Siła przetargowa gospodarstw rolnych w łańcuchach żywnościowych

• Autorzy: Dominika Milczarek-Andrzejewska

Warianty tytułu

The Bargaining Power of Farms in Food Chains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie argumentów teoretycznych i wniosków z badań empirycznych dotyczących siły przetargowej gospodarstw rolnych we współczesnych łańcuchach żywnościowych. Inspiracje teoretyczne czerpane są głównie z nowej ekonomii politycznej i nowej ekonomii instytucjonalnej. Sformułowano tezę, że siła przetargowa podmiotów zależy zarówno od posiadanych zasobów (siły ekonomicznej), jak i od możliwości wpływania na sferę polityczną (siły politycznej). Analizowane są następujące czynniki rynkowe wpływające na siłę przetargową gospodarstw rolnych: struktura rynku, wielkość posiadanych zasobów ekonomicznych, wielkość kosztów transakcyjnych i zasięg współpracy. Dodatkowo pokazano czynniki polityczne: rozkład preferencji wyborców w danym społeczeństwie oraz wpływ organizacji rolniczych jako ważnych grup interesu. W artykule podjęta została próba uporządkowania definicji i podejść metodologicznych wykorzystywanych w analizie siły przetargowej. Wskazano obszary dalszych badań, kładąc nacisk na analizy dotyczące siły politycznej podmiotów w łańcuchach żywnościowych i na konieczność powiązania tej siły z siłą ekonomiczną. (abstrakt oryginalny)

EN

The article reviews the theoretical arguments and conclusions of empirical studies on the bargaining power of farms in contemporary food chains. Theoretical inspirations are mainly drawn from the new political economy and new institutional economics. The author puts forward a thesis that the bargaining power of farms depends on both their resources (economic power) and the possibilities for influencing decision makers (political power). The following market factors influencing the bargaining power of farms are analyzed: market structure, the level of economic resources held, transaction costs, and the scope of cooperation. In addition, political factors are identified: the distribution of voter preferences in society and the influence of agricultural organizations, which are important interest groups. The author attempts to bring order to the definitions and methodological approaches used in the analysis of bargaining power. The article identifies areas for further research with a special emphasis on research into the political power of food chain players and on the need to combine this power with economic power. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przetargi; Przetwórstwo rolno-spożywcze; Oddziaływanie instytucji pozaekonomicznych na gospodarkę; Ekonomia polityczna; Ekonomia instytucjonalna; Siła przetargowa

EN

Tenders; Agricultural and food processing; The impact of non-economic institutions on the economy; Political economy; Institutional economics; Bargaining power

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 1-2
• Strony: 135--153

Twórcy

autor

Dominika Milczarek-Andrzejewska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Acemoglu D., Robinson J.A., [2006a], Economic Origins of Dictatorship and Democracy, Cambridge University Press, New York.
• Acemoglu D., Robinson J.A., [2006b], De Facto Political Power and Institutional Persistence, "American Economic Review", nr 96, s. 325-330.
• Acemoglu D., Robinson J.A., [2008], Persistence of Power, Elites, and Institutions, "American Economic Review", nr 98, s. 267-293.
• Ansolabehere S., [2006], Voters, Candidates and Parties, [w:] The Oxford Handbook of Political Economy, red. B.R. Weinegast, D.A. Wittman, Oxford University Press, Oxford, s. 29-49.
• Ball T., [1998], Władza, [w:] Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej, red. R.E. Goodin, P. Pettit, Książka i wiedza, Warszawa, s. 699-710.
• Baran R., [2009], Siła przetargowa przedsiębiorstwa a efektywność jego działalności marketingowej, SGH, Warszawa.
• Becker G., [1983], A Theory of Competition among Pressure Groups for Political Influence, "Quaterly Journal of Economics", Vol. 98, nr 3, s. 371-400.
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R., [1993], Ekonomia, tom 1, PWE, Warszawa.
• Black J., [2008], Słownik ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Boselie D., Henson S., Weatherspoon D., [2003], Supermarket Procurment practises in developing countries: The roles of the public and private sectors, "American Agricultural Economics Association" nr 85(5), s. 1155-1161.
• Chlebicka A., Fałkowski J., Wołek T., [2009], Powstawanie grup producentów rolnych a zmienność cen, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej", nr 2(319), s. 59-73.
• Csaki C., Forgacs C., [2007], Restructuring Market Relations in Food and Agriculture of Central Eastern Europe: Impacts upon Small Farmers, [w:] Global Supply Chains, Standards and the Poor, red. J. Swinnen. CABI, Oxon, s. 209-227.
• Csaki C., Forgacs C., [2008], Observations on Regional Level, [w:] Restructuring Market Relations in Food and Agriculture in Central and Eastern Europe: Impacts upon Small Farmers, red. C. Csaki, C. Forgacs, D. Milczarek-Andrzejewska, J. Wilkin, Agroinform, Budapest, s. 29-51.
• Csaki C., Forgacs C., Milczarek-Andrzejewska D., Wilkin J., (red.), [2008], Restructuring Market Relations in Food and Agriculture in Central and Eastern Europe: Impacts upon Small Farmers, Agroinform Budapest.
• Dahl R., [1957], The concept of power, "Behavioral Science", nr 2(3), s.201-205.
• Dries, L., Germenji, E., Noev, N., Swinnen, J.F.M., [2009], Farmers, vertical coordination, and the restructuring of dairy supply chains in Central and Eastern Europe, "World Development", nr 37(11), s. 1742-1758.
• Dries L., Reardon T., Van Kerckhove E., [2007], The Impact of Retail Investments in the Czech Republic, Slovakia, Poland and the Russian Federation, [w:] Global Supply Chains, Standards and the Poor, red. J.F.M. Swinnen, CABI, Oxon, s. 228-240.
• Dubisz S. (red.), [2003], Uniwersalny słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Dzun W., Józwiak W., [2009], Problemy poprawy struktury gospodarstw rolnych w Polsce, "Wieś i Rolnictwo", nr 2(143), s. 73-92.
• El-Ansary A.I., Stern L.W., [1972], Power measurement in the distribution channel, "Journal of Marketing Research", nr 9, s. 47-52.
• Emerson R.M., [1962], Power-dependence relations, "American Sociological Review", nr 27, s. 31-41.
• Etgar M., Cadotte E.R., Robinson L.M., [1978], Selection of an effective channel control mix, "Journal of Marketing", nr 42(3), s. 53-58.
• Fałkowski J., Milczarek D., [2008], Polityka rolna a oczekiwania rolników, "Wieś i Rolnictwo", nr 1 (138), s. 124-139.
• Fałkowski J., Milczarek-Andrzejewska D., [2011], Przemiany w łańcuchu żywnościowym a problem wykluczenia małych gospodarstw rolnych z rynku: Co nam podpowiada teoria ekonomii?, "Polityka Społeczna", nr 8, s. 8-12.
• Frazier G.L., [1983], On the measurement of interfirm power in channels of distribution, "Journal of Marketing Research", nr 20, s. 158-166.
• French J.R.P., Raven B., [1959], The bases of social power, [w:] Studies in social power, red. D. Cartwright, University of Michigan Press, Ann Arbor, s. 150-167.
• Goraj L., [2005], Ekonomiczno-rynkowe uwarunkowania przekształceń w sektorze indywidualnych gospodarstw rolnych, "Wieś i Rolnictwo", nr 4(129), s. 31-40.
• Henson S.J., Reardon T., [2005], Private Agri-Food Standards: Implications for Food Policy and the Agri-Food System, "Food Policy", nr 30, s. 241-253.
• Hobbs J.E., Young L.M., [2001], Vertical Linkages in Agri-Food Supply Chains in Canada and the United States, Report for Research and Analysis Directorate, Strategic Policy Branch, Agriculture and Agri-Food Canada, Ottawa.
• Hunt S.D., Nevin J.R., [1974], Power in a channel of distribution: Sources and consequences, "Journal of Marketing Research", nr 11, s. 186-193.
• Józwiak W. (red.), [2008], Efektywność funkcjonowania, aktywność inwestycyjna i zdolność konkurencyjna polskich gospodarstw rolnych osób fizycznych, "Raport PW" nr 108, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• Leap T.L., Grigsby D.W., [1986], A Conceptualization of Collective Bargaining Power, "Industrial and Labor Relations Review", Vol. 39, nr 2, s. 202-213.
• MacMillan I.C., [1978], Strategy formulation: Political concepts, West, New York.
• Malak-Rawlikowska A., Milczarek-Andrzejewska D., Fałkowski J., [2007], Restrukturyzacja sektora mleczarskiego w Polsce - przyczyny i skutki, "Roczniki Nauk Rolniczych", tom 94, zeszyt 1, s. 95-108.
• Martin R., [2002], Bargaining Power, Clarendon Press, Oxford.
• McConnell C.R., Brue S.L., [2005], Economics. Principles, Problems and Policies. Sixteenth Edition, McGraw-Hill Irwin, New York.
• McElhone C., [2007], Farmer collective bargaining: Australia's revised trade practices act, International Institute for Environment and Development, London.
• Metelska-Szaniawska K., Milczarek D., [2005], Reformy gospodarcze w krajach postsocjalistycznych w świetle badań ekonomii politycznej, "Ekonomista", nr 3, s. 387-407.
• Milczarek-Andrzejewska D., Wołek T., Łopaciuk-Gonczaryk B., [2011], The role of social capital and informal cooperation: market integration of farms in Poland, [w:] Structural change in agriculture and rural livelihoods: policy implications for the new member states of the European Union, red. J. Möllers, G. Buchenrieder, C. Csaki, IAMO Halle, s. 159-179.
• Michalak T., [2005], Ekonomiczna teoria demokracji Anthony'ego Downsa, [w:] Teoria wyboru publicznego, red. J. Wilkin, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 69-86.
• Olson M., [1965], The Logic of Collective Action. Public Godds and the Theory of Groups, Harvard University Press, Cambridge, MA.
• Olson M., [1982], The rise and decline of nations. Economic growth, stagflation, and social rigidities, Yale University Press, London.
• Olson M., [1990], The Exploitation and Subsidization of Agriculture: There is an Explanation, "Choices", Vol. 5, nr 4.
• Pfeffer J., Salancik G.R., [1978], The external control of organizations: A resource dependence perspective, [w:] The sociology of organizations, red. M.J. Handel, Sage, Thousand Oaks, CA, s. 233-242.
• Porter M.E., [1992], Strategie konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów, PWE, Warszawa.
• Porter M.E., [2008], The five competitive forces that shape strategy, "Harvard Business Review", nr 1, s. 78-93.
• Raven B.H., Kruglanski A.W., [1970], Conflict and Power, [w:] The Structure of Conflict, red. P. Swingle, Academic Press, New York, s. 69-109.
• Reardon T., Berdegue J., [2002], The Rapid Rise of Supermarkets in Latin America: Challenges and Opportunities for Development, "Development Policy Review", nr 20 (4), s. 371-388.
• Reardon T., Gulati A., [June 2008], The Supermarket Revolution in Developing Countries. Policies for Competitiveness with Inclusiveness, "IFPRI Policy Brief", nr 2, IFPRI, Washington DC.
• Reardon T., Swinnen J., [2004], Agrifood Sector Liberalisation and the Rise of Supermarkets in Former State-controlled Economies: A Comparative Overview, "Development Policy Review", nr 22(5), s. 515-523.
• Salancik G.R., Pfeffer J., [1977], Who gets power - and how they hold on to it: A strategic-contingency model of power, "Organizational Dynamics", nr 5(3), s. 3-21.
• Seremak-Bulge J. (red.), [2005], Rozwój rynku mleczarskiego i zmiany jego funkcjonowania w latach 1990-2005, IERiGŻ, Warszawa.
• Swinnen J., [1994], A positive theory of agricultural protection, "American Journal of Agricultural Economics", nr 76, s. 1-14.
• Swinnen J. (red.), [1997], Political Economy of Agrarian Reform in Central and Eastern Europe, Ashgate Publishing, Aldershot.
• Swinnen J., [2007], The Dynamics of Vertical Coordination in Agri-food Supply Chains in Transition Countries, [w:] Global Supply Chains, Standards and the Poor, red. J.F.M. Swinnen, CABI, Oxon, s. 42-58.
• Swinnen J., Maertens M., [2007], Globalization, privatization, and vertical coordination in food value chains of transition and developing countries, "Agricultural Economics", Vol. 37, nr 2, s. 89-102.
• Tłaczała P., [2005], Analiza grup interesu, [w:] Teoria wyboru publicznego, red. J. Wilkin, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 184-203.
• Varian H.R., [2002], Mikroekonomia. Kurs średni - ujęcie nowoczesne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Warning M., Key N., [2002], The Social Performance and Distributional Consequences of Contract Farming: An Equilibrium Analysis of the Arachide de Bouche Program in Senegal, "World Development", Vol. 30, nr 2, s. 255-263.
• Williamson O.E., [1989], Transaction Cost Economics, [w:] Handbook of Industrial Organization, red. R. Schmalensee, R.D. Willig, North Holland, Amsterdam, tom 1, s. 135-182.
• Wilkin J. (red.), [2004], Ewolucja ekonomii politycznej i jej miejsce we współczesnej myśli ekonomicznej, [w:] Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj?, red. J. Wilkin, Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych, Warszawa.
• Wilkin J. (red.), [2005], Teoria wyboru publicznego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Wilkin J., [2009], Ekonomia polityczna reform Wspólnej Polityki Rolnej, "Gospodarka Narodowa", nr 1-2, s. 1-25.
• Wilkin J., Juchniewicz M., Milczarek D., [2007], Countries in Transition From State Control: Case study of Poland, [w:] Regoverning Markets. A Place for Small-Scale Producers in Modern Agrifood Chains, red. B. Vorley, A. Fearne, D. Ray, Gover Publishing, Aldershot.