Podstawy prawne i organizacja samorządu powiatowego w Wielkopolsce i na Pomorzu (1919-1939)

• Autorzy: Regina Pacanowska

Warianty tytułu

Legal Basis and the Organisation of the District Self-government in Wielkopolska and Pomorze (1919-1939)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W okresie II Rzeczypospolitej w Wielkopolsce i na Pomorzu, na obszarze byłego zaboru pruskiego, samorząd działał na trzech szczeblach podziału administracyjnego: w gminie, powiecie i województwie. Najbardziej charakterystycznym czynnikiem określającym tak organizacją, jak i zasadnicze kierunki działania władz samorządowych na tym obszarze był wpływ wprowadzonych w XIX w. rozwiązań pruskich. Do końca okresu międzywojennego samorząd powiatowy w Wielkopolsce i na Pomorzu działał na podstawie pruskich ordynacji powiatowych. W artykule przedstawiono: prawne podstawy organizacji i funkcjonowania samorządu powiatowego, rolę starosty powiatowego i formy współdziałania w związkach i stowarzyszeniach samorządowych. (abstrakt oryginalny)

EN

During the Second Republic, in the Wielkopolska and Pomorze regions (which were under the Prussian annexation), a territorial self-government was run on three levels of administrative divisions: in the communal, the district and the province ones. The most characteristic factor identifying both the organization and the essential activities of the local self-governmental authorities on this territory was the impact of the Prussian solutions introduces in the 19th century. Until the end of the mid-war period, the district self-government in the Wielkopolska and Pomorze region was based on the Prussian district electoral law. This paper presents the legal basis for the organization and functioning of a district self-government, the roles of the district mayor and forms of cooperation in unions and self-governing associations. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Powiat; Samorządność; Struktura organizacyjna

EN

County; Self-government; Organisational structure

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 21
• Strony: 69--89

Twórcy

autor

Regina Pacanowska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Adamczewski T., Komunalny Bank Kredytowy i życie gospodarcze Polski Zachodniej, "Gospodarka Zachodnia" 1938, nr 2.
• Ajnenkiel A., Parlamentaryzm II Rzeczypospolitej, Warszawa 1975.
• Andruszkiewicz R., O trwałość przewodnictwa w Wydziałach Powiatowych, "Samorząd" 1934, nr 48, s.723-725.
• Brzeziński W., Dalbor W., Ustrój powiatowych związków samorządowych, Warszawa 1933.
• Dalbor W., Odpowiedzialność dyscyplinarna członków zarządów komunalnych w byłej dzielnicy pruskiej wobec postanowień ustawy ustrojowej, "Samorząd" 1934, nr 7.
• Dalbor W., Przejęcie czynności wójtostw przez gminy zbiorowe w Województwach Zachodnich i inne zmiany pruskich ustaw administracyjnych, "Samorząd" 1933, nr 19.
• Dalbor W., Reforma samorządu, "Wiadomości Samorządowe" 1933, nr 6.
• Dalbor W., Uzgodnienie wątpliwości prawnych z ustawy o z mianie ustroju samorządu, "Samorząd" 1932, nr 49.
• Dalbor W., Zmiany w ustroju samorządu powiatowego w woj. poznańskim i pomorskim "Samorząd" 1933, nr 18.
• Dodatek samorządowy starostów powiatowych i ich zastępców z funduszów powiatowych związków samorządowych, "Samorząd" 1934, nr 11, s. 169-170.
• Fredyk S., Ustawowe uregulowanie stosunków służbowych i emerytalnych urzędników samorządowych w wojew. Zachodnich, "Samorząd" 1937, nr 5.
• Frejlich J., Gospodarstwo samorządowe byłej dzielnicy pruskiej, Kraków 1924.
• Gliszczyński S., O dodatki sejmikowe dla starostów, "Samorząd" 1923, nr 20-21.
• Gliszczyński S., Rząd i Samorząd, "Samorząd" 1928, nr 25.
• Grocholski S., Chwalewik E., Opieka społeczna - zbiór ustaw i rozporządzeń, Warszawa 1929.
• Hemmerling Z., Ruch ludowy w Wielkopolsce 1919-1939, Warszawa 1971.
• Izdebski H., Samorząd terytorialny w II Reczypospolitej, w: Samorząd terytorialny i rozwój lokalny, red. A. Piekara, Z. Niewiadomski, Warszawa 1996.
• Izdebski H., Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej, "Samorząd Terytorialny" 1991, nr 5, cz. II, s. 38-39.
• Łuczak A., Samorząd terytorialny w programach i działalności stronnictw ludowych 1918-1939, Warszawa 1971.
• Na marginesie ostatniego Sejmiku Wojewódzkiego w Poznaniu, "Samorząd" 1938, nr 51, s. 814-815.
• Nowacka E., Spór o pojęcie samorządu terytorialnego w doktrynie prawnej okresu międzywojennego, "Samorząd Terytorialny" 1992, z. 4, s. 3-12.
• Nowakowski S., Geografia gospodarcza Polski Zachodniej, t. 1, Poznań 1929.
• Organizacja i zakres działania biura wydziału powiatowego, oprac. R. Grochowski, Warszawa 1932.
• Pacanowska R., Samorząd powiatowy w Wielkopolsce 1919-1939. Poznań 2006.
• Pacanowska R., Samorząd wojewódzki w zachodniej Polsce w latach 1919-1939 Samorząd Terytorialny" 2007, nr 5.
• Pacanowska R., Wielkopolscy starostowie powiatowi w okresie II Rzeczypospolitej, "Kronika Wielkopolski 2006", nr 2 (118), s. 46-62.
• Pacanowska R., Związek Powiatów Województwa Poznańskiego (1919-1939), "Kronika Wielkopolski" 2003, nr 1(105), s. 39-48.
• Pikiel J., Pracownicy biur wydziałów powiatowych i ich kwalifikacje, "Kalendarz Samorządowy za rok 1927", Warszawa.
• Pikiel J., Pracownicy biur Wydziałów Powiatowych w okresie 1921-1926 r., "Samorząd" 1926, nr 41, s. 839-841.
• Powiat: z teorii, kompetencje, komentarz, red. J. Boć, Wrocław 2001.
• Regulamin obrad ostrowskiego sejmiku powiatowego, uchwalony 9 lutego 1923 r., Archiwum Państwowe Kalisz, Wydział Powiatowy Ostrów, sygn. 10.
• Regulamin obrad rady powiatowej, APP WP Gniezno, sygn. 50.
• Salmonowicz S., Historia Pomorza, t. 4, cz. 1, Toruń 2000.
• Sejm, senat a samorząd, "Samorząd" 1925, nr 11.
• Swoboda H., Pierwsze piętnastolecie Polski Niepodległej, Warszawa 1933.
• "Samorząd" 1926, nr 45, cz. 2, s. 922-923.
• "Samorząd Terytorialny" 1929, z. 2, s. 283.
• Wakar W., Zagadnienie samorządu w Rzeczypospolitej odzyskanej, Warszawa 1925.
• Wielkopolskie dni drogowe, Konferencja naukowo-techniczna, Poznań 10-12 1X1962 r., s. 20.
• Wiesiołowski J., Początki samorządności lokalnej, "Kronika Wielkopolski" 1992 , nr 2, s. 6-7.
• Zaroski J., Najbliższe zadania samorządów ziemskich w dziale zdrowotności publicznej, w: Pamiętnik zjazdu przedstawicieli sejmików powiatowych w 1926 roku, Warszawa 1926.