Altruizm - zabobon czy użyteczna idea?

• Autorzy: Janusz Łukaszyński

Warianty tytułu

Altruism - Superstition or Useful Idea?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiam potencjalne rozwiązanie klasycznego antropologicznego i etycznego problemu. Czy altruizm jest zabobonem, czy też użyteczną ideą? Używając metody analizy źródeł, pokazuję dwa potencjalne rozwiązania tego problemu. Pierwszy rodzaj rozwiązania, w którym autorzy zaprzeczają istnieniu czystego altruizmu i argumentują: altruizm zawsze jest oparty na społecznym obowiązku, winie, współczuciu lub innym egoistycznym pragnieniu. Drugi rodzaj rozwiązania odnosi się do praktycznych implikacji altruizmu. Autorzy popierają altruizm i pokazują wartość altruizmu dla publicznego dobra. Mój końcowy wniosek: altruizm jest użytecznym przesądem (użyteczną ideą). (abstrakt oryginalny)

EN

In this article, I describe the potential solution of the classic anthropological and ethical problem. In this case altruism is a superstition or a useful idea. Using the method of the analysis of sources, I show two potential solutions to this problem. In the first sort of solution authors deny the existence of pure altruism and argue that altruism is always based on social obligation, guilt, sympathy or other egoistic desire. The second sort of solution refers to practical implications of altruism. Authors support altruism and they show value of altruism for the public good. My final conclusion is: altruism is a useful superstition (useful idea). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Antropologia; Etyka; Altruizm

EN

Anthropology; Ethics; Altruism

• Czasopismo: Nauki Społeczne / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 1 (5) Social Science / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
• Strony: 162--173

Twórcy

autor

Janusz Łukaszyński

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Aleksandrowicz D., Trzy sektory i problem dobra wspólnego, [w:] Studia z nauk społecznych i humanistycznych, red. J. Juchnowski, M.S. Wolański, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2008.
• Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M., Psychologia społeczna. Serce i umysł, przekł. A. Bezwińska, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1997.
• Bocheński J.M., Sto zabobonów, Wydawnictwo Philed, Kraków 1994.
• Buksiński T., Racjonalność współdziałań. Szkice z filozofii polityki, Wydawnictwo Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 1996.
• Czerniawska O., Ludzie starsi jako jednostkowe siły społeczne, [w:] Gerontologia. Ludzie starsi jako jednostkowe siły społeczne, red. E. Woźnicka, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej nr 7 (27), Łódź 2002.
• Dyczewski L., Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze, Wydawnictwo KUL, Lublin 1994.
• Fiske A.P., The four elementary forms of sociality: Framework for a unified theory of social relations, \"Psychological Review\" 1992, Vol. 99.
• Gouldner A.W., The norm of reciprocity: A preliminary statement, \"American Sociological Review\" 1960, Vol. 25, No. 2. Polskie tłumaczenie: A.W. Gouldner, Norma wzajemności. Preliminaria, [w:] Współczesne teorie wymiany społecznej. Zbiór tekstów, wybór i redakcja M. Kempny, J. Szmatka, PWN, Warszawa 1992.
• Hobbes T., Lewiatan, przekł. C. Znamierowski, PWN, Warszawa 1954.
• Jan Paweł II, Laborem exercens, \"Znak\" 1982, nr 7-9 (XXXIV), s. 1118-1169.
• Jan XXIII, Mater et magistra, \"Znak\" 1982, nr 7-9 (XXXIV), s. 771-828.
• Jarymowicz M., Modyfikowanie wyobrażeń dotyczących \"ja\" dla zwiększania gotowości do zachowań prospołecznych, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1979.
• Kaniowski A., Supererogacja. Zagubiony wymiar etyki, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999.
• Karyłowski J., O dwóch typach altruizmu, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1982.
• Kenrick D.T., Neuberg S.L., Cialdini R.B., Psychologia społeczna. Rozwiązane tajemnice, przekł. O. Waśkiewicz, GWP, Gdańsk 2002.
• Kołakowski L., Etyka bez kodeksu, [w:] tenże, Kultura i fetysze, PWN, Warszawa 1967.
• Kołakowski, Mini wykłady o maxi sprawach, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999.
• Kosior M., Miejsce człowieka starego w społeczeństwie, [w:] Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 1055, \"Nauki Humanistyczne\" 9, red. J. Jarco, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 2004.
• Kowalczyk S., Człowiek a społeczność. Zarys filozofii społecznej, RW KUL, Lublin 1994.
• Królikowska J., Socjologie dobroczynności, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2004.
• Krzemiński I., Co się dzieje między ludźmi, Wydawnictwo Naukowe i Literackie Open, Wydawnictwo Jacek Santorski i S-ka, b.r.w.
• Łukaszewski W., Stajniak B., Kataklizm powodzi: sposoby interpretacji i sposoby reakcji, \"Kolokwia Psychologiczne\" 1999, nr 7.
• Malinowski B., Prawo, zwyczaj, zbrodnia w społeczeństwach dzikich, Wydawnictwo De Agostini, Altaya, Warszawa 2001.
• Matysiak A., Źródła kapitału społecznego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1999.
• Ossowska M., Normy moralne, PWN, Warszawa 2000.
• Ostasz L., Główne warunki i reguły współdziałania z punktu widzenia etyki, [w:] Etyka współdziałania, red. J. Pawlica, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1993.
• Platon, Protagoras, 326 e, [w:] J. Gajda, Sofiści, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1989.
• Reykowski J., Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość, PWN, Warszawa 1979.
• Singer P., Etyka i socjobiologia, [w:] Człowiek. Zwierzę społeczne, przekł. K. Najder, B. Szacka, J. Szacki, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa l985.
• Św. Łukasz, 10, 30-37.
• Wickler W., Biologia dziesięciu przykazań, przekł. J. Gilewicz, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2001.
• Wilson E.O., O naturze ludzkiej, przekł. B. Szacka, PIW, Warszawa 1985.
• Wojciszke B., Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
• Żuk-Łapińska L., Złota reguła. Jej znaczenie i rola w systemach etycznych i potocznych rozważaniach moralnych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, Rzeszów 1997.