokalizacja. Rozważania na temat globalizacji [w:] A. Jewtuchowicz (red.), Wiedza, innowacyjność, przedsiębiorczość a rozwój regionów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004, s. 38-39.
  • Building Knowledge Economies. Advanced Strategies for Development, World Bank Institute Development Studies, Washington 2007, p. 149.
  • Innovation Policy in 7 Candidate Countries: The Challenges, European Commission, Brussels 2003.
  • Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Monitor Polski z 2011 r., nr 36, poz. 423, s. 25.
  • Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie. Załączniki, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 13 lipca 2010 r., s. 22.
  • C. Yeh-Yun Lin, L. Edvinsson, National intellectual capital: comparison of 40 countries, Wyd. Springer Science + Business Media, New York, 2011, s. 137-141.
  • T.G. Grosse, Innowacyjna gospodarka na peryferiach?, Instytut Spraw Publicznych, Wyd. Friedrich Ebert Stiftung, Warszawa 2007, s. 196.
  • E. Wojnicka, P. Klimczak, M. Wojnicka, J. Dąbrowski, Perspektywy rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw wysokiej technologii w Polsce do 2020 roku, PARP, Wyd. Marlex, Warszawa 2006, s. 102-103, 177-178.
  • N. Economides, The Economics of Networks, "International Journal of Industrial Organization" 1996, vol. 16, no. 4.
  • R. Bolonek, Dylematy pomiaru efektów zewnętrznych na przykładzie rynku dóbr i usług sieci komputerowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2008, nr 786.
  • S. Kubielas, Innowacje i luka technologiczna w gospodarce globalnej opartej na wiedzy, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009, s. 65.
  • European Innovation Scoreboard 2009. Comparative Analysis of Innovation Performance, UNU-MERIT, Brussels 2010, 17 March, pp. 1-74.
  • IUS, Innovation Union Scoreboard 2010. The Innovation Union 's performance scoreboard for Research andInnovation, UNU-MERIT, Brussels 2011, 1 February, pp. 1-73.
  • G. Gorzelak, A. Olechnicka, Innowacyjny potencjał polskich regionów [w:] L. Zienkowski (red.), Wiedza a wzrost gospodarczy, Scholar, Warszawa 2003, s. 146-147.
  • M. Juchniewicz, Diagnoza innowacyjności mikroprzedsiębiorstw w Polsce - omówienie wyników badań empirycznych, PARP, Warszawa 2010, maj.
  • T. Bal-Woźniak, Warunki usprawnienia zarządzania innowacyjnością w kontekście współczesnych wyzwań, [w:] S. Lachiewicz, A. Zakrzewska-Bielawska (red.), Zarządzanie wiedzą i innowacjami we współczesnych organizacjach, Łódź 2010, s. 257-273.
  • K. Rogoziński, Cywilizacja usługowa - samorealizujące się niespełnienie. Szkice z pogranicza epok, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2003.
  • J. Bunikowska, 2009, Pułapka zadłużeniowa czyli co skutecznie blokuje rozwój krajów najuboższych, 2009 [za:] http://www.psz.pl/tekst-20950, (data dostępu, 22.06.2009).
  • Inequality Index and Socioeconomic Inequalities in Mortality, World Health Report 2000.
  • Amerykańskie pomysły na walkę z otyłością dzieci, "Rzeczpospolita" z 14.05.2011.
  • L. Zacher, Transformacje społeczeństw. Od informacji do wiedzy, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2007.
  • G.W. Kołodko, Świat na wyciągnięcie myśli, Prószynski i S-ka, Warszawa 2010, s. 82-84.
  • D.C. North, Understanding the Process of Economic Change, Princeton University Press, Princeton-Oxford 2005.
  • J-C. Kaufman, Ego. Socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu, Oficyna Naukowa, Warszawa 2004.
  • U. Beck, A. Giddens, S. Lash, Reflective modernization, Polity Press, Cambridge 1994.
  • J. Raciborski, Obywatel i państwo, "Zarządzanie Publiczne" 2010, nr 2, s. 83-96.
  • H. Domański, K.M. Słomczyński, Pozycja społeczna a poparcie dla systemu polityczno- ekonomicznego: kontekst europejski [w:] A. Rychard, H. Domański (red.), Legitymizacja w Polsce. Nieustający kryzys w zmieniających się warunkach?, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2010.
  • M. Abramovitz, The Search for the Sources of Growth: Areas of Ignorance, Old and New, "The Journal of Economic History" 1993, vol. 53, no. 2, pp. 211-243.
  • Government finance statistics - Summary tables 1, Statistical Books, Eurostat 2011.
  • J. Hausner, Polityka gospodarcza. Wokół dylematów i sporów [w:] E. Mączyńska (red.), Polska transformacja i jej przyszłość, PTE, Warszawa 2009.
  • J. Mariański, Kościół katolicki w Polsce wobec dylematów gospodarki rynkowej [w:] S. Partycki (red.), Religia a gospodarka, T. 1, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005, s. 11-20.
  • G.A. Akerlof, R.J. Shiller, Zwierzęce instynkty, Studio EMKA, Warszawa 2010.
  • S.P. Hungtington, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu społecznego, Wydawnictwo Muza, Warszawa 1999.
  • www.nbp.org.pl.
  • www.stat.gov.pl; www.mg.gov.pl.
  • www.undp.org.
  • http://epp.eurostat.ec.europa.eu; dostęp: sierpień 2011 r.
  • Aktywność Ekonomiczna Ludności Polski, GUS, Warszawa 2008, s. 44.
  • Z. Jacukowicz, Analiza minimalnego wynagrodzenia za pracę, IPiSS, Warszawa 2000.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171198955

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.