Strategie uczelniane - antycypacja, translacja czy pseudokonformizacja celów polityki rozwoju szkolnictwa wyższego?

• Autorzy: Agnieszka Dziedziczak-Foltyn

Warianty tytułu

University Strategies - Anticipation, Translation or Pseudo-Conformity of the Goals of the Higher Education Development Policy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu zaprezentowane są rozważania na temat podejścia strategicznego do rozwoju szkół wyższych. Tytułowe uczelniane (uniwersyteckie) strategie rozwoju usytuowane zostały jednak w szerszym kontekście analiz poświęconych modernizacji szkolnictwa wyższego. Opracowanie stanowi próbę zaprezentowania myśli strategicznej przez pryzmat trzech poziomów planowania - unijnego, krajowego i uczelnianego. Nie jest tu widoczny linearny efekt, gdzie kierunki rozwojowe Komisji Europejskiej przekładałyby się na dostosowane do polskich realiów wytyczne MNiSW, a te byłyby z kolei adoptowane przez poszczególne szkoły wyższe. Słabym ogniwem tego łańcucha jest polityka krajowa, co nie pozostaje bez wpływu na fakt opracowywania strategii uczelnianych i ich jakość. Dodatkową kwestią, na którą autorka chce zwrócić uwagę swoim opracowaniem, są motywy formułowania strategii rozwoju przez instytucje akademickie. Interesujące jest, na ile uczelnie przygotowujące swoje strategie traktować można jako pionierów zmian w polskim szkolnictwie wyższym, na ile zaś - jako instytucje tworzące z przyczyn biurokratycznych dokumenty strategiczne, pozorujące jedynie działania prorozwojowe. Intencją autorki jest podkreślenie potrzeby przeprowadzenia szeroko zakrojonych i wnikliwych badań empirycznych nad strategiami rozwoju polskich szkół wyższych. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents reflections concerning strategic approaches to the development of universities. University development strategies are, however, placed in a broader context of analyses concerning modernization of higher education. This paper is an attempt to present the strategic thought in the light of three levels of planning, i.e. EU, national and university planning levels. There is no linear adoption path here, in which European Commission development guidelines would be translated into nationally-adjusted guiding principles of the Ministry of Science and Higher Education and those would be, in turn, adopted by individual universities. The weak link here is the national policy which also affects the development of university strategies and their quality. Another problem that the author wishes to underline in this paper is the motives and reasons why universities decide to draw up their development strategies. It is interesting to analyze to what extent the universities that prepare their strategies could be treated as pioneers of change in the Polish higher education system or to what extent they should be perceived as institutions that merely proliferate bureaucratic documentation, only pretending to carry out pro-development activities. The author's intention is to emphasize the need to carry out extensive and profound empirical studies on the development strategies of Polish universities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Szkolnictwo wyższe; Strategia rozwoju; Zarządzanie strategiczne; Instytucje akademickie

EN

Higher education; Development strategy; Strategic management; Academic institutions

• Czasopismo: Prace Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku
• Rocznik: 2011
• Tom: 14 Zarządzanie szkołą wyższą : dylematy i wyzwania
• Strony: 183--202

Twórcy

autor

Agnieszka Dziedziczak-Foltyn

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Analiza zadań i celów strategicznych szkolnictwa wyższego, wynikających z zagranicznych dokumentów strategicznych, (2009), Ernst & Young, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa, http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/Projekty_systemowe/20100727_Etap_2_analiza_zadan_icelow_SW_wynikajacych_z_zagranicznych_dokumentow_strategicznych.pdf (30.06.2011).
• Antonowicz D. (2005), Uniwersytet przyszłości. Wyzwania i modele polityki, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Baczko T. (2009), Badanie przyszłości, Magazyn PAN "Akademia" Nr 18, http://www.academia.pan.pl/pdf/system_06%20-%20str.%2024-27_baczko.pdf (30.06.2011).
• Baczko-Dombi A. i inni, (27.12.2010), 10 grzechów głównych raportu Emst&Young o stanie polskiej nauki i szkolnictwa wyższego, "Krytyka Polityczna", http://www.krytykapolityczna.pl/Opinie/lOgrzechowglownychraportuErnstYoungostaniepolskiejnaukiiszkolnictwa- wyzszego/menuid-1.html (30.06.2011).
• Bank Światowy, (2004), Szkolnictwo wyższe w Polsce, Warszawa.
• Bigda J. (2010), Trzy strategie, "Forum Akademickie" Nr 4, http://www.forumakad.pl/archiwum/2010/04/29_trzy_strategie.html (30.06.2011).
• Boni M. (red.) (2009), Polska 2030. Wyzwania rozwojowe, Zespól Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, http://www.polska2030.pl/(30.06.2011).
• Czyżewski M., Działania "neopozorne". Uwagi na temat przeobrażeń komunikowania publicznego i życia naukowego, "Przegląd Socjologiczny" T. LVIII/l/2009.
• Diagnoza stanu szkolnictwa wyższego w Polsce (2009), Ernst & Young, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa, http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/Projekty_systemowe/20100727_Diagnoza_ stanu_SW.pdf (30.06.2011).
• Dziedziczak-Foltyn A. (2011), Rozwój szkolnictwa wyższego w Polsce - w trzech odsłonach myśli strategicznej, [w:] Nauka polska na przełomie XX i XXI wieku: recepcja teorii i wzorów instytucji. Kondycja polskiego szkolnictwa wyższego, red. M. Chałubiński, E. Narkiewicz- Niedbalec, "Rocznik Lubuski" Nr 37/2011 cz. 1, Zielona Góra, (w druku).
• EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (EUROPE 2020. A European strategy for smart, sustainable and inclusive growth) KE, Bruksela 3.03.2010, KOM(2010) 2020 wersja ostateczna.
• Konkluzje Rady z dnia 11 maja 2010 r. w sprawie międzynarodowego wymiaru szkolnictwa wyższego, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej (2010/C 135/04).
• Koźmiński A. (1999), Misje i strategie szkół wyższych, [w:] Model zarządzania publiczną instytucją akademicką, (red.) J. Woźnicki, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Krajowy Program na rzecz realizacji strategii "Europa 2020" (2011), (dokument przyjęty przez Radę Ministrów 26 kwietnia 2011 roku), Ministerstwo Gospodarki, Warszawa.
• Kuźmicz W. (2011 ), Uwagi do strategii rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce proponowanych przez firmę Ernst & Young (E&Y) oraz przez Fundację Rektorów Polskich (FRP), Warszawa, http://vilomedia.eyia.eu/documents/W_Kuzmicz_Uwagi_do_strategii.pdf (30.06.2011 ).
• Kwiatkowski M. (2005), Działania pozorne w systemie postmonocentrycznym, [w:] Normatywność współczesnej Polski, red. J. Kwaśniewski, Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Kwiek M., Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie (2010), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Kwiek M., Zarządzanie polskim szkolnictwem wyższym w kontekście transformacji zarządzania w szkolnictwie wyższym w Europie, Center for Public Policy Studies "Research Papers" Vol. 15/2010.
• Leja K., Instytucja akademicka. Strategia, efektywność, jakość (2003), Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk.
• Mendys W. (2008), Mienie i finanse szkół wyższych, w: Szkolnictwo wyższe w Polsce. Ustrój - prawo - organizacja, red. S. Waltoś, A. Rozmus, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania, Rzeszów.
• Minkiewicz B., Roszczynialski W., (2004), Przetrwanie czy rozwój, "Nowe Życie Gospodarcze" Nr 18, http://www.semforum.org.pl/Semforum/pliki/nowe_zycie_gosp-15-18.pdf (30.06.2011).
• Mobilizowanie potencjału umysłowego Europy: umożliwianie uniwersytetom wniesienie pełnego wkładu do Strategii Lizbońskiej (Mobilising the brainpower of Europe: enabling universities to make their full contribution to the Lisbon Strategy), KE, Bruksela 20.04.2005, COM(2005) 152 końcowy {SEC(2005)518}.
• Modele zarządzania uczelniami w Polsce (raport opracowany pod kierunkiem M. du Valla), (2011), Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym UJ. Kraków, http://www.nauka.gov.pl/fiIeadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/Projekty_systemowe/20110520_Raport_koncowy_Modele_zarzadzania_uczelniami_w_Polsce.pdf (30.06.2011).
• Nowe partnerstwo na rzecz modernizacji uczelni: Forum UE na rzecz dialogu uczelni i przedsiębiorstw (A new partnership for the modernisation of universities: the EU Forum for University Business Dialogue), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Bruksela 2.04.2009, KOM(2009) 158 wersja ostateczna.
• Nowicka I., Scenariusze rozwoju Polski, "Sprawy Nauki", Biuletyn MNiSW, Nr 3/144/ 2009, http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/50/60/50603/PDF_marzec_2009.pdf (30.06.2011).
• Pfitzner A., Trzeba wyważyć cele i działania, "Forum Akademickie" Nr 5/2010, http://www.forumakad.pl/archiwum/2010/05/29_trzeba_wywazyc_cele_i_dzialania.html (30.06.2011).
• Raport o kapitale intelektualnym Polski (2008), (raport z projektu koordynowanego przez P. Bochniarza), Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, http://www.zdp.kprm.gov.pl/userfiles/raport_kapital_intelektualny_polski.pdf (30.06.2011).
• Realizacja programu modernizacji dla uniwersytetów: edukacja, badania naukowe i innowacje (Delivering on the Modemisation Agenda for Universities: Education, Research and Innovation), Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego, Bruksela 10.05.2006, COM(2006) 208.
• Rezolucja Rady z dnia 23 listopada 2007 r. w sprawie unowocześniania szkół wyższych, by zwiększyć konkurencyjność Europy w światowej gospodarce opartej na wiedzy.
• Rola uniwersytetów w Europie wiedzy (The Role of the Universities in the Europe of Knowledge), ICE, Bruksela 5.02.2003, COM(2003) 58 ostateczny.
• Rószkiewicz M. (2009), Diagnoza stanu szkolnictwa wyższego w Polsce. Wyzwania w obszarach strategicznych, w: Polskie szkolnictwo wyższe. Stan, uwarunkowania, perspektywy, KRASP, FRP, Wyd. UW, Warszawa.
• Sporn B. (2001), Building adaptive universities: emerging organisational forms based on experiences of European and US universities, "Tertiary Education Management", Vol. 7.
• Sporn B. (1996), Managing university culture: an analysis of the relationship between institutional culture and management approaches, "Higher Education" Vol. 32.
• Sprawozdanie Komisji dla Rady dotyczące rezolucji Rady z 23 listopada 2007 r. w sprawie unowocześniania szkół wyższych, by zwiększyć konkurencyjność Europy w światowej gospodarce opartej na wiedzy, Bruksela 30.10.2008, KOM(2008) 680 wersja ostateczna, {SEC (2008) 2719}.
• Sprawozdanie z postępów w zapewnieniu jakości w szkolnictwie wyższym, Sprawozdanie Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego i Komitetu Regionów, Bruksela 21.09.2009, KOM(2009) 487 wersja ostateczna.
• Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 roku, (2010), Ernst & Young i Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa.
• Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego: 2010-2020 (2009), Fundacja Rektorów Polskich, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Thieme J.K. (2009), Szkolnictwo wyższe. Wyzwania XXI wieku. Polska, Europa, USA, Difin, Warszawa.
• Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 84, poz. 455).
• Woźnicki J. (2008), Inwestowanie w kapitał ludzki i rozwój sektora wiedzy w Polsce, "Nauka" nr 1.
• Zielona Księga Europejska Przestrzeń Badawcza: Nowe perspektywy (The European Research Area: New Perspective), Bruksela 4.04.2007, KOM(2007) 161 wersja ostateczna.